Fully-Onchain Game (FOCG): Khái niệm, mô hình chi tiết và các tựa game tiên phong

Trong những năm gần đây, mảng game đã chứng kiến một cuộc cách mạng nhờ sự xuất hiện của công nghệ blockchain và Fully-Onchain Game (FOCG). FOCG không chỉ thay đổi cách chơi game mà còn định hình lại mô hình kinh tế số trong thế giới Web3.

Published 3 days ago

11 min read

FOCG là gì?

Fully-Onchain Game (FOCG) là mô hình game mà toàn bộ logic vận hành, trạng thái (state) và tài sản trong game đều được triển khai trực tiếp trên blockchain. Phần duy nhất không nằm on-chain là giao diện người dùng (front-end), vốn chỉ đóng vai trò hiển thị và giúp người chơi tương tác.

Điều này tạo ra sự khác biệt rõ rệt với các game hybrid, nơi chỉ một số thành phần như NFT hoặc giao dịch được ghi nhận on-chain, còn hầu hết logic vẫn chạy trên server tập trung.

Điểm cốt lõi của FOCG nằm ở việc tận dụng tính bất biến và minh bạch của blockchain. Mọi hành động trong game, từ di chuyển, chiến đấu, cho tới giao dịch tài sản đều được ghi lại công khai và không thể bị chỉnh sửa bởi nhà phát triển hay bất kỳ bên trung gian nào.

Nhờ đó, FOCG mang đến các đặc tính nổi bật: tính phi tập trung, quyền sở hữu thực sự đối với tài sản trong game, và khả năng tái sử dụng mã nguồn, cho phép cộng đồng sáng tạo và mở rộng game mà không cần sự can thiệp từ trung gian.

Mô hình hoạt động của FOCG

Sự ra đời của FOCG gắn liền với bối cảnh ngành game Web3 đang tìm cách thoát khỏi mô hình “nửa tập trung, nửa phi tập trung” vốn phổ biến trước đây. Trong phần lớn game blockchain giai đoạn 2020-2023, các yếu tố như NFT hay token có thể được ghi nhận on-chain, nhưng phần lớn logic gameplay vẫn do server tập trung kiểm soát.

Điều này tạo ra những rào cản lớn về minh bạch, khả năng kiểm chứng và quyền sở hữu thực sự của người chơi. FOCG xuất hiện như một bước tiến mới: thay vì chỉ “on-chain hóa” một phần, nó đưa toàn bộ quy tắc, trạng thái và giao dịch trong game lên blockchain, biến trò chơi thành một hệ thống phi tập trung hoàn chỉnh.

Cấu trúc cơ bản của Fully-Onchain Game

FOCG vận hành nhờ các smart contract lưu giữ và xử lý toàn bộ dữ liệu gameplay: từ bản đồ, tài nguyên, vị trí nhân vật cho đến kết quả chiến đấu. Những dữ liệu nặng như hình ảnh hay âm thanh thường được lưu trữ trên hạ tầng phi tập trung như IPFS hoặc Arweave để giảm chi phí cho blockchain chính, nhưng mọi dữ liệu cốt lõi quyết định đến trạng thái game vẫn nằm on-chain.

kiến trúc game focg — Sự khác biệt giữa kiến trúc game FOCG và game truyền thống

Các mạng như Ethereum, Polygon và Arbitrum là nền tảng phổ biến, trong khi Layer-2 như Optimism hay zkSync ngày càng được ưa chuộng nhờ tốc độ nhanh và chi phí thấp. Người chơi chỉ cần một giao diện front-end đơn giản (trình duyệt hoặc app) để kết nối, vì toàn bộ dữ liệu và logic đã được blockchain bảo đảm.

Đọc thêm: Cơ sở hạ tầng của Fully Onchain Game (FOCG): FOC Game Engine

Tham gia game FOCG

Để tham gia, người chơi kết nối ví tiền mã hoá Web3 (MetaMask, Coin98 Super Walett…) để xác thực danh tính và quyền sở hữu tài sản. Sau đó, mọi hành động trong game, di chuyển nhân vật, mua bán vật phẩm, nâng cấp kỹ năng hay tham gia nhiệm vụ đều được ghi lại như một giao dịch blockchain, được xác nhận bởi cơ chế đồng thuận (Proof-of-Stake, rollups…).

Điểm đặc biệt là một số trò chơi áp dụng công nghệ zero-knowledge proof để vừa đảm bảo tính bí mật chiến thuật, vừa duy trì minh bạch on-chain, ví dụ như Dark Forest. Nhờ ứng dụng Layer-2, thời gian xác nhận có thể rút xuống dưới 1 giây, trong khi Ethereum mainnet vẫn mất 5-10 giây, một cải thiện quan trọng giúp FOCG tiệm cận trải nghiệm game truyền thống.

Mô hình kinh tế trong game FOCG

Mô hình kinh tế của FOCG xoay quanh token và NFT, đóng vai trò cốt lõi trong hệ sinh thái game. Token thường được sử dụng làm tiền tệ trong game, cho phép người chơi mua đồ, trả phí giao dịch hoặc staking để nhận phần thưởng, như token DRAG trong The Six Dragons.

Trong khi đó, NFT đại diện cho các tài sản độc quyền như nhân vật, vũ khí hoặc đất đai, với giá trị tăng nhờ tính khan hiếm và nhu cầu thị trường. Ngoài ra, tích hợp với DeFi như lending hoặc yield farming trong game đang trở thành xu hướng mới, cho phép người chơi tối ưu hóa lợi nhuận.

Một số tựa game FOCG

FOCG từ năm 2023 đến 2025 đã chứng kiến sự bùng nổ đáng kể, với số lượng game tăng 150% và TVL ngành đạt 7 tỷ USD theo Dune Analytics tính đến tháng 9/2025.

Xu hướng chuyển dịch sang các blockchain layer-2 như Arbitrum và Optimism đã giúp giảm chi phí và tăng hiệu suất, trong khi doanh thu từ NFT đạt 1.2 tỷ USD. Sự tham gia của cộng đồng Web3 và các nhà phát triển độc lập đã thúc đẩy FOCG trở thành một lĩnh vực đầy tiềm năng.

Tính đến năm 2025, có tới 70% các tựa game FOCG đã triển khai trên layer-2 như Arbitrum và Optimism, theo Dune Analytics. Điều này không chỉ giúp giảm chi phí giao dịch mà còn mở rộng quy mô xử lý, tạo nền tảng cho sự bùng nổ về người chơi và dòng tiền.

CoinDesk dự đoán doanh thu toàn ngành có thể cán mốc 2 tỷ USD vào cuối năm 2025. Song song, sự tích hợp FOCG với DeFi và DAO đang mở ra kỷ nguyên mới: người chơi không chỉ “chơi game” mà còn tham gia vào quản trị và tài chính on-chain, biến trải nghiệm gaming thành một phần của nền kinh tế Web3.

Dark Forest

Tựa game chiến lược không gian đầu tiên hoàn toàn on-chain - Dark Forest ra mắt trên Ethereum và ứng dụng công nghệ ZKP để bảo mật dữ liệu. Người chơi khám phá và chinh phục các hành tinh, với mọi hành động được ghi lại on-chain, mang lại trải nghiệm độc đáo về tính minh bạch.

Đến tháng 9/2025, Dark Forest đã tích hợp với Optimism, giảm chi phí giao dịch 85% so với Ethereum, từ 0.02 ETH xuống 0.003 ETH. Số lượng người chơi tăng 25% từ đầu năm, đạt 50.000 người và doanh thu từ NFT hành tinh đạt 300 triệu USD, cao hơn đáng kể so với 100 triệu USD mà Coin98 ghi nhận vào năm 2024.

Loot Survivor

Trên Arbitrum, Loot Survivor kế thừa di sản bộ sưu tập Loot NFT và biến nó thành một game sinh tồn phiêu lưu on-chain. Người chơi sử dụng NFT để xây dựng nhân vật, tham gia chiến đấu và giao dịch tài sản ngay trên blockchain, đúng với mô hình FOCG, nơi mọi trạng thái game không nằm ở server tập trung.

Bản cập nhật tháng 7/2025 giúp số lượng người chơi tăng 30%, thu hút thêm 60,000 tài khoản mới, trong khi doanh thu NFT đạt 200 triệu USD (+35% so với đầu năm). Đây là ví dụ điển hình cho việc NFT trở thành nền tảng để mở rộng sang FOCG.

The Six Dragons

The Six Dragons trên Polygon cho thấy cách một game nhập vai (RPG) truyền thống có thể chuyển đổi sang FOCG. Người chơi sở hữu rồng NFT, tham gia chiến đấu và giao dịch tài sản trực tiếp trên chain.

Token DRAG vừa đóng vai trò tiền tệ trong game, vừa được staking để nhận phần thưởng. Đến tháng 8/2025, game ghi nhận 120,000 giao dịch chỉ trong một tháng, với TVL đạt 150 triệu USD. Mô hình này cho thấy sức mạnh của FOCG trong việc biến trải nghiệm RPG thành một hệ sinh thái tài chính mở, nơi mỗi hành động gameplay gắn với kinh tế on-chain.

Xu hướng chuyển đổi sang L2 như Arbitrum và Optimism đang thống trị, với 70% các tựa game FOCG chuyển sang nền tảng này vào năm 2025, theo Dune Analytics. Điều này không chỉ giảm chi phí giao dịch mà còn tăng tốc độ xử lý, tạo điều kiện cho sự bùng nổ của FOCG. Các dự đoán từ CoinDesk cho thấy doanh thu ngành có thể đạt 2 tỷ USD vào cuối năm 2025, phản ánh sự tăng trưởng mạnh mẽ của cộng đồng và công nghệ mới. Ngoài ra, sự tích hợp với DeFi và các DAO đang mở ra cơ hội cho người chơi tham gia quản trị game.

Lợi ích và thách thức của game FOCG

Lợi ích của FOCG

Fully-Onchain Game (FOCG) đánh dấu bước tiến quan trọng trong ngành game Web3 khi toàn bộ logic, trạng thái và tài sản được xử lý trực tiếp trên blockchain.

Ưu điểm nổi bật nhất của mô hình này là tính phi tập trung, minh bạch và quyền sở hữu thực sự cho người chơi, điều mà game truyền thống vốn phụ thuộc vào máy chủ tập trung khó có thể đảm bảo.

Khi mọi hành động đều ghi nhận on-chain, khả năng thao túng từ nhà phát hành hay rủi ro gian lận gần như bị loại bỏ, trong khi tài sản kỹ thuật số dưới dạng NFT mang lại giá trị bền vững, có thể giao dịch tự do trên thị trường mở. Đây cũng là nền tảng để hình thành các mô hình kinh tế play-to-earn bền vững, nơi người chơi không chỉ tiêu tiền mà còn có thể nhận lợi ích tài chính từ thời gian và kỹ năng của mình.

Một điểm mạnh khác là tính mở và khả năng sáng tạo cộng đồng. Nhiều dự án FOCG hoạt động theo hướng mã nguồn mở, cho phép người chơi và nhà phát triển độc lập bổ sung tính năng, mở rộng gameplay hoặc tích hợp với DeFi và DAO.

Thách thức của FOCG

Dù đầy tiềm năng, FOCG vẫn đối mặt với nhiều thách thức đáng kể. Một trong số đó là hiệu suất hạn chế, với tốc độ khung hình (FPS) thường chỉ đạt 10-20 TPS, thấp hơn nhiều so với game truyền thống (60 FPS).

Điều này xuất phát từ việc xử lý dữ liệu trên blockchain, vốn chậm hơn server tập trung, cùng với chi phí gas cao, đặc biệt trên Ethereum, nơi mỗi giao dịch có thể tốn 0.01-0.05 ETH.

Tuy nhiên, với sự phát triển của layer-2 vào năm 2025, chi phí này đã giảm xuống còn 0.001-0.003 ETH theo Dune Analytics, cải thiện đáng kể khả năng tiếp cận. Một rào cản khác là sự phức tạp công nghệ, yêu cầu người chơi phải quen thuộc với ví Web3 như MetaMask, làm giảm sức hút với người chơi phổ thông. Dù vậy, các giải pháp như giao diện thân thiện hơn đang được phát triển để khắc phục vấn đề này, hứa hẹn mở rộng thị trường trong tương lai.