ORC-20 là gì? Điều bạn cần biết trước khi FOMO theo trào lưu như BRC-20

ORC-20 là tiêu chuẩn ra sau BRC-20, nhằm giải quyết một số hạn chế của BRC-20 như tính bảo mật, nâng cao về độ linh hoạt và nổi bật hơn là tận dụng mô hình UTXO của Bitcoin. Liệu phiên bản nâng cao này có điểm gì đặc biệt hơn tiêu chuẩn cũ?

hangduong

Published May 17 2023

Updated May 22 2023

6 min read

* Tương tự BRC-20, ORC-20 cũng có thể là một trào lưu nhất thời, có cơ hội và độ rủi ro cao. Bài viết chỉ cung cấp kiến thức và không phải lời khuyên đầu tư.

ORC-20 là gì?

ORC-20 là tiêu chuẩn cho các token chạy trên Bitcoin blockchain, biểu thị dưới dạng tệp JSON (JavaScript Object Notation) và được ghi trên Satoshi bằng các số sê-ri, tương tự như BRC-20.

Những người phát triển ORC-20 tự giới thiệu rằng chuẩn token này có thể giải quyết một số hạn chế của BRC-20 bằng cách cải thiện bảo mật, nâng cao tính linh hoạt. Ngoài ra, ORC-20 còn mở rộng phạm vi của BRC-20 bằng cách hỗ trợ nhiều định dạng dữ liệu hơn, tận dụng mô hình Unspent Transaction Output (UTXO) của Bitcoin nhằm loại bỏ vấn đề gấp đôi chi phí trong một giao dịch (double-spending).

Hiểu đơn giản, ORC-20 như bản hard fork của BRC-20.

Tuy nhiên, ORC-20 đang trong quá trình thử nghiệm và không có gì đảm bảo rằng token được tạo theo tiêu chuẩn này sẽ có giá trị hoặc tiện ích nào cụ thể. Do đó, người dùng nên thận trọng và nghiên cứu tìm hiểu trước khi sử dụng ORC-20.

Ví dụ: migrating orc (inscription number #2504160) từ BRC-20 đến ORC-20 trong một sự kiện migration:
{
"p": "orc-20",
"tick": "orc",
"id": "2504160",
"op": "deploy",
"wp": "true"
}

Sau khi hoàn thành, tất cả các token trở thành ORC-20 token.

Những cải tiến của ORC-20 so với BRC-20

so sánh giữa orc20 và brc20 — *So sánh giữa token ORC-20 và BRC-20*

ORC-20 được xây dựng trên Ordinals và tiêu chuẩn của BRC-20 token. Vì vậy, ORC-20 mong muốn thúc đẩy việc áp dụng Ordinals, các đối tượng hoạt động trên chuẩn token này có thể mang nhiều loại dữ liệu khác nhau của mạng Bitcoin. Nó cho phép người dùng triển khai ORC-20 token mới và di chuyển BRC-20 token hiện có.

Ngoài ra, ORC-20 còn triển khai thêm mô hình UTXO nhằm xác định nguồn gốc và quyền sở hữu coin/token trong mạng lưới blockchain, bằng cách kiểm tra kích thước, số lượng UTXO được di chuyển on-chain. Quy trình UTXO khá giống việc giao dịch bằng tiền mặt, nếu bạn muốn chuyển 3 BTC nhưng chỉ có UTXO trị giá 10 BTC trong ví, bạn cần chuyển tất cả và nhận lại xấp xỉ 7 BTC (đã trừ phí) dưới dạng UTXO mới (mang giá trị nhỏ hơn).

Số dư UTXO mới = Tổng số UTXO ban đầu - Số tiền đã gửi đến địa chỉ khác
- Phí giao dịch cho blockchain đó

Mô hình UTXO còn có nhiều ưu điểm khác như:

Khả năng mở rộng và bảo mật tốt.
Xác minh tính hợp lệ của các giao dịch trên blockchain.
Mỗi đầu ra giao dịch sẽ được sử dụng một lần, sau đó UTXO sẽ trở thành đầu ra giao dịch cho địa chỉ nhận tiếp theo.
Trên chuỗi UTXO không có tài khoản, thay vào đó, coin được lưu trữ dưới dạng danh sách các UTXO sẽ được tạo bằng cách sử dụng UTXO hiện có và tạo ra các UTXO mới trong cùng vị trí.
Dựa trên mô hình UTXO, trong mỗi lần chuyển người gửi chỉ định số tiền mà người nhận sẽ nhận được và số dư còn lại sẽ được trả về cho người gửi. Một giao dịch gửi có thể chuyển số tiền cho nhiều người nhận, số dư trước đó trở nên không hợp lệ chỉ khi giao dịch mới hoàn thành.

mô hình hoạt động của utxo — *Mô hình hoạt động của UTXO trong giao dịch Bitcoin. Ảnh: SafePal*

BRC-20 là một sản phẩm mới chưa có khả năng mang lại nhiều cải tiến nổi bật cho Bitcoin blockchain, đồng thời gây ra nhiều vấn đề liên quan như tắc nghẽn mạng lưới, phí giao dịch cao... ORC-20 cũng vậy. Vì thế, cần thời gian để hoàn thiện và người dùng đặc biệt lưu ý tránh các rủi ro liên quan đến tài sản khi sử dụng những sản phẩm này.

Tìm hiểu thêm: Tổng quan về Bitcoin NFT và Ordinals.

Các số liệu về ORC-20

Tính đến thời ngày 11/05/2023 đã có 420 ORC-20 tokens đã được triển khai, theo Loveords. Sau khi Binance Academy đưa tin về ORC-20, lượng giao dịch ORC-20 đã dày đặc hơn.

các giao dịch orc20 trên bigpunks — *Các giao dịch ORC-20. Ảnh: BigPunks*

Theo dữ liệu từ Dune, số lượng giao dịch ORC-20 trên Bitcoin blockchain trong một ngày đạt mức cao kỷ lục là 72,200 vào ngày 13/5/2023, trong đó khoảng 70,000 Inscription đã được mint (tương đương 5.9 BTC được thanh toán).

số orc20 được mint trên mạng bitcoin — *Số ORC-20 Inscription đã được mint trên Bitcoin. Ảnh: Dune Analytics*

Theo dữ liệu từ Dune Analytics, tính đến thời điểm hiện tại (khi bài viết được xuất bản), đã có hơn 237,805 giao dịch ORC-20 được thực hiện và hơn 18.07 BTC được dùng làm phí giao dịch, số token ORC-20 này chủ yếu tập trung ở PUNK, PEPE, MEME...

Hướng dẫn mint ORC-20

Bước 1: Truy cập và kết nối

Truy cập vào Unisat tại link sau: https://unisat.io/inscribe và bấm Connect để kết nối ví Unisat vào giao diện.
Chọn Inscribe và Text để chọn dạng token muốn mint.

Bước 2: Chèn Nonce (viết tắt trong JSON và N)

Chọn nút Single
Dán đoạn code của dự án (như hình sau) vào ô trống.
Sau đó, nhấn Next để tiếp tục.

Bước 3: Thanh toán và hoàn tất giao dịch

Sau bước 2, bạn cần chọn phí gas theo từng mức khác nhau (Economy, Normal và Custom).
Chọn xong, nhấn nút Submit và Pay để tiến hành thanh toán giao dịch.
Cuối cùng, hãy xác nhận ví của bạn và hoàn tất.

Những công cụ hỗ trợ ORC-20

OrcDAO: Công cụ dành cho những người tham gia tạo token ORC-20.
ORC-20 Guide: Hướng dẫn triển khai và mint token ORC-20 trên Bitcoin.
BitPunks: Là dự án hỗ trợ người dùng khám phá các ORC-20, BRC-20, Punks…
Ont Explorer: Đây là công cụ dùng để kiểm tra các giao dịch, thống kê các dữ liệu on-chain (transaction, holder…) về token ORC-20.

Các kênh thông tin dự án

Twitter: https://twitter.com/OrcDAO
ORC-20 Tracker: https://bitpunks.io/Explorer/Inscriptions