Fan Token là gì? Xu hướng đầu tư vào Fan Token

Fan Token là gì?

Fan token là một nhánh của Social Token tập trung vào các nghệ sĩ, đội thể thao sở hữu lượng fan nhất định. Hiện tại trong thị trường crypto, đa số Fan Token được phát hành chủ yếu để đại diện cho các đội thể thao, nhiều nhất là bóng đá, sau đó đến bóng rổ, bóng bầu dục...

Chính vì thế, bài viết này sẽ tập trung phân tích Fan Token đại diện cho các đội bóng đá cũng như hiệu suất hoạt động của chúng trong các sự kiện liên quan như World Cup.

Mỗi Fan Token sẽ có ứng dụng (use case) khác nhau tùy thuộc vào bên phát hành token, thương hiệu của bên phát hành token càng lớn thì token càng có giá trị, ngoài ra nó còn phụ thuộc vào nền tảng phát hành token.

Ví dụ: BAR là Fan Token đại diện cho đội bóng Barcelona, CITY đại diện cho Manchester City...

Giá trị và ứng dụng của Fan Token

Trên lý thuyết, có thể ứng dụng Fan Token có thể ứng dụng trong nhiều trường hợp khác nhau. Dưới đây là một số ứng dụng nổi bật:

• Công cụ thanh toán: Fan có thể sử dụng token để đổi lấy phụ kiện, vật phẩm (mũ, áo, đĩa nhạc..) hoặc dùng nó như một voucher giảm giá.
• Mở khóa đặc quyền: Việc hold một lượng token nhất định sẽ giúp người dùng có một số đặc quyền nhất định.
• Huy động vốn: Khi creator muốn có một số vốn để phát triển dự án, họ có thể bán một lượng Social Token của mình.
• Tăng tính kết nối (hiệu ứng mạng lưới): Người sở hữu token có thể cảm thấy mình thuộc về một cộng đồng, điều này mang giá trị về mặt tinh thần và mang tính biểu tượng.
• Free Incentive: Fan Token cũng có thể trở thành Incentive để thu hút cộng đồng, đẩy mạnh marketing...

Tuy nhiên, ở thời điểm hiện tại thì Fan Token chưa có nhiều ứng dụng như vậy. Socios - nhà phát hành Fan Token lớn nhất thị trường chỉ đề ra một số ứng dụng như sau:

• Tham gia vào các chương trình do câu lạc bộ thể thao tổ chức, qua đó có cơ hội nhận thưởng.
• Khi tích cực tương tác qua app, người dùng sẽ tích lũy SSU - token dành cho người dùng thân thiết và họ có thể sử dụng nó như tiền tệ trong app.
• Người dùng có thể đổi token SSU thành kỷ vật của câu lạc bộ, dùng nó để tham gia trải nghiệm trong ngày thi đấu hay các sự kiện gặp gỡ, chào mừng...
• Ngoài ra, token holder cũng có thể đề xuất bài hát ăn mừng chiến thắng, chọn thông điệp trong phòng thay đồ, thay đổi thiết kế xe bus chở đội tuyển…

Với Binance, Fan Token có một số ứng dụng như sau:

• Voting: Bình chọn cầu thủ hay nhất mỗi trận đấu, chọn buổi luyện tập của đội bóng được đăng trên Instagram story (ví dụ của Porto Fan Token).
• Thanh toán: Mua vật phẩm NFT (Alpine Ticket), mua vé xem các giải bóng đá (Lazio Box Seat).

Tóm lại, với Fan Token, có 3 thành phần tham gia chính với giá trị nhận được như sau:

• Nhà phát hành token (Socios, Binance...): Họ sẽ hỗ trợ các đội thể thao phát hành token để thu phí giao dịch, sử dụng hình ảnh của đội tuyển tùy thuộc vào điều khoản và thu hút fan hâm mộ đến các sàn giao dịch của họ.
• Các đội thể thao: Họ sẽ nhận được hợp đồng giá trị đến từ các nhà phát hành token, đồng thời họ có thể sử dụng Fan Token với nhiều mục đích khác nhau như reward, tạo utility và thu hút người dùng crypto đến với các đội thể thao.
• Cộng đồng: Bao gồm những người sở hữu/mua bán Fan Token. Họ có thể đầu cơ kiếm lợi nhuận hoặc mua Fan Token ủng hộ đội thể thao với mục đích hâm mộ là chủ yếu.

=> Nhìn chung, tính ứng dụng của Fan Token không nhiều và nó không mang lại dòng tiền như các token phổ biến dành cho DeFi. Giá trị của Fan Token chủ yếu đến từ hình ảnh thương hiệu và giá trị về mặt tinh thần.

Bối cảnh hiện tại của Fan Token

Fan Token Stack - Tổng quan thế giới Fan Token hiện tại

Tương tự như DeFi Stack, cũng có nhiều bên tham gia Fan Token, chia thành nhiều tầng khác nhau. Trong đó có một số bên phổ biến là:

• Nhà phát hành Fan Token (Fan Token Issuer): Socios (Chiliz), Binance, Paribu, BitciChain...
• Các cá nhân hoặc đội nhóm được liên kết với Fan Token: Manchester City, OG Gaming…
• Các bên ứng dụng Fan Token (Fan Token Adoption): Đơn vị làm Fan Token không phải là bên duy nhất chấp nhận token mình làm ra, sẽ có các bên thứ 3 chấp nhận Fan Token đó để sử dụng các dịch vụ DeFi (trade, lending/borrowing, staking, airdrop)...

Xét về các thành phần tham gia, phần lớn dự án thuộc về các đội thể thao, đội tuyển quốc gia phát hành token. Số lượng còn lại sẽ thuộc về các nhà phát hành token. Các bên sử dụng Fan Token hiện tại chưa phổ biến.

Mặc dù các đội thể thao chiếm phần đông nhưng các nhà phát hành token mới là các bên cạnh tranh nhất. Chúng ta sẽ cùng điểm qua các bên này trên khía cạnh quy mô và tiềm lực:

1. Chiliz (CHZ) và Socios

Đây là các công ty con của Mediarex Group - một tổ chức thể thao và giải trí thành lập năm 2006. Tính đến nay, Socios là công ty tiên phong trong mảng Fan Token với hơn 150 đối tác thuộc 25 quốc gia khác nhau. Ngoài ra Socios cũng sở hữu sàn Chiliz cho phép giao dịch các token họ phát hành.

Hệ sinh thái Chiliz đang trên đà phát triển mạnh. Hiện tại, hơn 150 Fan Token được phát hành trên Chiliz, gấp 2 lần giai đoạn cuối năm 2021 với hơn 70 Fan Token. Chỉ trong 9 tháng, có hơn 80 Fan Token được tạo ra trên Chiliz, trung bình 10 Fan Token/tháng. Điều này cho thấy Chiliz và Socios đang có kế hoạch phát triển nhanh nhằm chiếm lấy thị phần Fan Token.

Hơn nữa, hệ sinh thái Chiliz đang có xu hướng đa dạng hóa khi xuất hiện Fan Token cho các môn thể thao khác như Rugby, Ice Hockey và American Football. Hiện tại, hơn 1.5 triệu người dùng đang sử dụng Socios.

Trong tháng 8/2022, đội ngũ Socios và Chiliz đầu tư 100 triệu USD vào Barca Studios nhằm sở hữu 24.5% cổ phần bản quyền số của câu lạc bộ này. Cùng lúc đó, Socios được cấp giấy phép crypto từ chính phủ Italy, quốc gia có nền thể thao sôi động bậc nhất với nhiều sự kiện thể thao lớn như bóng đá Series A.

⇒ Chiliz và Socios đang cùng nhau thúc đẩy sự phát triển của hệ sinh thái Fan Token. Không dừng ở đó, đội ngũ dự án có thể sẽ cho ra mắt những sản phẩm liên quan tới DeFi hoặc Play2Earn trong tương lai.

Đọc thêm: Phân tích mô hình hoạt động của Chiliz.

2. Binance Fan Token

Đây là mảng do Binance - thương hiệu lớn nhất crypto thành lập vào 13/10/2021 với nhiều chân kiềng khác nhau. Hiện tại họ đã phát hành 4 fan token LAZIO, PORTO, SANTOS và ALPINE trên BNB Smart Chain và hỗ trợ trading nhiều token của Socios trên sàn Binance như PSG, BAR, CITY.

Xét về số lượng, Binance Fan Token vẫn còn yếu thế so với Socios. Tuy nhiên, xét về tiềm lực, Binance đang có hệ sinh thái lớn hơn nhiều để hỗ trợ các Fan Token của mình tiếp cận cộng đồng và phát triển dự án.

Giống như trên Socios, người nắm giữ Fan Token trên Binance có thể tham gia vote trong các poll nhằm chọn ra người chơi xuất sắc nhất tháng, bàn thắng đẹp, slogan… Về cơ bản, ứng dụng của Fan Token vẫn còn hạn chế, chưa chạm đến điểm khiến nhà đầu tư cảm thấy hấp dẫn.

Bên cạnh đó, từ tháng 9/2022, Binance cho phép nhà đầu tư giao dịch Perpetual Contract với đòn bẩy lên tới 25x cho Fan Token với ticker là FOOTBALLUSDT. Thay vì tạo ra Perpetual Contract cho từng Fan Token, Binance gộp chung vào Binance Football Fan Token Index.

⇒ Trong mảng Fan Token, Binance không quá ồ ạt nhưng có những bước đi chắc chắn. Những sản phẩm Binance mang tới người dùng đều khẳng định vị thế của họ, đơn cử tất cả 4 dự án ra mắt trên BNB Smart Chain đều đứng top bản xếp hạng Fan Token theo market cap. Do vậy, khi tham gia vào xu hướng Fan Token, nhà đầu tư nên theo dõi các động thái của Binance.

3. Bitci

Bitci là sàn giao dịch tương tự Binance nhưng có quy mô nhỏ hơn rất nhiều với volume giao dịch hằng ngày chỉ vào khoảng 450,000 USD (CoinMarketCap). Hiện tại họ đã phát hành 36 Fan Token (đứng thứ 2 về số lượng phát hành) tuy nhiên vốn hóa vẫn rất nhỏ và chưa được thị trường công nhận.

⇒ Xét về số lượng Fan Token phát hành, Binance (4 Fan Token) đứng cuối bảng so với Socios (172 Fan Token) và Bitci (45 Fan Token). Tuy nhiên, nếu xét về hiệu suất hoạt động, kết quả hoàn toàn ngược lại khi Binance dẫn đầu về giá trị vốn hóa, giá trị tăng trưởng và volume giao dịch của Fan Token. Để hiểu sâu hơn, chúng ta sẽ cùng nhau phân tích tiếp. Binance là “ông trùm” mảng Fan Token

Theo CoinMarketCap, mặc dù Binance chỉ phát hành 4 token LAZIO, SANTOS, PORTO và ALPINE nhưng tổng vốn hóa của chúng lên đến 228 triệu USD (chiếm 52%) trong 432 triệu USD vốn hoá của toàn bộ thị trường Fan Token. Xét về trading volume, tổng 4 token của Binance có volume 98 triệu USD (chiếm 62%) trong 157 triệu USD volume của toàn bộ thị trường.

Những con số trên chưa tính đến các Fan Token có vốn hóa cao nhất của Socios như Barcelona (BAR), Paris Saint Germain (PSG), Manchester City (CITY) - chúng được trade nhiều nhất trên Binance thay vì Chiliz. Khối lượng giao dịch trung bình đổ về Binance chiếm từ 30-40%, trong khi đó Chiliz chỉ chiếm từ 15-25% (ví dụ token của PSG dưới đây).

⇒ Trong mảng Fan Token, Binance Fan Token có tác động lớn nhất đến vốn hóa toàn bộ mảng. Sàn Binance thu được nhiều phí giao dịch nhất khi có trading volume áp đảo sàn Chiliz (Token phát hành bởi Chiliz nhưng chủ yếu được trade trên Binance).

Tiềm năng của Fan Token qua “drama” của Socios

Xét về tiềm năng của Fan Token, chưa có cơ sở để đánh giá liệu nó cótăng trưởng mạnh trong tương lai hay không. Tuy nhiên đây là mảnh đất màu mỡ mà nhiều “ông lớn” nhắm đến dẫn tới hình thành những vụ việc rùm beng, tiêu biểu như vụ “drama” giữa Socios và Argentine Football Association.

Trước đây đội tuyển Argentina (ARG) từng liên kết với Socios để phát hành token. Tuy nhiên, vào ngày 25/1/2022, họ lại bất ngờ thông báo liên kết với Binance Fan Token trong 5 năm. Hai ngày sau, Socios kiện ARG vì đơn phương chấm dứt hợp đồng.

Bên ARG phủ nhận, nói rằng Socios đã không thanh toán tiền và không quảng bá cho cho đội tuyển. Trong thời gian đó, Binance đã tiếp cận ARG với hợp đồng béo bở hơn. Nhưng cuối cùng, tòa án đã buộc Argentina chấm dứt thỏa thuận giữa Argentine Football Association với Binance.

Kết quả, vào 31/8/2022 Socios (Chiliz) thông báo mình là bên phát hành token độc quyền cho đội tuyển Argentina đến năm 2026. Điều này cho phép Socios sử dụng token trong World Cup 2022, Copa America 2024 và World Cup 2026.

⇒ Các nhà phát hành Fan Token đang cạnh tranh với nhau rất quyết liệt vì mỗi bên đều cố gắng độc quyền phát hành token và sử dụng hình ảnh của câu lạc bộ hoặc đội tuyển quốc gia. Ngoài Binance và Socios, cuộc cạnh tranh này còn có sự tham gia của BitciChain và Bybit.

Phân tích Fan Token

Vậy nếu nhà đầu tư muốn đầu tư vào Fan Token thì nên làm như thế nào? Mời bạn đọc tham khảo hướng phân tích Fan Token qua phần dưới đây nhé!

Fan Token mùa World Cup 2022

Lịch khai mạc World Cup 2022 tại Qatar dự tính diễn ra vào ngày 20/11/2022, bắt đầu bằng trận bóng giữa chủ nhà Qatar và Ecuador. Về cơ bản, ngày hội thể thao bóng đá lớn nhất hành tinh sẽ có 64 trận đấu diễn ra trong thời gian gần 1 tháng, cụ thể khoảng 28-29 ngày.

World Cup 2022 có tất cả 32 đội thi, đại diện 32 quốc gia, được chia làm 8 bảng đấu. Do đó, có thể thấy thành phần tham gia World Cup 2022 là các đội tuyển đại diện quốc gia chứ không phải các câu lạc bộ bóng đá như Manchester United F.C. hay Hoàng Anh Gia Lai F.C. Vậy World Cup 2022 có ảnh hưởng gì tới xu hướng Fan Token hay không?

Hiện tại, trong số Fan Token đang lưu hành trên thị trường, chỉ có Argentine Football Association Fan Token (ARG) và Portugal National Team Fan Token (POR) có tên của quốc gia Argentina và Bồ Đào Nha (Portugal). Đặc biệt, 2 quốc gia này có đội bóng nằm trong 32 đội bóng tranh tài tại World Cup 2022 sắp diễn ra.

Từ tháng 8/2022, hai Fan Token trên có sự  tăng trưởng đáng kể. Cụ thể, giá của POR đã tăng 5 lần và giá ARG tăng 4 lần mặc dù kể từ lúc ra mắt, hai token này đều trong xu hướng giảmt. Có thể thấy giá của Fan Token gắn với tên quốc gia có chuyển biến tích cực trước thềm World Cup 2022.

⇒ World Cup 2022 đang tới gần, nhưng chỉ có hai dự án Fan Token đại diện cho đội tuyển quốc gia trong khi có đến 32 đội tham gia giải đấu. Do đó, nhiều Fan Token đội tuyển quốc gia có thể được ra mắt trong tương lai nhằm phục vụ nhu cầu của người hâm mộ.

Mô hình giá của Binance Fan Token

Có thể nhiều người không để ý nhưng các Fan Token do Binance và Socios phát hành đều có những mô hình chart đặc trưng.

Mô hình giá của Binance Fan Token thường tăng trưởng mạnh ngay lúc ra mắt, điều này khá dễ hiểu vì 3/4 Fan Token của Binance (LAZIO, PORTO và ALPINE) đều được phát hành trên Binance Launchpad - cái nôi cho những cú tăng trưởng mạnh.

Chính vì thế, sau khi tăng trưởng nóng, giá của Binance Fan Token thường hạ nhiệt, sau đó “dò đáy” tìm khu vực mà thị trường có nhu cầu, sau đó mới phục hồi lại (có thể thấy mức giá đáy của 4 token do Binance phát hành rơi vào khoảng tháng 5-6/2022).

Lúc mới phát hành, vốn hóa của bộ tứ Binance (LAZIO, PORTO, SANTOS và ALPINE) tăng trưởng lên đến 100 triệu USD, sau đó, vốn hóa giảm, chạm “vùng đáy” vốn hóa 15-20 triệu USD rồi mới tăng trưởng trở lại. Hiện tại bộ tứ này đang có vốn hóa vào khoảng 60 triệu USD.

Mô hình giá của Socios Fan Token

Hiện tại, Socios phát hành đến 150 Fan Token khác nhau. Chính vì thế, chúng ta sẽ lấy 4 Fan Token có vốn hóa cao là PSG, BAR, ACM, ATM để tìm mẫu hình chung. Số liệu thống kê từ CoinMarketCap cho thấy, vốn hóa của bộ tứ Socios (PSG, BAR, ACM, ATM) có mô hình các dãy núi (sự tăng trưởng của vốn hóa từ trước đến nay tạo thành các đỉnh nhưng sau đó đều quay về vốn hóa cũ).

Cụ thể hơn, vốn hóa trung bình của PSG, BAR, ACM, ATM kể từ khi phát hành cho tới thời điểm hiện tại (downtrend) sẽ rơi vào khoảng 20 triệu USD. Tuy nhiên, trong quá trình đi ngang, bộ tứ này cũng có những đợt tăng trưởng mạnh.

• PSG: Vốn hóa đỉnh 120 triệu USD (x6 vùng đáy)
• CITY: Vốn hóa đỉnh 80 triệu USD (x4 vùng đáy)
• ATM: Vốn hóa đỉnh 100 triệu USD (x5 vùng đáy)
• ACM: Vốn hóa đỉnh 36 triệu USD (x1.5 vùng đáy)

Fan Token nằm trong top đầu của Socios như PSG, BAR, ACM, ATM sẽ có vùng đáy rơi vào khoảng 20 triệu USD, theo sau đó là những đợt tăng trưởng mạnh. Tuy nhiên, với các Fan Token hạng 2-3, có vốn hóa trung bình từ 7-10 triệu USD thì vùng đáy sẽ rơi vào khoảng 2-4 triệu USD. Nhìn chung, cần chủ động xem xét và tìm vùng đáy tùy theo từng thời điểm của thị trường.

Không nên đầu tư hay đầu cơ các Fan Token có vốn hóa dưới 1 triệu USD  vì vốn hóa của chúng quá nhỏ, không được cộng đồng chú ý và không được sàn Binance hỗ trợ nên khó thu hút dòng tiền.

Phân tích Socios & Chiliz

Mặc dù xét về tiềm lực, Socios & Chiliz vẫn thua Binance, nhưng nếu xét về số lượng Fan Token phát hành, Socios đang có số lượng áp đảo (150 Fan token so với 4 Fan token). Do đó xét về vốn hóa của token và cơ hội mang lại giá trị cho token từ mảng này thì Chiliz có cơ hội tăng trưởng lớn hơn vì họ chỉ đang tập trung vào mảng duy nhất.

Hiện tại khi Chiliz chưa hoàn thiện blockchain riêng, nhu cầu sở hữu và giá trị của CHZ và Fan Token sẽ phụ thuộc vào:

• Các dịch vụ, mức độ tiện lợi của chúng và sự hứng thú của fan đối với Fan Token.
• Số lượng câu lạc bộ hợp tác và triển khai Fan Token vì CHZ được sử dụng làm base currency (tiền tệ mặc định) trên sàn Chiliz.
• Sau khi ra mắt Chiliz Chain 2.0, CHZ sẽ đóng vai trò là nền tảng blockchain cho token và hưởng lợi từ sự phát triển của hệ sinh thái.

Nếu như chọn đầu tư vào CHZ, dưới đây là một số thông tin bạn nên cân nhắc. Xét về vốn hóa:

• Vốn hóa CHZ: 1.2 tỉ USD
• Vốn hóa thị trường Fan Token: 400 triệu USD (Vốn hóa CHZ cao gấp 4 lần).
• Vốn hóa thị trường Fan Token (trừ bộ tứ Binance LAZIO, PORTO, SANTOS và ALPINE): 200 triệu USD (vốn hóa CHZ cao gấp 6 lần).

⇒ Dựa vào số liệu ở trên, có thể thấy CHZ đang có vốn hóa tương đối cao so với vốn hóa của toàn bộ thị trường Fan Token. Tuy nhiên, điểm sáng (upside) cho Socios & Chiliz chính là hiện tại họ chỉ mới phát hành token cho khoảng 70 đối tác, hơn 100 đối tác còn lại vẫn chưa ra mắt token. Trong tương lai, khi Socios phát hành token cho nhiều đối tác hơn, CHZ sẽ nhận được nhiều giá trị hơn.

Tham gia FTO (Chiliz) và IEO (Binance)

Người nắm giữ CHZ có thể tham gia FTO (Fan Token Offering) trên Socios, mô hình này giống với IDO và IEO. Tương tự, khi nắm giữ BNB bạn cũng có cơ hội tham gia Launchpad hoặc Launchpool trên Binance IEO.

Tuy nhiên, đối với các token được triển khai trên Binance Launchpool, CHZ holder cũng có lợi, vì họ hỗ trợ staking cả 3 token là BNB, BUSD và CHZ để nhận Fan Token của Socios. Ví dụ hình dưới đây, JUV và PSG do Socios phát hành và ra mắt trên Binance Launchpool nhưng CHZ staker vẫn nhận được token.

Nếu các bạn tham gia Binance Launchpad và Launchpool thì dưới đây là số liệu nên lưu ý. Chúng ta sẽ chia 12 Fan Token được phát hành theo tiêu chí của Binance hoặc Chiliz trong bảng dưới.

Cụ thể hơn, ROI của Binance Launchpool thường sẽ thấp hơn Binance Launchpad, tuy nhiên, nếu như Fan Token do Binance phát hành thường sẽ có ROI cao hơn Fan Token Chiliz. Ví dụ: SANTOS mặc dù được không được lên Launchpad nhưng ROI vẫn cao hơn ACM hay BAR (token do Chiliz phát hành).

⇒ Dựa vào những thông tin này, các bạn tham gia đầu tư FTO (Chiliz) hoặc Binance IEO sẽ có mức chốt lời hợp lý đối với các Fan Token đã mua được. Trong đó, các bạn cần phải biết token do ai phát hành và được mở bán trên Launchpad hay Launchpool, sau đó, so sánh với vốn hóa của các token trên để biết vốn hóa được thị trường chấp nhận.

Tương lai của Fan Token

Fan Token không chỉ xoay quanh các môn thể thao như bóng đá, đua xe… mà còn có thể liên quan đến KOLs và thần tượng trong ngành giải trí. Điều này có thể tạo nên văn hóa Fan Token khi bất kì ai cũng có thể tạo Fan Token riêng trong thế giới crypto.

Hiện tại, Fan Token chủ yếu xoay quanh các môn thể thao phổ biến và thậm chí có cả Fan Token cho các đội Gaming E-sport. Tuy nhiên, lượng người ủng hộ các loại hình giải trí khác vẫn đang rất lớn, ví dụ thị trường giải trí Hàn Quốc với các công ty lớn như YG Entertainment và SM Entertainment.

Vào tháng 2/2022, Binance hợp tác với công ty giải trí hàng đầu Hàn Quốc, YG Entertainment, nhằm phát triển tài sản số như NFTs cho các nhóm nhạc như BIG BANG và BLACKPINK… Hiện tại, dù chưa có nhiều thông tin chính thức nhưng có thể dự đoán Fan Token của các nhóm nhạc Hàn Quốc có khả năng thổi làn gió mới vào thị trường crypto.

Xu hướng NFT với nhiều bộ sưu tập trị giá hàng triệu USD đã thu hút nhiều người dùng mới tham gia vào thị trường, vì thế, Fan Token cũng có khả năng thu hút nhiều người dùng mới tham gia crypto.