Fibonacci - Điều kỳ diệu và bí ẩn trong trading

Fibonacci - dãy số với quy luật kỳ lạ xuất hiện khắp mọi nơi quanh chúng ta. Chúng tồn tại trong số cánh của các loài hoa, vỏ ốc, hình dạng cơn bão hay thậm chí là trong hình dạng của các dải ngân hà trong vũ trụ. Đây là điều mà khoa học vẫn chưa thể giải thích được, và kỳ diệu thay, nó cũng khá chính xác trong trading.

Dãy số Fibonacci

Hiểu một cách đơn giản thì dãy số Fibonacci có dạng như sau:

0, 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89, 144...​

Quy luật của dãy số này đơn giản là số đằng sau bằng tổng 2 số liền trước.

Nếu bạn lấy một số bất kỳ (trừ số 0) chia cho số liền sau nó trong dãy Fibonacci, bạn sẽ được kết quả ~0.618, và càng về sau thì con số này sẽ càng chính xác. Và đây chính là điều kỳ diệu ẩn sau dãy số Fibonacci: tỷ lệ vàng 𝝋 = 0.618.

Một điều thú vị khác: 1 / 𝝋 = 1 / 0.618 = 1.618, và 1 / 1.618 = 0.618 nên bạn gọi 0.618 hay 1.618 là tỷ lệ vàng đều được.

Tản mạn một chút với tỷ lệ vàng này, các bạn có thể chú ý tới mọi thứ tồn tại xung quanh mình: nếu trong bất cứ sự vật sự việc hay đồ vật gì có tồn tại tỷ lệ vàng, chúng ta sẽ cảm thấy nó có vẻ đẹp một cách “hoàn hảo”, hơn hẳn những thứ khác.

Ví dụ: chúng ta sẽ thường thấy các trang web được thiết kế với bố cục như sau:

Là cố ý hay ngẫu nhiên mà ô chữ “Tham gia ngay” nằm chính giữa tâm điểm của đường xoắn ốc tỷ lệ vàng?

Mẹo khi chụp ảnh: quy tắc 1/3 với tỷ lệ vàng.

Kiến trúc:

Và trong nhiều, nhiều điều khác nữa, ví dụ như: trong Trading.

Fibonacci Retracement (Fibonacci thoái lui)

Trong PTKT, công cụ Fibo chúng ta thường dùng nhất là Fibo thoái lui. Trên tradingview, các bạn có thể tìm thấy công cụ Fibo thoái lui này ở đây (hoặc sử dụng tổ hợp phím Alt + F):

Ý nghĩa của Fibo thoái lui: đo mức độ điều chỉnh / quy hồi của một con sóng, để xem đường giá có thể điều chỉnh / quy hồi về đến đâu.

Có nhiều mốc Fibo thoái lui, trong đó có 3 mốc cần được chú ý nhất: 0.382, 0.5 và 0.618.

Ví dụ trong 1 đà tăng (đà giảm tương tự):

• Nếu sóng hồi về trong vùng từ 0.618 - 0.382, thì nhiều khả năng giá sẽ tiếp tục đà tăng tiếp, có thể vào lệnh long ở đây, sl dưới vùng 0.618.
• Nếu sóng hồi về quá vùng 0.618, thì khả năng xu hướng tăng có thể đảo chiều. Không nên tiếp tục vào lệnh mà quan sát thêm.
• Mốc Fibo 0.5 là một mốc đặc biệt, rất nhiều trường hợp giá hồi quy về đây và bật lên một cách mạnh mẽ.

Cách sử dụng: đo 2 điểm từ chân sóng (1) đến đầu sóng (2) (áp dụng cho cả 2 trường hợp sóng tăng và sóng giảm).

Ví dụ chart BTC khung H4: giá chạy theo 1 con sóng tăng từ chân sóng (1) tới đỉnh sóng (2). Khi thấy rằng (2) có thể là đỉnh của đợt sóng này, ta dùng Fibo thoái lui để đo độ quy hồi của sóng điều chỉnh.

Trường hợp này được diễn giải như sau:

• Giá tăng một mạch từ (1) đến (2) tương ứng với 100% sức mạnh con sóng.
• Sau đó giá hồi về vùng 0.618 rồi bật lên, ứng với 61.8% con sóng tăng này.  Điều này chứng tỏ phe bán khá mạnh, vì nếu phe mua còn hung hãn thì nhiều khả năng phe bán chỉ có thể đẩy được về vùng Fibo 0.382 hoặc 0.5 mà thôi.
• Giá sau đó đã bật lên nhưng không thật sự mạnh mẽ.

Bằng một cách kỳ diệu nào đó, giá giảm về đúng vùng Fibo 0.618 đạt được sự đồng thuận của đám đông trong thị trường, và bật tăng ngược trở lại sau đó. Sự trùng hợp kỳ diệu này đã mang tới cho công cụ Fibonacci một cái tên gọi khác: thước đo tâm lý thị trường, và nó là công cụ duy nhất có thể đo được tâm lý của thị trường.

Fibonacci Extension (Fibonacci mở rộng)

Công cụ Fibonacci thường được sử dụng thứ hai là Fibo mở rộng.

Ý nghĩa của Fibo mở rộng: khi xu thế cấp 2 (sóng điều chỉnh) phá vỡ đỉnh cũ của xu thế cấp 1, khẳng định xu thế cấp 1 tiếp diễn theo lý thuyết Dow thì Fibo mở rộng được sử dụng để ước lượng mốc target của con sóng sắp tới này (tăng hay giảm đều dùng được).

Những mốc Fibo mở rộng cần được chú ý nhất: 1.0, 1.618 và 2.618. Đó có thể sẽ là những mốc target của đợt sóng tăng lần này.

Cách sử dụng: đo 3 điểm từ chân sóng (1) đến đầu sóng (2), cuối cùng là điểm cuối của sóng hồi (3) (áp dụng cho cả 2 trường hợp sóng tăng và sóng giảm).

Ví dụ chart VNINDEX khung D1: giá sau khi hồi về điểm (3) thì bật tăng phá đỉnh (2). Khi đó, ta có thể dùng Fibo mở rộng để ước lượng target của đợt sóng tăng này. Trong ví dụ này, giá tăng qua vùng Fibo 1.0 đạt đến vùng Fibo 1.618 rồi bắt đầu giảm điều chỉnh.

Điều thú vị là vào ngày 20/1/2021, thị trường chứng khoán Việt Nam đỏ lửa giảm sập sàn do tin dịch Covid quay trở lại. Nhưng cùng lúc đó chỉ số VNINDEX chạm mức 1200 lại trùng khớp với mốc Fibo mở rộng 1.618 và quay đầu. Vậy đây chỉ là sự trùng hợp vô tình? Hay Fibo thật sự là một công cụ kỳ diệu mà chúng ta thậm chí chưa hiểu hết?

Một số lưu ý

Ngoài Fibonacci thoái lui và Fibonacci mở rộng, vẫn còn khá nhiều các cách vận dụng Fibonacci phức tạp khác: Fibonacci quạt, hình vòng, hình cung, hình nêm, Fibonacci Time Zone… Nếu các bạn có hứng thú thì có thể tìm hiểu thêm dựa trên các từ khóa này.

Đặc điểm chung của các loại Fibo: chúng đóng vai trò như cản (kháng cự - hỗ trợ), và đừng quên câu này: “Cản sinh ra là để phá”. Do đó sẽ không có một công thức chắc chắn nào về việc giá sẽ tới đâu thì đảo chiều. Tất cả là xác suất.

Do đó, cách giao dịch với Fibo là quan sát kỹ phản ứng của giá tại vùng Fibo quan trọng, kết hợp với các kiến thức PTKT đã học khác như bộ nến đảo chiều, kháng cự - hỗ trợ, đường trung bình, trendline… để tăng xác suất chiến thắng khi vào lệnh.

Đối với Fibonacci mở rộng, có thể sử dụng chiến lược chốt lời từng phần khi giá đến các mốc Fibo quan trọng, đảm bảo không bị tiếc nuối khi không ăn được hết sóng hay rơi vào trường hợp đang từ gồng lời chuyển thành gồng lỗ.

Lời kết

Fibo là một công cụ rất mạnh mẽ, nhưng việc sử dụng cần đi đôi với sự cẩn trọng. Trader đừng vì quá tự tin mà "all in" chỉ dựa vào một phương pháp phân tích. Việc kiên trì tìm hiểu và áp dụng sẽ giúp bạn nắm bắt cơ hội giao dịch tốt, tối ưu hóa các quyết định đầu tư.