Cathie Wood - Kẻ mộng mơ không biết sợ của Phố Wall

Cathie Wood không phải một nhà đầu tư bình thường. Bà không kiếm tiền bằng cách phân tích bảng cân đối kế toán hay bám theo những nguyên tắc đầu tư giá trị cổ điển.

Cathie đặt cược cả sự nghiệp vào những công ty mà ngay cả các chuyên gia cũng dè chừng và gọi chúng là “bong bóng”. Tesla, Bitcoin, AI, chỉnh sửa gene – tất cả những gì bị gọi là “ảo tưởng công nghệ”, Cathie đều ôm chặt không buông.

Có người coi bà là nữ thần tiên tri của làn sóng công nghệ đổi mới. Có người gọi bà là kẻ mộng mơ ngông cuồng đang tự hủy hoại danh tiếng bằng những dự báo hoang đường. Nhưng trước khi phán xét, hãy hiểu những điều đã làm nên một Cathie Wood không lẫn vào đâu được.

Từ bóng hồng mờ nhạt đến nữ hoàng công nghệ đột phá

Cathie Wood sinh năm 1955 tại Los Angeles trong một gia đình gốc Ireland nhập cư vào Mỹ. Cha của bà, một kỹ sư quân đội chuyên thiết kế radar và hệ thống dẫn đường cho Không quân Mỹ, là người đầu tiên gieo mầm tư duy logic và niềm đam mê công nghệ vào đầu cô con gái nhỏ.

Đối với Cathie, công nghệ không chỉ là công cụ kinh doanh, mà còn là cách con người chinh phục tương lai. Từ những năm trung học, bà đã say mê đọc mọi tài liệu về khoa học quân sự, thậm chí có thể giải thích nguyên lý hoạt động của tên lửa cho bạn bè.

Quyết định theo học ngành kinh tế và tài chính tại Đại học Nam California (USC) tiếp tục mở ra một chương mới. Tại đây, Cathie gặp được người thầy định hình tư duy đầu tư cả đời bà: Giáo sư Arthur Laffer, cha đẻ của Đường cong Laffer trứ danh (một lý thuyết về mối quan hệ giữa thuế suất và thu nhập thuế của chính phủ).

Chính Laffer đã dạy Cathie rằng kinh tế, công nghệ hay bất kỳ xu hướng nào cũng đều đi theo chu kỳ. Ai nhìn được chu kỳ trước người khác, người đó thắng. Từ nền tảng này, Cathie bắt đầu phát triển triết lý riêng: đầu tư vào những công nghệ đột phá khi cả thế giới còn nghi ngờ, rồi thu hoạch khi công nghệ đó trở thành chuẩn mực mới.

Tốt nghiệp USC, Cathie Wood bắt đầu sự nghiệp tại Capital Group rồi sau đó gắn bó gần 20 năm với Jennison Associates, cả 2 đều là những tổ chức quản lý quỹ đầu tư nổi tiếng có trụ sở tại Mỹ. Nhưng chính tại AllianceBernstein, nơi bà giữ vị trí Giám đốc Đầu tư, Cathie mới nhận ra mình không thuộc về những quỹ đầu tư truyền thống.

Khi đề xuất đổ tiền vào những công ty chưa từng có lợi nhuận nhưng sở hữu công nghệ có thể thay đổi thế giới, ban lãnh đạo chỉ nhìn Cathie như một kẻ mộng mơ không biết sợ. Sự khác biệt triết lý quá lớn khiến Cathie rời AllianceBernstein vào năm 2014 để sáng lập ARK Invest, nơi bà có thể toàn quyền theo đuổi giấc mơ của riêng mình.

Đỉnh cao luôn song hành với vực sâu

Ngay từ những ngày đầu, ARK Invest dưới sự điều hành của Cathie đã bộc lộ sự khác biệt. ARK chỉ đầu tư vào những công ty với ý tưởng công nghệ đột phá và công khai toàn bộ danh mục đầu tư. Cathie tin rằng các nghiên cứu của ARK phải được “mở” cho cộng đồng cùng xem, cùng phản biện. Trong mắt bà, đầu tư không phải bí mật để trục lợi, mà là một cuộc đối thoại mở với cả thế giới về tương lai.

Danh mục đầu tư của ARK tập trung vào 5 lĩnh vực mà Cathie gọi là “sự hội tụ công nghệ” bao gồm: Trí tuệ nhân tạo AI, Blockchain, công nghệ sinh học, xe điện và năng lượng sạch.

Tesla là khoản đầu tư tiêu biểu nhất của triết lý này. Khi ARK bắt đầu gom Tesla từ năm 2016 với giá chưa đến 40 USD/cổ phiếu, cả Phố Wall đều gọi đó là hành động điên rồ. Tesla khi đó ngập trong nợ, đối mặt nguy cơ phá sản và bị coi là công ty viển vông sống nhờ Elon Musk biết cách kể chuyện.

Nhưng Cathie nhìn Tesla không chỉ là hãng xe, mà là một công ty dữ liệu, công ty AI và tiên phong trong mảng năng lượng sạch. Đến năm 2021, Tesla đạt vốn hóa 1,200 tỷ USD, mang về cho ARK mức lợi nhuận hơn 1,500%. Cathie trở thành ngôi sao sáng nhất lúc bấy giờ, được giới đầu tư gọi là “chị đại” phố Wall.

Đại dịch Covid-19 năm 2020 trở thành cú hích không ngờ cho ARK. Khi cả thế giới chuyển sang làm việc online, những cổ phiếu công nghệ tăng trưởng bùng nổ. Zoom, Tesla, Bitcoin đều bay cao, kéo ARK Innovation ETF (ARKK) - quỹ ETF chủ lực của Cathie - tăng 153% chỉ trong năm 2020. Tài sản ARK từ hơn 3 tỷ USD nhảy vọt lên 60 tỷ USD. Cathie Wood trở thành nữ thần đầu tư mới của thế hệ trẻ, được tung hô là Warren Buffett phiên bản công nghệ.

Nhưng cũng chính sự tự tin quá mức này đặt Cathie vào tình thế nguy hiểm. Năm 2022, khi FED quay ngoắt chính sách tiền tệ, tăng lãi suất để kìm hãm lạm phát, dòng tiền tháo chạy khỏi cổ phiếu công nghệ.

ARKK mất tới 67% giá trị trong một năm, một trong những cú sụp tồi tệ nhất lịch sử ETF. Điều đáng nói, Cathie không hề phòng thủ. Bà tiếp tục mua thêm cổ phiếu khi giá rơi tự do, đặc biệt là các khoản đầu tư vào Roku, Zoom và Coinbase. Nhiều nhà phân tích ví Cathie đang “bắt dao rơi”, mù quáng tin rằng giá cổ phiếu sẽ luôn quay lại đỉnh cũ.

Biểu đồ so sánh hiệu suất ARKK và NASDAQ từ 2015 đến 2025 cho thấy hành trình đầy thăng trầm của quỹ đầu tư biểu tượng Cathie Wood. Từng bay cao nhờ công nghệ đột phá trong đại dịch, ARKK lao dốc mạnh khi thị trường đảo chiều và dù phục hồi nhẹ, cho thấy ánh hào quang vẫn xa vời.

Morningstar, một công ty dịch vụ tài chính thẳng thừng xếp hạng ARKK vào danh sách top quỹ đầu tư có tổn thất lớn nhất trong thập kỷ qua, với tổng mức lỗ lên tới 7.1 tỷ USD (tính đến 31/12/2023). Câu chuyện về Cathie nhanh chóng trở thành bài học cảnh tỉnh cho giới đầu tư mới: không có gì tăng mãi và niềm tin thái quá luôn có cái giá rất đắt.

Triết lý “đi ngược dòng” và tin vào tương lai dài hạn

Dù bị chỉ trích tứ phía, Cathie vẫn không thay đổi triết lý. Bà tiếp tục đưa ra những dự báo gây sốc: Tesla sẽ vượt 2,000 USD/cổ phiếu vào 2027 hay Bitcoin sẽ chạm mốc 1.5 triệu USD vào năm 2030 do sự gia tăng chấp nhận từ các tổ chức tài chính và nhà đầu tư lớn.

Những con số này khiến cả Phố Wall bật cười, nhưng Cathie không bận tâm. Điều khiến bà đặc biệt không nằm ở những dự báo mà là cách bà sẵn sàng công khai toàn bộ mô hình tính toán và định giá của ARK, từ các giả định đến từng tham số nhỏ nhất. Cathie không sợ bị phản biện, bà chỉ sợ người ta không chịu nghĩ lớn.

Điểm thú vị nhất trong triết lý của Cathie chính là sự đối lập hoàn toàn với Warren Buffet. Nếu Buffett với triết lý đầu tư giá trị huyền thoại, tin vào doanh nghiệp có lợi thế cạnh tranh bền vững, dòng tiền ổn định và định giá hợp lý thì Cathie chỉ cần công nghệ đột phá, bất chấp doanh thu hay lợi nhuận hiện tại.

Buffett phòng thủ trước rủi ro, còn Cathie xem rủi ro là nhiên liệu cho tăng trưởng. Bà cho rằng, “Đặt cược vào những gã khổng lồ cũ kỹ còn rủi ro hơn sát cánh cùng các startup và nhà sáng lập”.

Cathie Wood không phải nữ thần, cũng không phải kẻ điên. Bà là một trường hợp sống động về ranh giới mong manh giữa thiên tài và kẻ mộng mơ. Tin vào công nghệ là điều tuyệt vời, nhưng thần tượng hóa bất kỳ ai đều nguy hiểm - kể cả Cathie Wood.

Đọc thêm: Warren Buffett là ai? Đôi nét về chân dung nhà đầu tư huyền thoại