RISC Zero: Lớp mạng lưới zkVM

RISC Zero là gì?

RISC Zero là dự án cung cấp cơ sở hạ tầng Zero-Knowledge Virtual Machine (zkVM). Công nghệ này cho phép mạng lưới thực thi các chương trình trên môi trường tính toán tin cậy mà không cần tiết lộ dữ liệu đầu vào, quá trình tính toán hay tính xác thực từ bên thứ ba.

Hiện tại, nhiều dự án lớn đã áp dụng công nghệ RISC Zero như Boundless, Bonsai Network, Zeth…

Mô hình hoạt động của RISC Zero

RISC Zero zkVM hoạt động dựa trên ba thành phần chính:

• RISC Zero zkVM: Máy ảo thực thi chương trình trên kiến trúc RISC-V, đồng thời tạo ra bằng chứng mật mã (ZK Proof) về quá trình thực thi. Với khả năng hỗ trợ nhiều ngôn ngữ lập trình phổ biến như Rust và C++, nhà phát triển có thể tận dụng các thư viện hiện có mà không cần viết lại toàn bộ chương trình bằng các ngôn ngữ chuyên biệt cho ZK.
• Bằng chứng thực thi (Execution Proof / Receipt): Mỗi chương trình chạy trên zkVM sẽ tạo ra một bằng chứng ZKP, hay còn gọi là "receipt". Receipt này chứa dấu vết mật mã của quá trình thực thi cùng kết quả đầu ra công khai. Thay vì chạy lại toàn bộ chương trình để kiểm tra tính hợp lệ, receipt có thể được gửi đến blockchain hoặc bất kỳ hệ thống xác minh nào, giúp tối ưu hóa hiệu suất và bảo mật.
• Verifier: Đóng vai trò kiểm tra tính hợp lệ của proof mà không cần thực thi lại chương trình. Hệ thống này có thể là hợp đồng thông minh trên blockchain hoặc phần mềm độc lập. Việc xác minh proof thay vì chạy lại toàn bộ chương trình giúp giảm đáng kể chi phí tính toán, đặc biệt quan trọng trong các dApp.

Nhìn chung, RISC Zero zkVM hỗ trợ đa dạng các loại tính toán, không chỉ giới hạn trong blockchain mà còn có thể ứng dụng trong bảo mật, AI và phân tích dữ liệu. Hệ thống giúp giảm tải chi phí tính toán on-chain bằng cách thực hiện các phép tính off-chain và chỉ gửi proof lên mạng lưới

Với khả năng tạo bằng chứng không kiến thức (ZK Proofs), RISC Zero zkVM giúp bảo vệ quyền riêng tư của người dùng, chứng minh một giao dịch hoặc phép tính đã diễn ra chính xác mà không tiết lộ dữ liệu đầu vào. Điều này đặc biệt hữu ích trong các hệ thống nhận dạng phi tập trung (DID) và bảo vệ dữ liệu trong DeFi.

Ngoài ra, nền tảng có khả năng tương thích đa chuỗi, không bị giới hạn trên Ethereum hay bất kỳ mạng lưới cụ thể nào. Nhờ đó, RISC Zero zkVM có thể tích hợp linh hoạt với nhiều hệ thống, trở thành giải pháp tối ưu cho các ứng dụng phi tập trung.

Đội ngũ dự án, nhà đầu tư và đối tác

Đội ngũ dự án

Đội ngũ RISC Zero quy tụ những chuyên gia giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực công nghệ:

• Jeremy Bruestle: Đồng sáng lập kiêm CEO. Trước khi thành lập RISC Zero, ông từng sáng lập hai startup công nghệ là Spiral Genetics và Vertex.AI.
• Frank Laub: Đồng sáng lập kiêm CTO. Ông từng là kỹ sư tại các tập đoàn lớn như Intel và Peach Fuzzer, đồng thời cũng là kỹ sư tại Vertex.AI trước khi cùng Jeremy Bruestle xây dựng RISC Zero.

Nhà đầu tư và đối tác

RISC Zero đã trải qua hai vòng gọi vốn với số tiền 52 triệu USD, cụ thể như sau:

• 9/8/2022: RISC Zero huy động thành công 12 triệu USD vòng Seed, do Bain Capital Crypto dẫn đầu. Vòng gọi vốn này còn có sự tham gia của D1 Ventures, Geometry, Cota Capital…
• 19/7/2023: RISC Zero gọi vốn 40 triệu USD vòng Series A, do Blockchain Capital dẫn đầu. Ngoài ra, vòng này còn có sự xuất hiện của Delphi Digital, Galaxy…

Các đối tác chiến lược của RISC Zero bao gồm những dự án lớn như EigenLayer, BitcoinOS, Citrea…

Một số dự án tương tự

• Aligned Layer: Lớp mạng lưới bao gồm nhiều verifier, đóng vai trò xác thực các bằng chứng (proof) do Rollup cung cấp
• Zerobase: Dự án cung cấp các thực thể ZK prover dành cho các blockchain trên thị trường crypto