Khủng hoảng UST, Blockchain tạm ngưng hoạt động và các đề xuất cứu rỗi Terra

Tổng quan hệ sinh thái Terra tuần W19/2022

Nguồn trong bài viết được trích phần lớn từ Terrians. Bạn có thể tham khảo thêm tại đây! 

UST mất peg 

UST - stablecoin của hệ Terra vừa trải qua giai đoạn cực kỳ khó khăn khi đã lần thứ 2 liên tiếp bị mất peg. Lần đầu là vào ngày 8/5 khi giá UST trượt xuống mức 0.9957 USD và lần thứ 2 (ngày 10/5), UST đã bị mất peg xuống chỉ còn 0.67 USD. 

Có rất nhiều giả thuyết được đặt ra xoay quanh những nguyên nhân khiến UST mất peg, anh em tìm hiểu chi tiết về vụ việc tại đây: Phân tích về việc UST bị mất peg! 

Anh em đều biết cơ chế đổi mint và burn giữa UST - LUNA. Tương quan giá nghịch và lượng LUNA tăng đột biến, hơn 10 triệu LUNA được đưa ra cung lưu thông khiến giá LUNA giảm từ hơn 60 USD (ngày 9/5/2022) về chỉ còn 25 USD (ngày 10/5/2022). 

Vì LUNA là tài sản back cho UST bị giảm giá khiến giá UST bị mất peg, giá UST thấp nhất ghi nhận ngày 10/5/2022 là 0.74 USD và đến ngày 11/5/2022, một UST chỉ còn có giá 0.52 USD. Đỉnh điểm UST đã rơi xuống mức giá 0.0944 USD cho 1 UST vào ngày 16/5/2022.   

Vụ việc lần này xảy ra với LUNA và UST được Do Kwon (CEO Terra) cho là sự thao túng giá không mong muốn. Tuy nhiên, anh ta lại không đủ chứng minh cho vấn đề này. Ở góc nhìn khách quan, việc một stablecoin như UST mất peg phần nào làm cạn lòng tin nơi người dùng vì tài sản của họ khi sử dụng UST bị đặt vào tình thế nguy hiểm. Và nó cho thấy tính dễ bị tổn thương và thiếu ổn định mà một stablecoin cần có, đặc biệt khi UST vừa trở thành đồng stablecoin có vốn hóa thứ 3 thị trường cách đây không lâu.

Hệ quả: Có 2 hệ quả lớn nhất mà mình thấy sự kiện UST sẽ ảnh hưởng là:

• UST bị mất dần vị thế sẽ là cơ hội cho các stablecoin khác trên thị truờng như stablecoin tập trung (USDC, USDT, BUSD) và stablecoin phi tập trung khác là DAI vươn lên. 
• Hệ sinh thái Terra bị hiệu ứng domino từ việc UST mất peg, LUNA token giảm giá hơn 100 lần khiến người nắm giữ LUNA và tin tưởng vào hệ sinh thái bị mất dần. 

Mạng lưới blockchain Terra bị tạm ngưng hoạt động 

Ngày 12/5/2022, đội ngũ validators của Terra đã thống nhất và quyết định tạm dừng Terra blockchain tại block số 7,603,700 để ngăn các trường hợp tấn công quản trị sau khi token LUNA bị lạm phát nghiêm trọng. Hành động này theo sau bởi sự sụt giảm giá của LUNA token lên đến hơn 10 nghìn lần. 

Để hiểu hơn về cách hoạt động của Blockchain, tìm hiểu thêm tại: Blockchain là gì?

TNS sẽ phát Airdrop lần 2

Terra Name Service là giao thức về tên miền trên Terra, dự án công bố sắp tới sẽ tiến hành đợt phát Airdrop lần thứ 2 và kêu gọi mọi người vào bỏ phiếu cho poll. Poll này sẽ liên quan đến việc tái kiểm tra lại các ví đủ yêu cầu cho đợt nhận airdrop sắp tới. Thông tin về lần airdrop này của TNS sẽ diễn ra vào ngày 25/6/2022 và mục đích chính là nhằm cho những người mới trong cộng đồng Terra có thêm cơ hội nhận airdrop. 

LFG tiếp tục thu mua Bitcoin

Sau 2 tuần ngừng việc thu mua Bitcoin thì quỹ đã thông báo mua thêm BTC cho quỹ dự trữ. 

Quan sát ví của Luna Foundation Guard (quỹ bảo vệ peg cho UST), ta có thể thấy được hơn 42 nghìn BTC đã bị rút ra khỏi quỹ. Team cũng đã xác nhận rằng LFG đã chuyển sang địa chỉ ví mới. 

Tuy nhiên, khi mình check ví mới, tổng số dư ghi nhận lại bằng 0 (như hình). Sau đó, team đã xác nhận rằng họ đã cho vay những khoản BTC này cho các công ty giao dịch OTC để họ đỡ peg cho UST. Đồng thời, LFG cũng cho vay 750 triệu UST để tích lũy BTC khi điều kiện thị trường bình thường hóa. Theo mình thấy Terra đang có một số hoạt động không rõ ràng về việc sử dụng nguồn quỹ. 

Trong cập nhật mới nhất, Luna Foundation Guard cũng đã công bố về việc sử dụng nguồn vốn này như sau:

Ngày 8/5:

• Sử dụng tất cả USDC và USDT (~50 triệu đô) để mua UST đỡ giá.
• Chuyển một số BTC cho đối tác và nhận về 1.5 tỉ UST.
• Bán 33,206 BTC đổi lấy 1.1 tỉ UST.

Ngày 12/5: Swap 880 triệu UST qua 221 triệu LUNA và stake để bảo mật mạng lưới. 

EVM chain của Terra sắp ra mắt 

EVM chain của Terra sắp tới sẽ ra mắt có tên là Terranova EVM. Ngày 7/5/2022, Terranova EVM đã ra mắt phiên bản testnet và sẽ sớm tiến hành lên mainnet trong thời gian tới. Mục đích của Terranova EVM nhằm giúp các ứng dụng Dapps dễ dàng triển khai trên Terra.

Terra là blockchain L1 được xây dựng dựa trên Cosmos SDK, vì vậy các dapps trên hệ chưa có được sự tương thích tốt với máy chủ ảo EVM. Lịch sử cho thấy, vào mùa hè năm 2021, Binance Chain ( một L1 được xây dựng trên Cosmos SDK) khi triển khai thêm Binance Smart Chain (BNB Chain hiện tại) đã bùng nổ với nhiều ứng dụng tương tự như các dApp Ethereum phổ biến: SushiSwap so với UniSwap, Ellipsis so với Curve, v.v.

Đây là động lực để Terra phát triển nên Terranova và giúp các ứng dụng tương thích với Ethereum trở nên phổ biến hơn trên Terra. Qua đó, Terra có thể thu hút thêm các developer chất lượng lên hệ và khi các dự án được phát triển tốt cùng những ưu đãi đặc biệt trên hệ ⇒ Đủ cơ sở để hy vọng người dùng cũng sẽ đến Terra nhiều hơn. 

Đồng thời, với sự có mặt của Terranova EVM thì các dự án có thể dễ dàng tương thích của các công cụ, cơ sở hạ tầng trên Ethereum nhằm đem lại sự thân thuộc cho các lập trình viên. Tuy nhiên, nếu xét ở thời điểm hiện tại, Terranova EVM được sinh ra trong bối cảnh không tốt của hệ Terra. Do đó, việc xuất hiện của Terranova dường như không mang nhiều ý nghĩa. 

Terra Base Camp bắt đầu khởi tranh

Terra Base Camp là chương trình thúc đẩy các dự án được xây dựng trên Terra. Terra Basecamp sẽ diễn ra trong vòng 12 tuần bắt đầu từ tháng ngày 5/5/2022. Các dự án tham gia tranh tài sẽ thuộc những lĩnh vực ban tổ chức yêu cầu như NFT, Gaming, DeFi và nền tảng cơ sở hạ tầng. Tổng mức đầu tư của chương trình vào các dự án sẽ lên đến 125,000 USD. 

Chỉ số nổi bật trên Terra tuần 17/2022

• TVL của hệ Terra giảm từ 29.08 tỷ USD xuống chỉ còn - 414 triệu USD, mức giảm khoảng 30.2 tỷ USD chỉ trong 1 tuần. Đây là mức giảm với biên độ lớn nhất trong lịch sử của Terra về chỉ số này. 
• UST mất peg và đạt mức giá thấp vào khoảng 0.3 USD (Ngày 11/5/2022).
• Giá LUNA token cũng sụt giảm hơn 375,000 lần từ 60 USD về 0.00016 USD (theo Coinmarketcap ngày 16/5/2022).
• Market Cap của UST từ 18 tỷ USD giảm về 5.5 tỷ USD chỉ trong 2 ngày, cụ thể là từ ngày 10 - 12/5/2022 (Theo Coinmarketcap). 

Các đề xuất nhằm cứu rỗi Terra

Tăng khả năng mint UST

Trong giai đoạn UST mất peg, vì UST là mũi nhọn kinh tế của Terra và việc UST bị mất peg ảnh hưởng nghiêm trọng đến hình ảnh của stablecoin thuật toán của hệ. Do đó, ngày 12/5/2022, Do Kwon đã tung ra bản đề xuất nhằm giảm áp lực bán UST xuống. 

Cụ thể, giải pháp này sẽ làm 2 chuyện như sau:

• Tăng thông số Base pool từ 50 triệu lên 100 triệu SDR.
• Giảm Pool Recovery Block từ 36 về 18 blocks. 

Proposal mang nặng tính kĩ thuật nhưng mục đích là tăng dung lượng hay giới hạn mint/burn UST/LUNA tử 293 triệu USD lên 1,200 triệu USD, nghĩa là lượng UST có thể được đổi sang LUNA trong ngày sẽ tăng lên ⇒ giảm UST supply bằng cách tăng LUNA supply ⇒ đây là giải pháp cứu giá peg của UST trong ngắn hạn và phải hi sinh giá LUNA token vì bị pha loãng. 

Luna Go Forward Proposal

Đây là proposal được gửi bởi cộng đồng các builders trên hệ Terra nhằm mong muốn nhận được sự đền bù xứng đáng trước thiệt hại của vụ việc lần này. Chủ yếu proposal là về việc phân bổ allocation LUNA cho những LUNA stakers (ở thời điểm UST mất peg), UST holders (tại thời điểm ra mắt chain mới) và những bên chịu ảnh hưởng từ vụ việc khác. 

Terra Ecosystem Revival Plan 

Sau khoảng thời gian im hơi lặng tiếng, Do Kwon chính thức đưa ra Proposal khôi phục Terra như sau:

Tạo chain mới, với tổng cung LUNA mới là 1 tỷ, được chia thành :

•  40% cho LUNA holders trước thời điểm depeg (tính theo giá Binance).
•  40% cho UST holders tại thời điểm nâng cấp mạng lưới.
•  10% cho người nắm giữ LUNA ngay thời điểm chain tạm dừng.
•  10% cho Community Pool dành cho tương lai.

- Ngoài ra, số lượng token lạm phát là 7% dành cho Validator.

Lưu ý: Đây là proposal đầu tiên và phiên bản tiếp diễn ở bên dưới. 

Terra Ecosystem Revival Plan 2 

Đây là proposal mới nhất của Do Kwon về Terra theo sau Terra Ecosystem Revival Plan proposal ở trên. Chi tiết hơn, bản đề xuất này sẽ tạo ra một chain mới là Terra với token chính là LUNA. Còn blockchain cũ sẽ được đổi tên thành Terra Classic với token LUNA cũ với tên gọi là LUNC. Cả hai chain sẽ cùng tồn tại song song, và sự khác biệt là chuỗi hiện tại vẫn sẽ có stablecoin là UST, còn chain mới sẽ không có. 

Nếu như đề xuất này được thông qua, những anh em đang nắm giữ LUNA sẽ được đổi tên thành LUNC token. Token của chains mới (Terra) là LUNA sẽ được airdrop cho những người nắm giữ LUNC, nắm giữ UST, những người cung cấp thanh khoản và cả những lập trình viên ở giai đoạn lúc UST mất peg và LUNC (LUNA token đổi tên) bị giảm giá mạnh. 

Thời gian dự kiến fork ra chain mới là ngày 27/5/2022. Dự kiến tổng nguồn cung cho token LUNA mới sẽ là 1 tỷ LUNA với phân phát với tỉ lệ nhất định cho các bên chịu thiệt hại từ vụ việc của Terra. Bất chấp việc CZ có cho rằng fork chain mới sẽ không giải quyết được vấn đề nhưng Do Kwon lại không đồng tình và quyết định đưa ra proposal này. 

Nhận xét chung: Các proposal ở trên đều là các bản đề xuất được đưa ra để giải quyết những vấn đề, cố gắng khắc phục hậu quả, đền bù phần nào sự thiệt hại cho cộng đồng người dùng của hệ Terra và toàn bộ hệ sinh thái. 

Tuy nhiên, hiện vẫn chưa có kết luận cuối cùng rằng bản proposal nào sẽ được thông qua và nó ảnh hưởng trực tiếp đến những người đồng hành cùng hệ Terra cũng như quyết định cho tương lai của Terra. 

Tương lai dù chưa thể xác định được, nhưng ở thời điểm này, hệ Terra đang lâm vào khủng hoảng trầm trọng khi các số liệu cho thấy TVL trên hệ đang giảm xuống mức âm (theo DeFilama, ngày 17/5/2022). Sau liên tiếp các sự kiện về UST, LUNA token đã tạo hiệu ứng domino tiêu cực lên các dự án trên hệ và kéo theo người dùng hoảng loạn bán tháo. 

Terra từ một hệ sinh thái có chỉ số TVL đứng trong top 3 (chỉ sau Ethereum, BNB Chain trước thời điểm tháng 5/2022) giúp các nhà đầu tư lớn lẫn nhỏ lẻ trú ẩn an toàn trong thời điểm thị trường downtrend với mức lãi suất cao ngất ngưỡng lên đến 20%. Thế nhưng, hiện tại, cũng chính vì mô hình stablecoin USR backed bởi tài sản đảm bảo là LUNA trong thời điểm market không tốt lại là thể hiện dần điểm yếu. Bằng chứng là sự sụt giá nghiêm trọng của LUNA đã ảnh hưởng đến giá UST và ngay cả Do Kwon cũng đã có proposal để buộc phải hy sinh LUNA nhằm cứu giá peg cảu UST. 

Phân tích các mảnh ghép 

Lending - Anchor Protocol 

1. bSOL 

Sau bản đề xuất ở tuần trước, hiện tại bSOL đã chính thức trở thành tài sản thế chấp để vay ra UST trên Anchor Protocol. Việc đưa bSOL làm tài sản thế chấp cho Anchor sẽ bổ sung lãi suất tiền gửi UST với phần thưởng staking SOL. Từ đó, cho phép chủ sở hữu stSOL truy cập vào khoản cho vay thế chấp và phần thưởng khai thác thanh khoản ANC. 

bSOL sẽ được thế chấp trên Lido Finance và điều này sẽ giúp onboarding dòng tiền từ Solana lên Terra. 

Tuy nhiên, những thay đổi này mang tính chất dài hạn khi thị trường hồi phục, còn ở hiện tại, tính ứng dụng của bản cập nhật này chưa có sức ảnh hưởng. Bởi vì thị trường đang đổ dồn sự chú ý vào các tin tức xấu liên quan đến Terra và nó đã vô tình gây hiệu ứng domino lên toàn bộ hệ sinh thái. 

2. Proposal về thay đổi tokenomic của Anchor đã được thông qua

Cụ thể, bản đề xuất này sẽ chuyển đổi tokenomics của Anchor Protocol. Trong đó, ANC sẽ được tăng thêm tính ứng dụng và chuyển vai trò governance sang cho veANC. veANC sẽ được dùng làm động lực thúc đẩy cho sự phát triển bền vững của Anchor trong dài hạn và đem lại giá trị cho ANC token. veANC là một dạng token quản trị nhưng được sử dụng cho việc tranh phần thưởng như Curve War hay AstroWars. 

3. Ra mắt dự án Helm Protocol 

Helm Protocol là giao thức sẽ chịu trách nhiệm cho việc quản trị và kể cả vấn đề về yield trên  Anchor. Vì vậy, Helm Protocol sẽ là nơi bỏ phiếu cũng như quản trị chính và veANC sẽ được sử dụng tại đây. Về phần yield, ANC token sẽ đóng vai trò như phần thưởng thúc đẩy cho những người cung cấp thanh khoản. 

Learning 

Learn Terra là dự án làm về platform học tập đơn giản về các mảnh ghép Terra. Họ sở hữu một tài khoản Twitter nhằm cung cấp các kiến thức về hệ sinh thái Terra. Đồng thời họ từng kết hợp với Terra tổ chức những cuộc thi viết về Terra để nhận thưởng. 

Ở thời điểm hiện tại, Learn Terra đã chính thức ngừng hoạt động trên website cũng như sắp tới là Twitter. Liên tiếp các dự án liên quan đến Terra bị dừng hoạt động là tín hiệu cảnh báo cho sự bất ổn lớn trên hệ. 

Tổng kết

Tuần vừa rồi, đặc biệt là thời gian từ ngày 10/5 trở đi đã khiến hệ sinh thái Terra lâm vào khủng hoảng trầm trọng. Những đồng token và stablecoin trụ cột của hệ sinh thái lại mất đi những giá trị về mặt giá cả, song song với đó, mô hình stablecoin thuật toán đã được hưởng ứng mạnh mẽ của UST như cUSD (Celo), USDD (Tron) hay USN của Near đã bị ảnh hưởng. 

Những toan tính đều đổ dồn nhằm mở rộng usecase của UST sang toàn bộ thị trường đang bị chặn đứng. Sự phụ thuộc lớn vào mô hình stablecoin UST cũng là “con dao hai lưỡi” đẩy Terra vào tình cảnh như hiện nay. 

Trên đây là những sự kiện tổng hợp về tình trạng đáng báo động đang diễn ra trên hệ. Các bản đề xuất cũng đã được đưa ra nhằm cứu rỗi Terra blockchain, người dùng và đặc biệt là hệ sinh thái bao gồm nhiều developer của Terra. 

Anh em nghĩ như thế nào về tình hình hiện tại của Terra hãy cho mình biết ở bên dưới nhé!