Bitcoin NFT là gì? Cơ chế hoạt động của Bitcoin Ordinals
Bitcoin NFT là gì?
Bitcoin NFT là các NFT được mint (đúc) ra từ giao thức Ordinals. Để tạo ra các Bitcoin NFT, cộng đồng sử dụng thuật ngữ “inscribing” (tiếng Việt là ghi hoặc khắc), bởi vì mỗi NFT được tạo ra là quá trình khắc các bức ảnh trên một phần nhỏ nhất của Bitcoin gọi là satoshi.
Bối cảnh ra đời Bitcoin NFT
Nỗ lực hồi sinh Bitcoin
Trong thị trường Crypto, Bitcoin là tài sản và blockchain có vốn hoá lớn nhất thị trường. Tuy nhiên, điều này lại ngược lại với tính ứng dụng Bitcoin có thể mang lại cho người dùng vì đặc tính không thể triển khai Smart Contracts (Hợp đồng thông minh) của chúng.
Hiện tại, đa số các DApp liên quan đến DeFi hay NFT đều phát triển ở các hệ sinh thái khác ngoài Bitcoin như Ethereum, Solana, Polygon. Riêng NFT đóng vai trò quang trọng trong nhiều ứng dụng như GameFi, Identity,... Ngoài ra, chúng còn có nhiệm vụ mã hoá nhiều vật phẩm từ ngoài đời thực vào thị trường DeFi.
Đứng trước tình thế bị lạc hậu trước nhiều blockchain, nhiều developer đã bắt đầu quá trình tái hồi sinh lại Bitcoin, trong đó có cả Bitcoin core developer nhưng chúng chưa thành công cho đến khi…
Bitcoin NFT có khối lượng nặng nhất ra đời
Vào ngày 2/2/2023, Udi Wertheimer đã tạo ra Bitcoin NFT có kích thước khối và giao dịch lớn nhất trong lịch sử mạng lưới Bitcoin với dung lượng gần 4 MB.
4 MB là dung lượng chỉ bằng 1 bản nhạc mp3 dài khoảng 4-5 phút. Tuy nhiên, đối với mạng lưới Bitcoin, đây là con số rất lớn. Dựa vào dữ liệu từ Blockchain.com, average block size (kích thước khối trung bình) đã tăng từ 1.2 MB lên gần 2.4 MB.
Sự ra đời của NFT này đã khiến cộng đồng dậy sóng và bắt đầu tìm hiểu về các thành phần liên quan như Bitcoin NFT là gì, chúng được mint như thế nào?
Cơ chế tạo Bitcoin Ordinals
Ordinals là giao thức được tạo ra bởi Casey Rodarmor - ông từng là nhà phát triển của Bitcoin. Nếu như các NFT trên Ethereum có tiêu chuẩn token riêng là ERC-721 hoặc ERC-1155 thì Bitcoin NFT không có các tiêu chuẩn đó.
Vì mỗi NFT được khắc trên một satoshi (1 BTC = 100,000,000 Satoshi) nên 1 Bitcoin có thể tạo ra nhiều nhất 100,000,000 Bitcoin NFT. Các NFT này có thể theo dõi được, chuyển được và hoạt động nguyên bản trên Bitcoin mà không cần các giải pháp Layer 2.
Điểm nổi bật hơn nữa là các bức ảnh này được lưu trữ hoàn toàn trên mạng lưới Bitcoin chứ không phải trên các server khác như phần đông NFT trên thị trường. Ordinals cũng tận dụng SegWit và Taproot của Bitcoin, đây là công nghệ giúp mạng lưới được xác thực nhanh hơn.
Cách tạo và mua bán Bitcoin NFT
Cách mint Bitcoin NFT
Để mint NFT trên mạng lưới Bitcoin, các bạn cần biết về kỹ thuật và code. Vì vậy, người dùng thông thường hiện tại chưa thể mint được các Bitcoin NFT một cách dễ dàng như trên Opensea.
Đội ngũ Coin98 Insights sẽ cập nhật các phương thức mới khi thị trường có sản phẩm hỗ trợ mint NFT ra mắt. Về mặt kĩ thuật, để có thể mint được NFT, người dùng cần kiến thức về:
Cách thuê máy chủ ảo (từ Amazon Web Services) để chạy full node Bitcoin.
Hiểu về cơ chế sổ cái UXTO (đây là mô hình Bitcoin và Cardano sử dụng, trong khi Ethereum sử dụng mô hình Account).
Tính toán mức phí cần trả cho độ lớn của file NFT bằng công cụ tại đây.
Để hiểu sâu hơn về cách mint, các bạn có thể đọc thread của member tên dotta tại đây.
Cách mua bán Bitcoin NFT
Bởi vì không có sàn giao dịch hỗ trợ, người dùng chỉ có thể mua P2P từ những holder khác thông qua trao đổi trên Discord. Hoạt động giao dịch này thường sẽ có bên thứ 3 đứng trung gian để hỗ trợ 2 bên.
Tuy nhiên, điều này vẫn khá rủi ro vì không ai có thể đảm bảo trung gian là bên uy tín. Nếu như chấp nhận rủi ro, người dùng cần chỉ cần tạo ví Bitcoin, chuyển BTC vào và mua NFT từ người bán.
Lưu ý: Người dùng không cần chạy full node để mua Bitcoin NFT. Tuy nhiên, để tạo, bán, gửi hoặc giao dịch, bạn cần chạy Bitcoin full node như hướng dẫn trên.
Các bộ sưu tập NFT trên Bitcoin
Ordinal Punks
Ordinal Punks là bộ sưu tập NFT được tạo ra lấy cảm hứng từ CryptoPunks trên Ethereum - đây được xem là một trong những bộ NFT Collectible đầu tiên và nổi bất nhất thị trường. Bước qua blockchain mới, Ordinal Punks tiếp tục là một trong những bộ sưu tập được săn lùng nhiều nhất.
Giá sàn của chúng đã tăng từ 2.2 BTC (50,000 USD) lên 9.5 BTC (215,000 USD) tại mức giá cao nhất. Hiện tại mỗi NFT đang có giá trung bình là 4.2 BTC (95,000 USD) với tổng cung là 10,000 NFT đã có chủ sở hữu.
On The Edge of Oblivion
Đây là bộ sưu tập được tạo và mua bán trên Ethereum. Tuy nhiên, với độ hot của Bitcoin NF, nhà phát triển của bộ sưu tập này đã cho phép người dùng mua các NFT tại Ethereum sau đó chuyển sang Bitcoin bằng cách burn và mint ở chain còn lại. Bộ sưu tập này đang có giá 0.2 ETH với tổng cung 555 NFT.
Các bộ sưu tập NFT khác
Trend Bitcoin NFT cũng kéo theo dòng tiền đến các dự án NFT khác như bộ sưu tập Ether Rocks trên Bitcoin. Một số người dùng đã trả hơn 2 USD cho mỗi Ether Rocks, số lượng người mua cũng tăng dần theo xu hướng hiện tại.
Có bao nhiêu bộ sưu tập NFT trên Bitcoin?
Bất kỳ ai cũng có thể tạo NFT collection trên Bitcoin, vì vậy đa số các Bitcoin NFT đều ra mắt theo trend và không có giá trị nội tại. Các bạn nên tìm hiểu kĩ trước khi ra quyết định mua bán.
Các dự án NFT mới sẽ được thông báo trên Discord của Ordinals tại đây.
Ảnh hưởng của Bitcoin NFT đến thị trường
Ảnh hưởng của Bitcoin NFT đến mạng lưới Bitcoin
Sự ra đời của Bitcoin NFT không chỉ gây chú ý đến cộng đồng của Bitcoin mà còn tạo ra xu hướng NFT trên các fork chain khác của Bitcoin như Bitcoin SV (BSV). Điều này vừa có lợi vừa có hại:
Lợi ích:
- Mạng lưới Bitcoin và BTC nhận được nhiều sự chú ý hơn, thu hút giá trị cho BTC.
- Miner thu được nhiều phí giao dịch hơn vì có nhiều giao dịch hơn.
- Chứng minh Bitcoin có thể ứng dụng nhiều hơn việc thanh toán.
Hạn chế:
- Người dùng giao dịch trên mạng lưới Bitcoin phải trả phí giao dịch cao hơn khi có nhiều người tranh giành xác thực giao dịch.
- Phí giao dịch tăng cũng là mối lo ngại lớn nhất đối với cộng đồng những người sử dụng Bitcoin. Tuy nhiên, dữ liệu từ Blockchain.com cho thấy con số này không tăng đáng kể và thậm chí là không có sự khác biệt so với trong năm 2022.
Theo góc nhìn từ Coin98 Insights, lý do khiến Bitcoin gas fee không tăng là vì:
- Rào cản về mặt công nghệ và kĩ thuật cao đối với người dùng thông thường.
- Giá các NFT trên Bitcoin đang bị FOMO với giá quá cao.
- Chưa có hệ sinh thái ứng dụng như các NFT trên hệ sinh thái DeFi khác.
Binance NFT Marketplace hỗ trợ Binance NFT
Vào ngày 8/5/2023, Binance NFT Marketplace đã thông báo sẽ hỗ trợ Bitcoin NFT. Binance đang tìm kiếm các dự án NFT có liên quan tập trung vào Bitcoin Ordinals để hỗ trợ họ phát triển và mở rộng cộng đồng. Để tham gia vào chương trình này, các dự án cần đăng ký với Binance kể từ ngày 9/5/2023 đến này 15/5/5023.
Đối với nhà đầu tư và người dùng của Binance, việc Binance tích hợp Bitcoin NFT sẽ cho phép bạn có thể mua bán NFT này trực tiếp mà không cần thông qua các bước yêu cầu kĩ thuât phức tạo như cách mua bán truyền thống được đề cập phía dưới.
Liệu Bitcoin có thể trở thành không gian cho NFT như Ethereum?
Để NFT có thể phát triển lâu dài và bền vững, chúng cần có hệ sinh thái để phát triển. Đây là nơi có người dùng, có developer, có các dự án để ứng dụng các NFT được phát hành ra, tương tự như các NFT trên hệ sinh thái Ethereum.
Quay về với Bitcoin, vì sao Bitcoin chưa được gọi là hệ sinh thái? Lý do lớn nhất là vì Bitcoin không có cơ sở hạ tầng phù hợp để phát triển các dApp. Trên thị trường đã có nhiều dự án muốn phát triển dự trên nền của Bitcoin nhưng chưa có sự thành công lớn.
Dưới đây là một số dự án tiêu biểu:
- Lightning Network: Đây được xem là Layer 2 của Bitcoin giúp mạng lưới Bitcoin nhanh hơn, tuy nhiên, mức độ ứng dụng chỉ dừng lại ở mức thanh toán.
- Stacks: Dự án phát triển Smart Contracts giúp nhiều dự án phát triển trên Bitcoin nhưng chưa đạt được sự thành công.
- ChainX: Kết hợp cả giải pháp thanh toán và xây dựng hệ sinh thái trên Bitcoin nhưng cũng chưa thành công.
Ngoài ra, Bitcoin đã nhiều lần Hard fork để tạo ra các mạng lưới có kích thước khối lớn hơn, ví dụ Bitcoin Cash với block size 8 MB (so với 1 MB của Bitcoin) nhưng không thành công. Qua đây, chúng ta có thể thấy việc xây dựng Bitcoin trở thành hệ sinh thái là điều không hề đơn giản. Đã có nhiều team muốn đưa Bitcoin trở thành đối thủ của Ethereum nhưng điều này dường như không khả thi.
Sự thành công của Ethereum và các chain khác không chỉ đến từ cơ sở hạ tầng phù hợp mà chúng còn đến từ hiệu ứng mạng lưới (network effect), nỗ lực của blockchain foundation trong việc phát triển và định hướng để tạo ra hệ sinh thái cộng sinh.
Tổng kết
Bitcoin NFT là trend được cộng đồng quan tâm. Tuy nhiên, chúng chưa thể phát triển lâu dài vì những rào cản về cơ sở hạ tầng, cách tiếp cận cũng như tính ứng dụng thực tế như NFT ở các hệ sinh thái khác.