Decentralized VPN - Liệu có ưu điểm hơn VPN truyền thống?
Internet có thể nói là một thứ rất đời thường với chúng ta. Dù chỉ mới chưa đầy nửa thế kỉ nhưng nó đã thay đổi hoàn toàn cách con người làm việc, giao tiếp và tương tác với nhau.
Tuy vậy, chinh vì sự phổ biến và tập trung nên đôi khi tính bảo mật của Internet vẫn chưa cao. VPN chính là giải pháp hỗ trợ điều này, nhưng vẫn còn nhiều hạn chế.
Vậy thông qua bài viết hôm nay, tham khảo từ bài viết trên Cointelegraph (link ở cuối bài), mình muốn đem đến cho các bạn góc nhìn về một loại VPN trong DeFi - gọi là DPN (Decentralized VPN). Hãy bắt đầu luôn nhé!
[toc]
Internet và tính bảo mật
Khi anh em chúng ta vô tư lướt web thì có bao giờ tự hỏi: Vì sao mình vừa search về bitcoin là một lúc sau có rất nhiều ads về Sàn giao dịch như FTX, Binance, Houbi… xuất hiện trên các mạng xã hội không?
Mình nghĩ anh em cũng giống mình, cũng đã trải qua. Đó chính là vấn đề của Internet.
Về bản chất, khi anh em sử dụng các dịch vụ Internet như Google, Shopee hay đơn giản là lướt Social media, anh em cứ nghĩ là chúng free, nhưng thật ra chính anh em mình lại là sản phẩm của những ứng dụng đó.
Là sao? Tức là họ thu thập thông tin từ anh em để chuyển giao, mua bán cho bên khác. Facebook đã từng dính vụ kiện làm lộ thông tin 50 triệu khách hàng vào năm 2018. Chính điều này dấy lên một hồi chuông mạnh về tính bảo mật cho người dùng. Vậy đâu là cách giải quyết?
VPN - mở ra kỷ nguyên về tính privacy cho người dùng
VPN là gì?
VPN hay tên đầy đủ là Virtual private network (Mạng riêng ảo). Đây được xem là một công nghệ mạng giúp tạo kết nối mạng an toàn khi tham gia vào mạng công cộng như Internet hoặc mạng riêng do một nhà cung cấp dịch vụ sở hữu.
Các doanh nghiệp họ rất quan tâm đến việc bảo mật nội bộ, nên sẽ sử dụng VPN phục vụ cho mạng bên trong tổ chức.
Ra đời vào năm 1996 và phát triển bởi MicroSoft thì khi đến nay, VPN đã cho thấy sự phát triển nhanh chóng khi mật độ áp dụng của máy chủ ảo đã lên đến con số 27.1% trong năm 2020. Ngoài ra trong đợt COVID-19 vừa rồi, dịch vụ VPN càng nở rộ vì nhu cầu bảo mật trong việc work-from-home tăng cao.
Một số VPN phổ biến mà ta có thể kể đến là NordVPN, ProtonVPN, Surfshark... sẽ sử dụng những giao thức bảo mật mạnh mẽ, ít lưu trữ thông tin để giúp anh em khi truy cập vào Internet sẽ tránh bị kiểm duyệt, tăng tính riêng tư và tránh các truy cập từ bên thứ 3.
Vấn đề còn có của VPN
Tuy nhiên, VPN rất tốt nhưng không thể không kể đến hạn chế của nó. VPN trong một số trường hợp sẽ làm tốc độ Internet của anh em chậm lại, cản trở việc kết nối; hay một số doanh nghiệp họ sẵn sàng dùng phần mềm Anti-VPN để tiếp tục quấy rầy anh em. Và một cái có lẽ là nhược điểm to nhất: VPN vẫn còn tính tập trung (centralized).
Tính phi tập trung là sao? Tức là dù VPN giúp chúng ta bảo mật, nhưng anh em vẫn phải phụ thuộc vào bên thứ 3 cung cấp dịch vụ VPN đó. Vậy giả sử bên thứ 3 cố tính ăn cắp dữ liệu và đem bán, thì người dùng sẽ rơi vào trạng thái vô cùng bị động.
Vậy để giải quyêt được điều đó, thì phải làm sao để phi tập trung hóa VPN. Đó là lúc DPN - Decentralized VPN ra đời.
DPN (Decentralized VPN) - VPN tối ưu hóa cho DeFi
DPN khác gì VPN
Thật ra, DPN khá tương tự với VPN ở chỗ đều sử dụng encrypted tunnels để định tuyến cho web traffic, nhưng khác ở chỗ là tính phi tập trung.
DPN sẽ không có server riêng và có tính phân bổ (distributed), điều này giúp cho thiết bị được bảo mật cao hơn VPN nhưng tốc độ không thay đổi.
Việc phi tập trung như vậy sẽ giúp điều hướng central points trong DPN, khiến DPN khó bị tấn công và mạng lưới khó mà bị phá vỡ. Ngoài ra người dùng cũng sẽ được lợi vì nhà cung cấp DPN cũng không thể truy cập vào dữ liệu của anh em chứ đừng nói gì để thay đổi hay bán chúng.
Những ứng dụng thực tế của DPN
Việc ngày càng nhiều người nhận thức về tầm quan trọng của việc bảo mật dữ liệu thông tin, nên DPN có thể nói là ngày càng lan rộng trong môi trường DeFI nói riêng và cả các doanh nghiệp tập trung nói chung. Đồng thời, các mạng Blockchain cũng tận dụng điều này để khiến cho Network của họ được bảo mật và an toàn hơn.
Một ví dụ phải kể đến là Deeper Network - Một DPN trên nền tảng Polkadot. Deeper là một mạng lưới kết hợp các yếu tố: bảo mật, blockchain nền tảng và sharing economy nhằm tạo ra một môi trường P2P cung cấp khả năng chống kiểm duyệt và ăn cắp thông tin tương tự VPN, nhưng khác cái là không có server trung tâm. Mọi thứ hoàn toàn phi tập trung.
Ngoài ra còn có Mysterium Network hay Hopr cũng là những DPNs cho phép người dùng và doanh nghiệp chia sẻ thông tin trong môi trường bảo mật cao.
Đó là những giải pháp phần mềm về DPN, vậy còn phần cứng (Hardware) có ứng dụng gì không? Tất nhiên là có và điển hình là Deeper Connect. Dự án cho phép anh em mua đứt thay vì phải thuê nhằm cung cấp cho khách hàng một một mạng lưới riêng luôn.
Tổng kết và nhận định của người viết
Có thể nói rằng, DeFi nói chung hay tính phi tập trung ngày càng được nâng cao, khi mà nhà nhà người người đều quan tâm đến tính cá nhân hóa. Họ rất sợ việc mất thông tin vào tay ai đó và decentralized đã giúp mọi người giải quyết được phần nào vấn đề về bảo mật.
Mình nghĩ rằng DPN sẽ còn được nâng cấp hơn nữa, không chỉ dừng ở việc phi tập trung mà còn có thể nâng cao tốc độ so với bình thường. Đây là điều mà một dự án nên hướng đến.
Thông qua bài viết được hi vọng anh em hiểu hơn về khái niệm DPN và ứng dụng của nó. Nếu anh em thích thú và muốn tìm hiểu thêm thì có thể đọc kĩ bài gốc tại đây.