Tổng quan về Hệ sinh thái Aptos

Để giúp anh em tìm hiểu về hệ sinh thái Aptos, trong bài viết này, mình sẽ cùng anh em đi qua hệ sinh thái này và cùng trả lời những câu hỏi:

• Trên Aptos có những mảng nào? 
• Hệ sinh thái Aptos đang ở giai đoạn nào? 
• Tìm kiếm cơ hội đầu tư và dự phóng của hệ sinh thái Aptos.

Kiến thức trọng tâm:

• Aptos chưa mainnet và dự kiến sẽ mainnet trong Q3 2022.
• Các mảnh ghép trên Aptos đã khá đầy đủ, tuy nhiên độ hoàn thiện chưa cao vì các dự án hầu hết đều đang trong giai đoạn phát triển do Aptos chưa mainnet.
• Aptos gọi vốn 350 triệu đô trong 6 tháng vừa qua từ nhiều quỹ lớn trong thị trường.
• Cần theo dõi nhiều hơn khi mainnet diễn ra vào Q3 2022 để tìm cơ hội tìm kiếm lợi nhuận.

Tổng quan về Aptos 

Aptos là một dự án blockchain layer-1 mới, tập trung phát triển hướng tới mục tiêu cung cấp blockchain an toàn nhất và sẵn sàng cho lượng lớn người dùng trên toàn thế giới. Aptos hứa hẹn sẽ trở thành blockchain layer-1 vượt qua 2 đàn anh là Ethereum và Solana, với đội ngũ phát triển hùng hậu từng phục vụ cho các dự án lớn như Diem và Novi.

Hiện tại, Aptos chưa ra mắt token, và cũng chưa có tài liệu nào về token của dự án. Aptos cũng chưa ra mainnet nên chưa có các thông số mainnet của blockchain này.

Điểm nổi bật về Aptos

Đặc điểm nổi bật của blockchain Aptos so với những layer-1 khác bao gồm: 

• Ngôn ngữ lập trình Move: Ngôn ngữ lập trình của Aptos là một điểm nhấn trọng tâm của dự án, được thiết kế để có thể quản lý an toàn các tài nguyên, và để có thể xác minh các mệnh lệnh dễ dàng trên blockchain.
• Cơ chế Byzantine Fault Tolerant (BFT) độ trễ thấp: Team Aptos tập trung trong một thời gian dài để bổ sung cho cơ chế BFT của họ, đảm bảo độ an toàn cho mạng lưới dù các nodes có bị thao túng và có hành vi tấn công mạng lưới.
• Có khả năng thay đổi private key để gia tăng mức độ bảo mật cho người dùng.
• TPS cao: Trong điều kiện phòng thí nghiệm, nếu bỏ qua nhiều yếu tố về lưu trữ, trục trặc về cơ chế đồng thuận, mạng lưới,... TPS của Aptos có thể lên tới 125,000 - 160,000 giao dịch trong một giây.
• Khả năng nâng cấp mạng lưới: Team Aptos tin rằng để thích ứng với sự thay đổi nhanh của thị trường, mạng lưới phải có khả năng nâng cấp tuyệt vời. Bởi vậy, họ tạo ra Aptos với khả năng nâng cấp mạng lưới không downtime để phù hợp với việc nâng cấp mạng lưới liên tục trong tương lai.
• Các validator có khả năng chạy node đa dạng: Validator có thể lựa chọn chạy node ở nhiều cấp độ khác nhau, với mức độ chạy node đơn giản nhất được tinh giảm để các validator chỉ cần đạt những yêu cầu cơ bản, từ đó có thể gia tăng nhanh chóng lượng validator.

Nhà đầu tư và đối tác

Hiện tại, Aptos đã trải qua nhiều vòng gọi vốn, được đầu tư bởi nhiều quỹ đầu tư lớn.

Vào 25/7/2022, Aptos đã công bố nhận đầu tư 150 triệu đô Series A từ những quỹ lớn bao gồm FTX Ventures, Jump Crypto, Apollo, Griffin Gaming Partners, Franklin Templeton, Circle Ventures, Superscrypt, cùng 2 nhà đầu tư từ private round (a16z crypto và Multicoin). 

Vòng đầu tư đầu tiên của Aptos là vào 15/3/2022, với 200 triệu được đầu tư từ a16z, Tiger Global, Katie Haun, Multicoin Capital, Three Arrows Capital, FTX Ventures và Coinbase Ventures.

Hiện tại, Aptos mới chỉ công bố một đối tác duy nhất là Google Cloud, được họ sử dụng để lưu trữ dữ liệu để hỗ trợ việc chạy node dễ dàng hơn cho các validators (chỉ tốn 15 phút để một node được cài đặt và khởi động).

Quá trình phát triển và roadmap

Aptos đã có một quá trình phát triển dài, nhưng những sự kiện public mới chỉ xuất hiện từ đầu 2022 cho tới nay:

• Quý 1 2022 (15/3) - Testnet cho developer: Cải thiện ngôn ngữ lập trình Move để thân thiện với những nhà phát triển hơn, tạo điều kiện cho developer.
• 21/4/2022: Sử dụng Google Cloud làm ứng dụng lưu trữ dữ liệu giúp việc chạy node dễ dàng hơn. Tuy nhiên, việc này làm ảnh hưởng tới tính phi tập trung của blockchain khi Aptos quyết định sử dụng dịch vụ của Google.
• Quý 2 2022 - Incentivized testnet launch: Lần đầu testnet được public cho cộng đồng sử dụng và chạy node.
• Quý 3 2022 - Mainnet public: Đây sẽ là cột mốc lớn tiếp theo của Aptos. Sau khi gọi vốn thành công 350 triệu đô, sự kiện mainnet của Aptos đang rất được cộng đồng mong chờ.
• Quý 4 2022 - Quý 1 2023: Aptos tiếp tục phát triển mạng lưới với những cập nhật mới.

Update: Ngày 18/10/2022 Aptos đã chính thức ra mắt mainnet, chậm hơn một chút so với roadmap đặt ra.

Phân tích hệ sinh thái Aptos

Tổng quan về các mảnh ghép trên Aptos sẽ được giới thiệu và phân tích trong phần sau đây, theo các category trong hệ sinh thái. Thông tin được tổng hợp qua việc skin hệ Aptos trên các trang mạng xã hội của dự án (28/7/2022). Tuy dự án chưa ra mainnet, nhưng đã có rất nhiều dự án chuẩn bị sẵn sàng để launch trên Aptos khi mạng lưới này đi vào hoạt động.

Để tham gia các dự án trên Aptos, người dùng có thể sử dụng ví Coin98 đã được tích hợp mạng Aptos.

Xem thêm: Hướng dẫn sử dụng ví Aptos

AMM DEXs

Các dự án làm về DEX trên hệ sinh thái Aptos bao gồm:

• Pontem: Dự án được đầu tư bởi Delphi, Alameda, Mechanism, Animoca Brands, Aptos Labs và nhiều quỹ khác, với round trị giá 4.5 triệu đô. Dự án đang ở giai đoạn testnet và đang có tổng cộng 105 ngàn tester vào thời điểm hiện tại.
• Pontem Network xây dựng hệ sinh thái sản phẩm trên Aptos, trong đó Liquidswap là sản phẩm chủ đạo. Sàn DEX này sử dụng kết hợp cả engine của Uniswap và Curve Finance.

• Aptoswap: Là dự án AMM khá “cổ điển” với 2 tính năng chính là farm với các pool liên quan tới APT và swap. Trong Q3 vừa qua, dự án đã liên tục cập nhật các bản nâng cấp và công bố hợp tác với các ví nổi bật trên Aptos.
• 1kx Protocol: Dự án AMM/DEX cho phép giao dịch cả spot và hợp đồng tương lai vĩnh cửu. Ngoài ra, còn phát triển thêm mảng lending và stablecoin OSD trong tương lai. Song, trên thực tế dự lại cho thấy sự tập trung phát triển trên mạng zkSync nhiều hơn.
• Saber: AMM dành riêng cho stablecoin nổi tiếng của Solana, họ sẽ phát triển thêm cả phiên bản trên Aptos.
• Đa số các DEX hoạt động theo cơ chế AMM, ngoại trừ Econia hoạt động theo cơ chế orderbook.
• Ngoài ra, có dự án làm về trading aggregator là Hippo - giúp người dùng có thể trade trên một giao diện duy nhất và đạt được giá trade tốt nhất.

⇒ Nhận xét: Mảng AMM DEX là mảng đầu tiên cần hoàn thiện trong bất cứ hệ sinh thái nào chuẩn bị nền móng tương lai cho các mảng khác. Hệ Aptos đang trong thời gian đầu hoàn thiện mảng DEX,  các player lớn đầu tiên đang dần xuất hiện. Ngoài ra Aptos cho thấy sức hút khi thu hút các dự án từ Solana, Near.

Hiện tại, player lớn nhất là Pontem và các dự án còn lại đều đang trong giai đoạn devnet, và khả năng cao họ sẽ sớm mở các chương trình liquidity mining cũng như các chương trình khác để thu hút thanh khoản khi mainnet.

Người dùng có thể tham gia các chương trình sử dụng sản phẩm, chương trình airdrop hay liquidity mining để kiếm lợi nhuận cho bản thân nhé!

Lending & Borrowing

Các dự án làm về Lending & Borrowing trên hệ sinh thái Aptos bao gồm:

• Aptin Finance: là dự án lending protocol đầu tiên trên Aptos vì vậy đã ra mắt sản phẩm từ khá sớm, hiện tại người dùng đã có thể lấy faucet (tính năng lấy token testnet miễn phí) và trải nghiệm các sản phẩm từ lending, borrowing, staking của Aptin. 
• Vial: Hiện tại dự án đã ra mắt devnet, người dùng có thể sử dụng thử sản phẩm của dự án.
• Njord Finance: Dự án chưa có nhiều thông tin, nhưng được Twitter của Aptos Labs hỗ trợ truyền thông.
• Ultima: Dự án lending đạt giải 3 Aptos hackathon 2022. Dự án đang trong thời gian phát triển.
• Mobius Protocol: Dự án lending protocol với 2 tính năng là vay và cho vay. Đây cũng là dự án đã lên testnet và có thể sử dụng APT, BTC, ETH faucet để trải nghiệm. Tuy nhiên, hiện tại dapp vẫn còn khá sơ sài.
• Arco Protocol: Arco Protocol là dự án lending có giao dịch khá giống với Aptin Finance, nhưng triển khai multi-chain, tiếp theo sẽ triển khai trên Sui. Đầu tháng 10 dự án sẽ triển khai trên testnet.

Lending cũng là mảng có khá nhiều dự án của Aptos, trong đó dự án dẫn đầu Aptin Finance cũng đã lên testnet. Đây là một trong những dự án quan trọng và người dùng nên trải nghiệm khi tham gia trên hệ này.

NFT

Các bộ sưu tập NFT trên Aptos xuất hiện rất nhiều, cũng nhiều dự án lấy ý tưởng đã có từ Ethereum và Solana. Dưới đây là những dự án được cộng đồng đánh giá là đáng chú ý nhất: 

• Aptos Toad Over Load
• Bruh Bears
• Aptomingos
• Aptos Alpha Alpacas
• Aptos Monkeys

Các dự án về NFT Marketplace trên hệ sinh thái Aptos bao gồm:

• Curiosity: Dự án đang trong giai đoạn devnet, được Aptos hỗ trợ truyền thông trên Twitter.
• Topaz: Dự án đã triển khai trên testnet, thường list các bộ sưu tập nổi bật nêu trên. 
• BlueMove: là sàn NFT thường cho mint miễn phí các NFT anniversary của mạng Aptos

Hiện tại, các NFT Market chưa đi vào hoạt động vì Aptos chưa mainnet. Sau khi mainnet diễn ra, các market này sẽ là nơi tập trung của các dự án NFT, trong đó sự chú ý đang được dồn vào Topaz và BlueMove nhiều hơn vì các dự án này thường cho người dùng mint NFT miễn phí.

Cơ sở hạ tầng

Các dự án về Cơ sở hạ tầng trên hệ sinh thái Aptos bao gồm: 

• Wallet trên Aptos: Coin98, Martian, Fewcha, Aptos Wallet, Hive - các ví này hỗ trợ hệ sinh thái Aptos, và đang phát triển sản phẩm của họ dưới dạng extension, ứng dụng trên iOS và Android. Pontem Network - dự án có AMM DEX được quan tâm nhất hệ - cũng đang phát triển wallet cho hệ Aptos của riêng họ.
• Oracle trên Aptos: Oracle đầu tiên và duy nhất công bố hoạt động trên Aptos ở thời điểm hiện tại là Switchboard. Các oracle lớn nhất thị trường như Chainlink, Band Protocol chưa có thông báo về việc hỗ trợ blockchain này.
• Explorer trên Aptos hiện tại có 1 explorer devnet, tuy nhiên explorer này hiển thị không nhiều thông tin và cũng đang trong quá trình phát triển.
• Bridge: Hiện tại chưa có thông tin về các bridge nào sẽ hỗ trợ Aptos. Đây là một mảng vô cùng quan trọng để tiền có thể chảy vào hệ sinh thái, và cần theo dõi thêm trong tương lai.

⇒ Nhận xét: Các mảnh ghép cơ sở hạ tầng trên Aptos đang trong thời gian đầu phát triển nên còn nhiều thiếu sót. Ngoài ra, bởi là một chain không hỗ trợ EVM, nên việc kết nối với tệp user của các chain EVM hiện tại sẽ gặp nhiều khó khăn. Không chỉ vậy, các tool cơ sở hạ tầng sẽ phải phát triển từ đầu với một ngôn ngữ lập trình mới (Move), nên việc xây dựng các tool sẽ tốn thời gian phát triển.

Trong thời gian chuẩn bị mainnet, mảng cơ sở hạ tầng của Aptos sẽ cần phát triển nhiều để người dùng có thể sử dụng dễ dàng.

Các mảnh ghép khác

Các dự án về các mảng khác trên hệ sinh thái Aptos bao gồm:

• Fund Management: Solrise là dự án đầu tiên và duy nhất ở thời điểm này làm về Fund Management trên hệ Aptos. Dự án này ban đầu phát triển trên Solana, và giờ họ sẽ mở rộng sang Aptos.
• Payment: Paymagic làm về mảng payment trên Aptos, dự án này đã hoạt động trên nhiều hệ sinh thái và đang mở rộng sang hỗ trợ các DAO và dự án trên Aptos.
• Liquid Staking: Zaptos là dự án cho phép người dùng kiếm lợi nhuận từ việc farming trên Aptos, và đang trong quá trình phát triển.
• Dịch vụ tên miền: Aptos Name Service - dự án làm về Name Service với các tên miền đuôi “.aptos”.
• Dự án về Messenging: Dialect - Dự án làm về messenging trên nhiều chain và giờ họ sẽ hỗ trợ Aptos trong thời gian tới.

⇒ Nhận xét: Nhìn chung, hệ sinh thái Aptos đã có sự hoàn thiện nhất định về các dự án làm trong các mảng khác nhau. Tuy nhiên, hầu hết các dự án đều đang trong giai đoạn phát triển vì Aptos đang chưa mainnet, và sẽ cần theo dõi hệ sinh thái này nhiều hơn khi họ lên mainnet vào cuối Q3 2022 này theo roadmap.

Đánh giá và dự phóng về hệ sinh thái Aptos

Đánh giá tổng quan về hệ sinh thái Aptos

Nhìn vào tổng quan của hệ, Aptos đã có các dự án đi đầu ở hầu hết các mảng quan trọng, trừ mảng bridge chưa có dự án nào công bố phát triển trên hệ. Các mảng cơ bản về DeFi trên hệ đã xuất hiện (bao gồm DEXs, Lending), các dự án cơ bản về cơ sở hạ tầng như explorer, oracles, wallet cũng đang trong quá trình hoàn thiện.

Aptos cũng có một lượng lớn dự án từ các chain khác mở rộng sang như Solrise, Pontem Network,... Cuối cùng, Aptos có một dàn backer lớn, từ đó có được sự chú ý lớn từ thị trường cũng như sự hỗ trợ của các VCs để phát triển hệ sinh thái.

Tuy nhiên, hệ sinh thái này vẫn tồn tại nhiều điểm yếu:

• Đầu tiên, Aptos không phải một EVM chain, và ngôn ngữ lập trình chính của họ là Move. Việc này sẽ gây nhiều khó khăn cho những developer mới muốn phát triển dự án trên blockchain mới này, nhất là khi các cơ sở hạ tầng hỗ trợ developer chưa có nhiều.
• Một yếu điểm khác của các chain không phải EVM là user của chain đó sẽ phải tiếp xúc với bộ công cụ hoàn toàn mới, cản trở họ trong quá trình tiếp xúc và sử dụng. Điểm yếu này sẽ khiến lượng user sử dụng Aptos ít hơn khi họ tung ra mainnet.
• Đối với các nhà đầu tư nhỏ lẻ, việc dự án đã gọi được nhiều vốn ở định giá cao sẽ khiến việc đầu tư token để tìm kiếm lợi nhuận khó khăn hơn.

Dự phóng tương lai về hệ sinh thái Aptos

Trong thời gian tới, hệ sinh thái Aptos có khả năng cao sẽ có những phát triển sau để tăng trưởng:

• Bởi họ sử dụng một ngôn ngữ lập trình mới, họ cần thu hút thêm nhiều developer về nền tảng. Các hackathon có thể được mở ra, kèm nhiều chương trình thu hút nhà phát triển và dự án từ các chain khác để tăng cường số lượng dự án, cũng như phát triển các tool để việc lập trình trên Aptos dễ dàng hơn.
• Mainnet được hứa hẹn sẽ ra mắt trong Q3 2022, nên khả năng cao trước tháng 10/2022, người dùng sẽ được trải nghiệm các ứng dụng của dự án, kèm theo nhiều cơ hội airdrop, farming trên Aptos.
• Các bridge sẽ hỗ trợ Aptos sau khi họ ra mainnet, để lưu thông dòng tiền ra vào hệ sinh thái. Explorer của hệ sẽ được hoàn thiện để thân thiện với người dùng hơn và có nhiều tính năng hơn.
• Sau khi mainnet, các dự án sẽ lần lượt ra mắt sản phẩm của mình, và sẽ hình thành những dự án đi đầu và trở thành trụ cột trong hệ sinh thái Aptos. 

Lời kết

Hệ Aptos đang vô cùng được chú ý sau khi gọi vốn thành công $350 triệu trong 6 tháng vừa qua. Trong thời gian tới, sự kiện mainnet và ra token của dự án chắc chắn sẽ rất được chú ý bởi họ vừa có lượng project lớn trên hệ, vừa có nhiều backer lớn hỗ trợ phát triển hệ sinh thái.

Khi blockchain này mainnet, rất nhiều cơ hội cho những nhà đầu tư để tìm kiếm lợi nhuận bao gồm farming và săn airdrop.