Không còn những giao kèo bí mật, crypto đang dần trở nên minh bạch hơn
Dự án và KOL được xem là mối quan hệ “cộng sinh” trong thị trường crypto, trong đó KOL quảng bá sản phẩm và đưa danh tiếng dự án tiếp cận đến nhiều người, đổi lại họ nhận tiền thưởng hoặc một phần token từ dự án.
Mặc dù mối quan hệ này đã diễn ra trong nhiều chu kỳ, sự hợp tác giữa KOL và đội ngũ thường được giấu kín. Nhà đầu tư nhỏ lẻ, cộng đồng chỉ có thể “đoán mò” thông qua những bài đăng của KOL liên quan tới dự án.
Gần đây, một số mô hình mới đã xuất hiện, mang lại sự minh bạch hơn trong cách KOL và đội ngũ dự án hợp tác. Tuy nhiên, mối quan hệ bí mật giữa KOL và đội ngũ vẫn đặt ra nhiều vấn đề, đặc biệt khi người theo dõi thường bị biến thành "thanh khoản" cho các chiến dịch ngầm.
Mối quan hệ đưa người theo dõi trở thành thanh khoản
KOL, hay còn được biết đến với cách gọi “người có sức ảnh hưởng”, là cá nhân có khả năng tác động đến quan điểm, quyết định và hành vi của cộng đồng thông qua những chia sẻ, ý kiến của họ trên mạng xã hội.
Với bản chất ẩn danh của thị trường crypto, KOL có thể “đội lốt” dưới nhiều nhân diện, như chim cánh cụt hay bất kỳ hình ảnh nào khác. Dù ẩn danh, nhưng chỉ cần những chia sẻ mang tính “cầm tay chỉ việc” (gợi ý token nào nên mua), KOL vẫn dễ dàng khiến người theo dõi đặt trọn niềm tin đầu tư.
Các dự án thường liên hệ, hợp tác với KOL để thu hút người dùng trải nghiệm sản phẩm. Thậm chí, KOL còn giúp dự án có thêm nhà đầu tư tham gia giao dịch token.
Vlad Svitanko - CEO của Cryptorsy, chia sẻ rằng “Khi KOL càng quảng bá và “thổi phồng” một token cụ thể, giá trị của token này có thể tăng cao. Điều này tốt cho sự phát triển dự án cũng như đường giá sau này của token”.
Để đổi lại cho công sức tạo độ FOMO, hiển nhiên dự án sẽ trả công cho KOL. Tuy nhiên, họ thường đi kèm với các ràng buộc, yêu cầu KOL không tiết lộ sự hợp tác giữa hai bên. Mục đích của việc này nhằm tăng tính thuyết phục, tự nhiên và khách quan cho những bài viết quảng bá của KOL.
Trong một bài phỏng vấn KOL Bitboy Crypto của CNBC, anh từng thông báo hợp tác với một dự án tên DistX. Ý tưởng của DistX là ngăn chặn các vụ lừa đảo trong crypto, nhưng cuối cùng chính bản thân dự án lại lừa đảo cộng đồng và những người tin vào Bitboy Crypto.
Việc thông báo hợp tác của KOL Bitboy Crypto đơn thuần là “bình phong”. Thực chất, đằng sau những bài viết chia sẻ, quảng bá về DistX là thoả thuận giữa Bitboy và đội ngũ dự án.
Bitboy kể rằng dù nhiều người theo dõi đã mất tiền vì DistX, nhưng bản thân Bitboy lại kiếm được hơn 100,000 USD từ tiền công do đội ngũ DistX chi trả.
“Khi các KOL không công khai rõ ràng về thoả thuận quảng bá (nhận tiền để quảng cáo), họ có thể gây hiểu lầm cho những người theo dõi. Nhiều người trong số này dựa vào những lời khuyến nghị từ KOL để đưa ra các quyết định tài chính. Sự thiếu minh bạch này làm xói mòn lòng tin.” Ariel Giver, luật sư về pháp lý crypto tại Mỹ, chia sẻ.
Tuy nhiên, thay vì tập trung vào các mối quan hệ ngầm, một số dự án đang tìm kiếm cách tiếp cận mới, thay vì chỉ dựa vào sức ảnh hưởng của các KOL.
Đáng chú ý, cách tiếp cận này không chỉ mang tính minh bạch hơn mà còn thể hiện sự thay đổi trong việc nhìn nhận vai trò của “shill” trong thị trường crypto.
“Phóng đại” là hành động sẽ dần được chấp nhận rộng rãi hơn
Gần đây, thị trường crypto bắt đầu xuất hiện thuật ngữ mới mang tên mindshare - thể hiện mức độ nhận thức, sự chú ý và khả năng ghi nhớ của cộng đồng về một thương hiệu dự án. Một số ý kiến cho rằng mindshare là kim chỉ nam và yếu tố chính để đánh giá tiềm năng của các dự án trong tương lai.
Từ chỉ số mindshare và lòng tin từ một vài cá nhân, thị trường xuất hiện những dự án áp dụng mô hình đo lường chỉ số mindshare để thu hút người dùng, thay vì tìm kiếm KOL quảng bá sản phẩm.
Nổi bật nhất kể đến Kaito AI với mô hình Yapper, cho phép người dùng nhận điểm và phần thưởng thông qua các bài viết chia sẻ, phân tích trên X. Bài viết có chỉ số tương tác cao, góp phần gia tăng mindshare sẽ nhận về phần thưởng càng lớn.
Dưới cách thức hoạt động độc đáo này, Kaito AI đã thu hút tương đối nhiều dự án hợp tác với mong muốn sử dụng mô hình Yapper. Điển hình như Paradex - sàn phái sinh trên Starknet, trả thưởng NFT trị giá 0.7 ETH cho các cá nhân đóng góp vào việc tăng độ nhận thức của cộng đồng crypto về Paradex.
Trước đây, một số dự án đã thực hiện airdrop token dựa trên hình thức đóng góp của những nhà phát triển tham gia, chẳng hạn như Eigenlayer hay Avail. Tuy nhiên, càng về giai đoạn sau của thị trường, thay vì ủng hộ nhà phát triển, đội ngũ càng ưu tiên cho cá nhân tích cực xây dựng sự lan tỏa của dự án.
“Phóng đại (shill) sẽ ngày càng được chấp nhận nhiều hơn từ cộng đồng.” Ignas chia sẻ trên X.
Mặc dù các bài viết phân tích, góp phần tăng mindshare cho một dự án cụ thể có thể thiếu tính khách quan, điều này cũng thể hiện tính minh bạch rằng họ đang được khuyến khích thông qua cơ chế phần thưởng rõ ràng, khác hoàn toàn so với các thỏa thuận bí mật của KOL.
Tính minh bạch là lý tưởng mà blockchain hướng đến, nhưng thực tế thị trường crypto vẫn đầy rẫy những hành vi thiếu minh bạch, từ KOL đến dự án.
Tuy nhiên, việc áp dụng các mô hình thưởng minh bạch và tập trung vào cộng đồng có thể là bước đệm để thị trường dần chuyển đổi. Khi các dự án ưu tiên minh bạch và công khai hơn trong cách vận hành, họ sẽ xây dựng được lòng tin - yếu tố cốt lõi để thu hút, giữ chân nhà đầu tư trong một thị trường ngày càng cạnh tranh.
Điển hình như hai dự án launchpad Echo, Legion với mô hình công khai toàn bộ thông tin giữa KOL, nhà đầu tư và dự án huy động vốn.
“Thị trường sẽ chuyển dịch sang mô hình minh bạch hơn. Tuy nhiên, hiện tại vẫn là phần lớn các giao kèo trong bóng tối.” Ignas nói về tương lai của thị trường.