Polkadot & Kusama: Hiểu tường tận về cơ chế Parachain Auction Slot
Polkadot là một trong những dự án có cấu tạo khác biệt nhất trong các Layer 1, khi đòi hỏi các dự án khác muốn xây dựng trên Parachain thì cần phải đấu giá. Vậy những thuật ngữ như Parachain, Substrate, Kusama,... là gì? Anh em đọc bài viết sau để biết thêm chi tiết.
Tình hình hiện tại của Blockchain
Hiện tại, rất nhiều Blockchain khác nhau đang tồn tại. Để trở thành "ứng cử viên" thay thế Ethereum, những dự án này cần có những thế mạnh riêng. Ví dụ, Solana với phí giao dịch rẻ, Binance Smart Chain với hệ sinh thái khổng lồ, hay Celo được sinh ra dành cho điện thoại. Các Blockchain này được xem như Layer 1.
Tuy nhiên, khả năng mở rộng, bảo mật, phân quyền và hoạt động là tất cả các vấn đề mà mỗi Layer 1 này vẫn phải giải quyết. Sự phát triển sẽ ngày càng gây áp lực hoạt động lên mỗi blockchain, đòi hỏi người dùng sẽ gặp một số vấn đề. Ví dụ tốt nhất là phí tăng cao và tắc nghẽn mạng xảy ra trên Ethereum.
Do đó, khi thị trường tiền điện tử mở rộng với nhiều Blockchain mới xuất hiện, Polkadot được xây dựng với mục đích trở thành bước tiếp theo, kết nối các mảnh đơn lẻ thành một thể thống nhất.
Polkadot được sinh ra để trở thành một "Layer 0", nghĩa là trung tâm kết nối nhiều blockchains lớp 1 với nhau.
Layer 0 này sẽ được gọi là Relay Chain, trong khi Layer 1 sẽ được gọi là Parachain . Thuật ngữ "parachain" đến từ việc các giao dịch trong các blockchain này được xử lý song song thay vì lần lượt.
Các Parachains được thiết kế cho nhiều trường hợp sử dụng khác nhau nhờ vào khung Substrate (sẽ được nói bên dưới). Do đó, Parachain này được tối ưu hóa để chơi game, trong khi Parachain khác được tối ưu hóa để lưu trữ tệp. Kết quả là sẽ có100 chains có 100 trường hợp sử dụng khác nhau.
Bridge trên Polkadot
Cầu nối (Bridge) cũng là các thành phần quan trọng của Blockchain. Trong Polkadot, sẽ có 4 loại cầu nối như sau:
- Cầu nối giữa Polkadot và các Blockchain khác (ví dụ: Polkadot với Ethereum thông qua ChainSafe hoặc Centrifuge).
- Cầu nối giữa Kusama Relay Chain & Polkadot Relay Chain (dự kiến triển khai vào năm 2022).
- Cầu nối giữa Parachain & Parachain (dự kiến triển khai vào đầu năm 2022).
- Cầu nối giữa Rococo Testnet và Wococo Testnet.
Một số hiểu lầm phổ biến về Polkadot
Một số quan niệm sai lầm về Polkadot bao gồm Polkadot chưa có hợp đồng thông minh (Smart Contract). Thực tế, bản thân Relay Chain không phải là một nền tảng hợp đồng thông minh , thay vào đó, nó chỉ là cốt lõi chính của Hệ sinh thái Polkadot chịu trách nhiệm về bảo mật, khả năng tương tác và quản trị.
Do đó, Relay Chain sẽ cần các Parachains cơ sở hạ tầng cung cấp các dịch vụ hợp đồng thông minh. Ví dụ:
- Moonbeam (Parachain): Cung cấp hợp đồng thông minh tương thích với Ethereum trên Polkadot (EVM Compatible). Các nhà phát triển có thể chuyển ứng dụng hiện có của họ trên Ethereum vào Polkadot mà không cần chỉnh sửa code nhiều.
- Astar (Parachain): Astar là một parachain cơ sở hạ tầng và một trung tâm hợp đồng thông minh hỗ trợ DeFi, NFT, DAO, v.v.
Kusama là gì?
Về cơ bản, Kusama gần giống với Polkadot; chúng đều là Relay Chain. Điểm khác biệt đáng chú ý là Kusama là phiên bản thử nghiệm của Polkadot.
Thông thường, các dự án sẽ chọn triển khai sản phẩm của họ trên cả Kusama và Polkadot nhưng với hai tên khác nhau. Ví dụ, Moonriver Network và Moonbeam Network được phát triển bởi cùng một nhóm. Tuy nhiên:
- Moonriver là một parachain trên Kusama.
- Moonbeam là một parachain trên Polkadot.
Vẫn có một số dự án hướng đến việc chỉ chạy trên một Relay Chain duy nhất, chẳng hạn như Efinity chỉ chạy trên Polkadot và KILT chỉ chạy trên Kusama.
Một ví dụ khác là dTrade và Firefly. Đây là một Dapp để giao dịch phái sinh. Trong khi dTrade nằm trên Moonriver Network (Kusama Relay Chain), thì mặt khác, Firefly nằm trên Moonbeam (Polkadot Relay Chain).
Tại sao phải cần Kusama?
Anh em có thể thắc mắc tại sao Polkadot không sử dụng mạng Testnet thay vì Kusama, đây cũng là một phiên bản thử nghiệm của Polkadot?
Có khả năng bạn đã nghe nói về các testnet Ethereum Kovan và Rosten, nhưng các testnet này không có giá trị về mặt tiền tệ, có nghĩa là chúng chỉ có thể được sử dụng để kiểm tra các khía cạnh kỹ thuật.
Tuy nhiên, đội ngũ dự án Polkadot muốn một mạng lưới có thể phản ánh cả điều kiện kinh tế thực và quy trình quản trị vì không thể kiểm tra việc bỏ phiếu thực trong mạng testnet vô giá trị.
Do đó, Kusama là phiên bản trung gian giữa testnet và mainnet. Quy trình khởi chạy Dapp được minh họa ở đây:
Substrate là gì?
Substrate có thể hiểu một cách đơn giản là một Framework giúp việc xây dựng một Blockchain dễ dàng hơn. Các nhà phát triển có thể chọn bất kỳ Module nào từ danh sách các khối xây dựng được tạo sẵn (được gọi là pallet) trong Substrate để làm ra Blockchain, chẳng hạn như Acala cho DeFi và Phala cho Private.
EVM Module cũng là một trong những Module của Substrate. Bằng cách thêm một EVM Module, Polkadot có thể là điểm đến thứ hai cho các nhà phát triển, những người quen thuộc hơn với các hợp đồng thông minh Solidity của Ethereum.
Nói một cách đơn giản, giống như Adobe Photoshop, có hàng ngàn bộ công cụ và chức năng để chỉnh sửa một bức tranh. Một số sẽ sử dụng các công cụ cụ thể để chỉnh sửa một bức ảnh có màu sắc tươi sáng, trong khi những người khác có thể sử dụng một nhóm công cụ khác trong Adobe để thiết kế ảnh chân dung.
Initial Coin Offering (ICO) và Parachain Lease Offering (PLO)
Như anh em đã biết, ICO là một sự kiện trong đó một dự án tìm cách gây quỹ thông qua việc bán token. Khi nói đến thị trường chứng khoán, nó giống như IPO.
Nhưng ở Polkadot sẽ là PLO, tức là cho thuê Parachain. Khi một dự án tham gia PLO, họ sẽ tìm cách gây quỹ từ nhiều nguồn khác nhau để tham gia vào sự kiện đấu giá Parachain trên Polkadot. Nếu dự án thắng cuộc đấu giá, họ sẽ trở thành Parachain và cho thuê vị trí Parachain đó trong 1 năm (nếu trên Kusama) hoặc 2 năm (nếu trên Polkadot). Nếu không, dự án phải đợi đến sự kiện đấu giá tiếp theo hoặc lựa chọn từ bỏ.
Từ PLO, ta có một thuật ngữ khác là "Crowdloan" để đề cập đến việc dự án kêu gọi cộng đồng đóng góp KSM hoặc DOT để tham gia đấu giá.
Làm thế nào để các dự án tham gia PLO?
Một dự án muốn tham gia PLO sẽ thông qua bốn bước sau:
Bước 1: Crowdloan
Để đủ điều kiện tham gia đấu giá Parachain, trước tiên dự án phải gây quỹ bằng KSM hoặc DOT thông qua phương thức huy động vốn từ cộng đồng (Crowdloan). Các dự án có thể được tài trợ từ quỹ, hoặc có thể kết hợp cả hai cách.
Ví dụ: Acala tổ chức Crowdloan để tham gia PLO trên Polkadot. Anh em có thể Stake DOT của mình trên Acala. Nếu Acala thắng cuộc đấu giá, khoản đóng góp DOT của anh em sẽ bị khóa trong hai năm (tương đương với thời gian thuê parachain).
Đổi lại, dự án sẽ trả lại token của chính dự án cho những người đã Stake DOT tùy theo số lượng DOT. Nhưng nếu không may Acala thua, số DOT này sẽ được hoàn lại 100%.
Bước 2: Đấu giá Parachain
Nói là đấu giá, nhưng không phải bên nào đưa ra giá cao nhất là sẽ thắng cuộc. Các cuộc đấu giá bình thường gặp phải vấn đề khi một người đấu giá đưa ra mức giá cao nhất vào phút cuối cùng, làm các bên khác không kịp đưa ra giá cao hơn. Cơ chế này không công bằng đối với các nhà thầu khác. Do đó, Parachain Slot Auction sẽ tuân theo cơ chế đấu giá nến.
Đấu giá nến là khi cuộc đấu giá được báo hiệu bằng ngọn lửa nến tắt, nhằm đảm bảo rằng không ai có thể biết chính xác khi nào cuộc đấu giá kết thúc và đưa ra giá thầu trong giây cuối cùng. Đối với đấu giá theo cơ chế này, không phải dự án nào có giá trị tài trợ nhiều nhất sẽ thắng.
Bước 3: Tìm ra người thắng cuộc
Sau khi thắng cuộc đấu giá, tất cả DOT (hoặc KSM) do cộng đồng đóng góp sẽ bị khóa trong suốt thời gian thuê Parachain, bằng với khoảng thời gian bị khóa.
Dự án sẽ tính toán số lượng người ủng hộ và gửi phần thưởng trở lại cho họ dưới dạng token dự án. Ví dụ: Acala sẽ gửi mã thông báo ACA cho những người đóng góp DOT/KSM.
Bước 4: Ra mắt chính thức
Ở bước này, các dự án sẽ chính thức được lên Parachain trong số thời gian đã đấu giá trước đó.
Kinh nghiệm cho người dùng khi tham gia Crowdloan
Về cơ bản, những người ủng hộ sẽ nhận lại cả KSM/DOT và token của dự án khi thời gian thuê hết hạn. Khi anh em muốn tham gia Crowdloan, có một số lưu ý như sau:
- Nếu đang có KSM/DOT: Nếu anh em may mắn mua được KSM/DOT với giá thấp, thì việc cần quan tâm chỉ là tìm dự án tốt để tham gia Crowdloan.
- Chưa có KSM/DOT: Nếu anh em phải mua để tham gia Crowdloan, cần phải xác định rủi ro như thời gian khóa, "đu đỉnh" KSM/DOT, dự án chất lượng không,...
Một số thông tin cần được xác định khi dự định tham gia PLO:
- Anh em sẽ nhận được bao nhiêu token đổi lại cho mỗi KSM / DOT đóng góp cho dự án. Số lượng token trên mỗi DOT có cố định hay được xác định bởi tổng nguồn cung cho PLO được chia cho tất cả những người tham gia?
- Token dự án có thời gian khóa hoặc có bất kỳ yêu cầu đặc biệt nào không?
- Nền tảng bên thứ ba, nơi anh em chọn Stake DOT của mình, có cung cấp một dạng DOT khác (như cDOT, bDOT, v.v.) để mở khóa tính thanh khoản không?
- Chiến lược của anh em trong thời gian khóa KSM / DOT (thường là 1 - 4 năm) là gì? Anh em sẽ sử dụng các dẫn xuất của DOT / KSM để trao đổi hay chấp nhận khóa 2 năm?
- Các ưu đãi liên quan khác (ví dụ: tham gia PLO EQ trên Polkadot thậm chí có thể nhận được GENS Airdrop của Genshiro trên Kusama).
Mình sẽ lấy ví dụ như sau: Anh em đang lên kế hoạch mua KSM/DOT với giá 1,000 USDT để tham gia PLO của dự án.
Bước 1: Tính toán có bao nhiêu KSM/DOT mua được với 1,000 USDT.
Bước 2: Với số KSM/DOT đó, anh em nhận lại bao nhiêu token dự án.
Bước 3: Sau đó đánh giá giá trị của token này khi bắt đầu được giao dịch.
Bên dưới là ví dụ về việc tham gia Crowdloan trên Moonbeam:
Tham gia Crowdloan ở đâu?
Dưới đây là một số nơi để anh em tham gia Crowdloan:
Polkadot-JS
Ứng dụng Polkadot-JS là cách cơ bản nhất để tham gia vào Crowdloan. Đây là cách chính thức và đáng tin cậy nhất để tham gia Crowdloan trên Polkadot.
Sàn CEX
Hiện tại, rất nhiều sàn CEX phổ biến như Binance, Huobi, Kucoin,... đều đã hỗ trợ anh em tham gia Crowdloan của các dự án. Tuy nhiên, không phải sàn nào cũng khóa DOT như nhau. Sẽ có một số sàn hỗ trợ Liquid Staking DOT. Dưới đây là một số ví dụ:
- Binance: Khóa DOT và nhận lại bDOT.
- Huobi: Khóa DOT.
- Okx : Khóa DOT và nhận lại OKDOT.
- Cổng: Khóa DOT.
- Kucoin: Khóa DOT.
- MXC: Khóa DOT.
Các dự án hỗ trợ tham gia Crowdloan
Có một số dự án đồng thời tham gia đấu giá Parachain, nhưng cũng cung cấp dịch vụ Stake DOT giống sàn CEX nói trên. Và các dự án này đều hỗ trợ Liquid Staking DOT. Một số ví dụ như:
- Parallel Finance: Khóa DOT và nhận lại cDOT.
- Equilibrium: Khóa DOT và nhận lại xDOT.
- Bifrost: Khóa DOT và nhận lại vsDOT.
- StaFi: Khóa DOT và nhận lại rDOT.
Tổng kết
Dưới đây là một số ý chính trong bài:
- Kusama là phiên bản thử nghiệm của Polkadot, nằm giữa testnet và mainnet
- Nếu dự án muốn trở thành Parachain trên Polkadot hay Kusama, họ phải trải qua 4 bước, đó là Crowdloan, Parachain Auction, Winner và Official Launch.
- Người dùng muốn tham gia Crowdloan có ba lựa chọn: thứ nhất là đóng góp trực tiếp cho Polkadot.js, thứ hai là thông qua nền tảng của bên thứ ba như CEX hoặc các parachains khác hỗ trợ quy trình PLO.
Hi vọng anh em đã nắm được cơ bản về Polkadot và Kusama. Hãy đăng ký và tham gia các nhóm, channel của Coin98 Insights dưới đây để được thảo luận cùng các admin và nhiều member khác trong cộng đồng:
- Group Chat Telegram: t.me/Coin98Insights_Chat
- Channel Telegram: t.me/Coin98Insights
- Youtube: youtube.com/coin98
- Group Facebook: www.facebook.com/groups/Coin98.Net
- Twitter: twitter.com/Coin98Insights