Bản gốc luôn trị giá hơn bản nhái. NFT với những đặc tính của mình đã giúp việc xác minh tài sản trở nên dễ dàng hơn. Theo thời gian, thị trường NFT ngày càng phát triển từ đó thu hút nhiều dự án tham gia.

Với mỗi dự án, việc chọn “mái nhà” cho bộ sưu tập NFT là một trong những lựa chọn quan trọng nhất, ảnh hưởng tới kế hoạch phát triển và chi phí dự kiến. Vậy blockchain nào phù hợp nhất cho NFT?

Những blockchain thu hút nhiều giá trị nhất

NFT là một chuẩn token, nghĩa là chúng rất đa dụng. Với những đặc tính như tính độc nhất, hoàn chỉnh, có thể xác minh,..., NFT có thể được ứng dụng với nhiều mục đích khác nhau và thực tế đã có nhiều nhánh NFT được phát triển cho tới nay. Ở thời điểm hiện tại, PFP là thị trường có giá trị vốn hoá, khối lượng giao dịch và thanh khoản cao nhất.

https://file.coin98.com/images/nft-mcap-tms9WJXSCk7lhZkl.png — Vốn hóa của các nhánh NFT - Nguồn: nft.io

Thực chất thị trường NFT khá tập trung khi phần lớn khối lượng giao dịch thuộc về Ethereum. Theo sau là 2 blockchain Solana và Polygon có khối lượng giao dịch tương đối khả quan.

Trong đó khối lượng giao dịch của Ethereum và Solana tập trung chủ yếu vào các dự án PFP NFT. Polygon có lượng lớn khối lượng giao dịch thuộc về các nhánh khác ngoài PFP như vật phẩm game của Sandbox, tên miền Lens Protocol, và thẻ bài của tổng thống Trump.

https://file.coin98.com/images/nft-vol-Bl2TtdOO1BFBhDaf.png — Bảng so sánh các hệ sinh thái NFT - Nguồn: Tổng hợp bởi Coin98

Theo thống kê, ước tính có hơn 99,000 bộ sưu tập NFT được ra mắt vào cuối năm 2022, chủ yếu trên Ethereum. Tuy nhiên bảng xếp hạng các dự án đứng đầu rất hiếm khi có thêm dự án mới. Ethereum là blockchain thu hút dòng tiền nhất nhưng hầu hết giá trị tập trung vào một vài bộ sưu tập đứng đầu.

https://file.coin98.com/images/nft-collections-ezCC7nHKFXWsI0se.png — Số lượng bộ sưu tập NFT năm 2022 - Nguồn: Footprint Analytics

Trong bối cảnh đó, nhiều dự án có xu hướng phát triển NFT ở những mạng lưới khác. Tuy nhiên vấn đề quay về bài toán “con gà và quả trứng”, lựa chọn blockchain thu hút giá trị nhưng thị phần tập trung hay blockchain còn thị phần nhưng chưa thu hút giá trị?

Đặc tính của từng blockchain

Ở góc độ người dùng và nhà đầu tư, họ có thể theo dõi sự chuyển dịch dòng tiền rất nhanh dựa trên những dữ liệu từ thị trường như số lượng dự án NFT, khối lượng giao dịch, giá trị các bộ sưu tập,... Nhưng với dự án, vì mất thời gian phát triển nên cần cân nhắc nhiều yếu tố khi lựa chọn blockchain. Những yếu tố cốt lõi để lựa chọn blockchain phù hợp cho việc phát triển một dự án NFT bao gồm:

Chi phí

Công nghệ hỗ trợ

Bản sắc NFT của hệ sinh thái

Công nghệ hỗ trợ

Tuỳ vào nhánh NFT phát triển, dự án sẽ phải đưa ra nhiều lựa chọn khác nhau. Ví dụ với dự án game có tài sản on-chain, nếu trong game có tần suất giao dịch nhiều. Dự án sẽ phải chọn một chain có phí giao dịch rẻ, tốc độ xử lý nhanh và ổn định. Thậm chí nếu trên thị trường không có blockchain phù hợp, dự án sẽ phát triển blockchain riêng của mình như trường hợp của Axie Infinity với mạng Ronin.

Xu hướng phát hành chain riêng ngày càng nhiều khi các dự án liên tục cho ra mắt những framework giúp hỗ trợ quá trình tạo chain mới một cách nhanh chóng. Thị trường hiện tại có rất nhiều framework với ưu nhược điểm khác nhau như Cosmos SDK, Polkadot Substrate, Polygon Subnet và mới nhất là các dự án cung cấp dịch vụ phát triển các rollup chain. Dự án NFT muốn build chain riêng có thể lựa chọn framework phù hợp nhất với mục tiêu và khả năng của mình.

https://file.coin98.com/images/rollup-eZ3FQUaBDzCVcTl2.png — Việc tạo ra các chain rollup ngày càng trở nên dễ dàng - Nguồn: Rollup as Service là gì?

Cần lưu ý với những blockchain mới hoặc những dự án muốn build chain riêng, để tạo ra giá trị, blockchain đó phải có các mảnh ghép cơ bản để luân chuyển tài sản như wallet, NFT marketplace,... Chỉ khi có các mảnh ghép đó, dòng tiền mới có thể dễ dàng tiếp cận với dự án.

Sau khi có danh sách các mạng lưới phù hợp, các dự án sẽ cần đánh giá sâu hơn về các yếu tố khác như sử dụng chuẩn token nào (Ví dụ trên Ethereum có ERC-721, ERC-1155,...), Token đó có thể được giao dịch hay là những token không thể chuyển nhượng được (Soulbound token),...

https://file.coin98.com/images/5-cyreD0lAWq8K9u1V.png — So sánh chuẩn token ERC721 và ERC1155

Với những dự án mới tham gia, việc nhận được sự hỗ trợ từ cộng đồng hoặc foundation là cần thiết để giúp quá trình phát triển NFT đơn giản hơn. Những hỗ trợ ở đây không chỉ là kiến thức, kinh nghiệm, những bài hướng dẫn mà còn có thể là nguồn vốn. Dự án nên tìm hiểu từ các trang mạng xã hội và các dự án NFT đi trước trên hệ sinh thái để đánh giá mức độ thân thiện của blockchain đó với dự án mới.

Chi phí

1/ Chi phí phát triển

Đầu tiên là chi phí thiết kế, mỗi nhánh NFT sẽ có chi phí thiết kế khác nhau. NFT có thiết kế giống nhau để làm phần thưởng cho nhiệm vụ hoặc cho dự án blockchain game thì sẽ rẻ hơn nhiều so với bộ sưu tập PFP.

Mặc dù một bộ sưu tập PFP gồm 10,000 NFT không phải là vẽ riêng 10,000 NFT mà chỉ cần tạo ra các traits (đặc tính) sau đó ghép chúng thông qua những phần mềm như Photoshop hay Figma. Nhưng độ chi tiết và số lượng traits sẽ quyết định hình ảnh của NFT thành quả. Điều này yêu cầu nguồn lực để nghiên cứu tệp người dùng tiềm năng cũng như thiết kế.

https://file.coin98.com/images/nft-traits-vaBnPa93hwXwD9Iw.png

Bên cạnh chi phí thiết kế NFT, dự án sẽ phải bỏ thêm nhiều khoản chi phí khác như thiết kế website, marketing trước khi launch, công cụ,...

Việc phát triển một dự án NFT không chỉ cần có hình ảnh với dữ liệu metadata của hình ảnh mà cần nhiều yếu tố khác yêu cầu hiểu biết về tech và ngôn ngữ lập trình trên mạng lưới. Sau khi có hình ảnh và dữ liệu metadata, dự án cần phải triển khai smart contract, tải dữ liệu metadata đó lên mạng lưới lưu trữ (IPFS, AWS,...) và mint NFT trên blockchain mà mình muốn phát hành bộ sưu tập. Sau khi phát hành bộ sưu tập, nếu dự án muốn cập nhật metadata thì cũng phải làm lại các bước trên.

https://file.coin98.com/images/nft-metadata-sWioQNNbwhVcwRXz.png — Từ hạt đậu chuyển thành NFT là quá trình tải dữ liệu và mint mới NFT

Với những hệ sinh thái thu hút giá trị như Ethereum, Solana, Polygon, đã có nhiều công cụ giúp đơn giản quá trình trên như Ethereum và Polygon có NFTport, Solana có Ambition, LaunchMyNFT,... Mỗi công cụ sẽ có mức giá khác nhau, Ethereum thường sẽ cao hơn các hệ sinh thái khác do phí gas trên mạng lưới. Ở những hệ sinh thái mới ra mắt hoặc không thu hút nhiều giá trị, các dự án phải làm thủ công và sẽ tốn nhiều thời gian hơn.

https://file.coin98.com/images/8-Np8wFdsZpvQ6pkqF.png — Ví dụ về NFTport và mức giá trên Ethereum và Polygon

Để tiết kiệm chi phí, các dự án nên thực hành trên testnet trước và tối ưu mọi chỗ có thể đồng thời tính đến nhiều kịch bản khác nhau khi tham khảo từ các dự án đi trước.

2/ Chi phí duy trì

Tùy thuộc vào dự án, quá trình trước và sau khi phát hành NFT sẽ áp dụng những chiến lược khác nhau.

Với những dự án phát hành NFT để thưởng cho người dùng như ở các dự án DeFi, mục đích chính là kích thích hoạt động của dự án trong khoảng thời gian nhất định. Những NFT như vậy không tốn chi phí duy trì.

Với những dự án blockchain game sử dụng NFT thì thường đó là yếu tố không thể tách rời, việc phát triển gameplay và nền kinh tế trong game sẽ quyết định giá trị của NFT.

Với những dự án tên miền như ENS, Social, dự án cũng không cần nhiều chi phí để duy trì NFT.

Với dự án PFP NFT vì được phát triển xung quanh cộng đồng sở hữu NFT đó, các dư án cần cung cấp nhiều lợi ích như trao quyền sở hữu trí tuệ, tham gia vào nhóm kín hay tổ chức sự kiện,...để giữ chân cộng đồng. Nhìn chung chúng sẽ tốn nguồn lực tùy vào quy mô của dự án.

PFP đang là nhánh thu hút giá trị lớn nhất của thị trường NFT và khối lượng giao dịch hiện là thông số hàng đầu để đánh giá một dự án NFT. Một nghịch lý là PFP NFT được dùng để đại diện cho một cá nhân, tổ chức. Nếu bạn thích ở trong một cộng đồng nào đó và muốn sử dụng hình ảnh đó để đại diện cho mình thì bạn có bán nó trong một thời gian ngắn hay không? Tuy nhiên các dự án PFP NFT vẫn có khối lượng giao dịch cao và duy trì như thế trong một thời gian dài.

Khi khối lượng giao dịch vẫn còn là tiêu chí hàng đầu để đánh giá một dự án NFT, thì dự án PFP nếu muốn duy trì và phát triển phải giữ khối lượng giao dịch của mình ở mức cao. Điều này sẽ tốn nhiều chi phí market making. Mức chi phí này chênh lệch nhiều giữa Ethereum và các blockchain có phí gas thấp.

https://file.coin98.com/images/washtrading-KYZ6XYsF3hdbz5C7.png — Tỷ lệ wash trading NFT trên Ethereum là hơn 60% - Nguồn: The Block

Bản sắc NFT của hệ sinh thái

Trong top 20 bộ sưu tập NFT trên Ethereum, hầu hết là các dự án PFP, trong số đó có 3 dự án có sản phẩm on-chain bao gồm:

Bored Ape Yacht Club và NFT thuộc hệ sinh thái của Yuga Labs: Game Otherside

The Captainz: Game Memeland

Degods: Công cụ xác minh danh tính DeID

Các dự án khác tập trung vào việc tạo ra các nội dung khác như Pudgy Penguins đang tạo ra các mô hình đồ chơi, Azuki có kế hoạch phát triển Anime, Moonbirds tạo content cho riêng cộng đồng holders.

Trong top 20 bộ sưu tập NFT trên Ethereum, tuy hầu hết cũng là các dự án PFP nhưng số dự án có sản phẩm on-chain nhiều hơn bao gồm:

Mad Lads: ví BackPack

The Heist: Game

Famous Fox Federation: Cung cấp một bộ công cụ giao dịch NFT

Lily: thư viện kiến thức

Sharx: NFT Lending platform

Smyths: Bộ công cụ cho các dự án NFT

AssetDash: Cửa hàng NFT và đồ vật lý

Trong top 20 bộ sưu tập NFT trên Polygon, ngoài PFP NFT còn có nhiều loại NFT khác nhau ngoài PFP như NFT The SandBox, NFT tên miền Lens Protocol, NFT thẻ bài,...

Mỗi một hệ sinh thái có một bản sắc khác nhau. Trên Ethereum dù có Yuga Labs đang tiên phong với việc phát triển sản phẩm nhưng hầu hết dự án đi theo con đường tăng tính nhận diện thương hiệu như rót vốn để hợp tác với các thương hiệu lớn hoặc tập trung nguồn lực cho cộng đồng sẵn có. Với các dự án ở hệ sinh thái khác, việc phát triển sản phẩm dựa trên cộng đồng PFP hoặc phát triển các nhánh NFT khác lại được ủng hộ hơn.

Việc biết được dòng tiền trên hệ sinh thái “chuộng” loại hình NFT nào sẽ giúp nhà đầu tư dễ dàng hơn trong việc tìm kiếm cơ hội. Các dự án phát triển dựa trên bản sắc đó cũng dễ thành công hơn.

Kết luận

NFT chỉ là một chuẩn token và chúng rất đa dụng. Tùy vào mục đích, dự án sẽ chọn blockchain giúp đơn giản hóa quá trình phát triển, tối ưu chi phí và có khả năng tạo ra nhiều giá trị nhất.

Giá trị thị trường NFT hiện tại đang tập trung phần lớn vào Ethereum, đây là thách thức nhưng cũng là cơ hội cho những dự án NFT ở các hệ sinh thái khác. Việc nắm được bối cảnh thị trường và hiểu đặc tính của từng blockchain sẽ là lợi thế lớn của các dự án đang và chuẩn bị phát triển dự án NFT.

Blockchain nào phù hợp nhất cho NFT?

Những blockchain thu hút nhiều giá trị nhất

Đặc tính của từng blockchain

Giải mã Crypto & soi chiếu những cơ hội mới.

Builder Insights