Gen Z với NFT: Đồng sáng tạo, danh tính kỹ thuật số và cảm giác thuộc về
Đến năm 2026, Gen Z (những người sinh từ năm 1997-2012) sẽ đông hơn bất kỳ nhóm thế hệ nào khác và họ đang trở thành tâm điểm chú ý của xã hội.
Gen Z dễ bị các thế hệ lớn tuổi hơn gọi là “nghiện công nghệ”, nhưng nói vậy cũng giống như gọi cá “nghiện nước”, bởi nhiều trong số họ có thể đã học vuốt màn hình trước khi học nói. Gen Z lớn lên trong môi trường kỹ thuật số nơi họ được tiếp cận quyền kiểm soát và quyền tham gia chưa từng có tiền lệ, điển hình như với NFT.
Gen Z ưa chuộng NFT hơn các thế hệ khác
Theo Khảo sát lập kế hoạch tài chính của Policygenius năm 2024, ở Mỹ có khoảng 20% Gen Z và 22% thế hệ Millennial (những người sinh từ 1981-1996) sở hữu crypto. Trong khi đó, chỉ 5% những người thuộc thế hệ Baby Boomer và 10% Gen X cho biết có sở hữu crypto.
Xu hướng tương tự cũng được quan sát với NFT. Dữ liệu cho thấy 9% Gen Z và 8% thế hệ Millennial sở hữu NFT, trong khi con số này ở Gen X và thế hệ Baby Boomer lần lượt là 4% và 1%. Tuy nhiên, khi được hỏi về quyền sở hữu các tài sản truyền thống như trái phiếu, cổ phiếu và bất động sản, tỷ lệ người thuộc thế hệ Baby Boomer và Gen X nắm giữ những tài sản này vượt xa tỷ lệ của hai thế hệ trẻ.
Giải thích về việc hai thế hệ trẻ của Mỹ ưa chuộng crypto và NFT hơn các tài sản truyền thống như bất động sản, báo cáo cho biết:
“Khả năng mua nhà đang ở mức thấp nhất kể từ cuộc Đại suy thoái. Sự kết hợp giữa lãi suất cao, thu nhập trì trệ và nguồn cung nhà ở thấp đã khiến nhiều người Mỹ không thể sở hữu nhà. Vì thế, không gì ngạc nhiên khi chỉ có 20% người trưởng thành thuộc thế hệ Millennial và Gen Z được khảo sát cho biết có sở hữu bất động sản”.
Báo cáo cũng khẳng định những người thuộc thế hệ Baby Boomers đã “được hưởng lợi rất nhiều từ nguồn tài chính đến từ nhà ở”, hiện chiếm gần một nửa tài sản của họ. Báo cáo cho biết thêm tình trạng thiếu nhà ở đang diễn ra tại Mỹ này đồng nghĩa các thế hệ trẻ sẽ không được hưởng lợi thế tương tự. Và họ đang tìm đến crypto và NFT như một lựa chọn đầu tư để có thể thay đổi vị thế.
Khi NFT là phương tiện thể hiện danh tính kỹ thuật số
Báo cáo của McKinsey cũng như của NRF hợp tác với IBM thực hiện trước đó cũng đã xác định một số niềm tin cốt lõi của Gen Z. Ngoài đặc điểm là lớn lên trong môi trường kỹ thuật số, Gen Z còn thích văn hóa đồng sáng tạo và có động lực cao để sáng tạo trong một không gian mang tính bao trùm hơn. Họ không chỉ là người thụ động tiếp nhận thông tin.
Và các tính năng của NFT có thể giải quyết nhiều vấn đề trong số những bận tâm hàng đầu của thế hệ này.
Cụ thể, với nhiều dự án NFT, các thành viên cộng đồng được trao quyền quyết định hướng đi của dự án cùng với những người sáng lập. Các quyết định quan trọng, bao gồm phân bổ vốn và các sáng kiến để theo đuổi, được đưa ra với sự tham vấn của cộng đồng.
Nghệ sĩ sáng tạo NFT có thể dựa vào ý kiến đóng góp của cộng đồng để giúp dự án trở nên tốt hơn. Điều này là bất khả thực hiện trong môi trường doanh nghiệp web2 - nơi đội ngũ sáng lập và quản lý là bên kiểm soát và quyết định mọi thứ.
Là một thế hệ cảm thấy vô cùng thoải mái trong thế giới ảo, Gen Z cũng sở hữu góc nhìn khác các thế hệ trước về khái niệm danh tính. Trong đó NFT - phần làm giàu thêm cho mạng xã hội, nơi người ta vô cùng kỹ lưỡng trong việc trình diễn bản thân - đóng vai trò như một phương tiện khác để họ thể hiện danh tính kỹ thuật số.
Cụ thể, giống như với thời trang, nghệ thuật truyền thống và các bộ sưu tập khác, các thành viên Gen Z thể hiện cá tính thông qua tác phẩm nghệ thuật kỹ thuật số mà họ thu thập, bao gồm các NFT phù hợp với sở thích và thể hiện đam mê của họ.
“Con người chúng ta có hành trình khám phá bản thân kéo dài suốt đời. Vì lẽ đó tôi nhận thấy có nhu cầu dai dẳng cho việc sở hữu một PFP phù hợp với danh tính ngày càng phát triển của chúng ta trong cuộc sống vật lý kết hợp kỹ thuật số này”, Orawan Limnalong - cây viết của tờ Forbes nói.
Do thường xuyên tiếp xúc với mạng xã hội, Gen Z không chỉ có thể truy cập thông tin tức thời mà họ còn quen với các mối quan hệ tức thời. Báo cáo của McKinsey mô tả thế hệ này là những người “nghiện cộng đồng” (communaholic). Họ cảm thấy thoải mái với việc hình thành các cộng đồng siêu kết nối với bất kỳ ai trên toàn cầu.
Và một trong những cách để thuộc về các nhóm xuyên biên giới đó là sở hữu các NFT có cơ sở người dùng trên toàn cầu. Cheryl Law - Head of Asia Business Development của Pudgy Penguins cho biết những người nắm giữ các NFT “chim cánh cụt” của dự án đều dễ dàng tìm thấy “gia đình” của mình khi đến những đất nước mới. Điều này có thể dùng để nói đến các bộ sưu tập NFT phổ biến khác như Bored Ape Yacht Club, CryptoPunks, Azuki…
NFT: Phương tiện làm giàu nhanh?
Ngoài những sắc thái về mặt văn hoá và xã hội, NFT cũng đang nổi lên như một phương tiện “kiếm tiền nhanh” của nhiều Gen Z.
Chỉ trong khoảng thời gian 24 giờ đầu của tháng 3/2021, thời kỳ NFT phát triển mạnh mẽ, dự án NFT “đồ cổ kỹ thuật số” CryptoPunks thu về 3.28 triệu USD. Cũng trong năm này, NFT “Everydays” của Beeple được bán tại Christie's với giá gần 70 triệu USD, Jack Dorsey bán đấu giá dòng tweet đầu tiên với giá 2.9 triệu USD và NFT Alien Crypto Punk được đổi chủ với giá 7.57 triệu USD.
Những con số gây choáng váng này khiến nhiều Gen Z lao vào các dự án NFT mà không tìm hiểu kỹ lưỡng. Theo khảo sát của Policygenius, có khoảng 13% Gen Z dựa vào công cụ tìm kiếm và mạng xã hội để tìm lời khuyên tài chính. Kết cục, nhiều người trở thành “tay trắng” hơn là “phát tài” với NFT.
“Nếu ai đó tham gia thị trường đồ sưu tầm với ý định sang tay để kiếm lợi nhuận nhưng không hiểu các sắc thái của dự án, rất có thể họ sẽ không có kết cục tốt đẹp”, Alex Gedevani - nguyên là research analyst tại Delphi Digital cho biết.
Tuy nhiên, bất chấp những mảng tối, NFT vẫn đang là “vùng đất hứa” dành cho Gen Z.
“Trong một ngành mà giá có thể giảm hoặc tăng 50% chỉ sau một đêm, dễ hiểu rằng người ta tạo ra sự biến động bằng những cơn phấn khích. Ai cũng đang cố tìm ra cách để đánh giá đúng giá trị được tạo ra từ các mô hình kinh doanh mới”, Orawan Limnalong của tờ Forbes nói. “NFT cuối cùng sẽ mất đi tính mới lạ, nhưng tôi tin các dự án tạo ra giải pháp thực sự cho các vấn đề mà Gen Z đang đối mặt, sẽ là những bên trụ lại đến cuối cùng”.