Chủ tịch Kaia Foundation: “TON là cây cầu crypto, Kaia là đường cao tốc”

Nắng sớm Hà Nội chan hoà, nhưng sức nóng thật sự lại đến từ không gian sự kiện crypto, nơi từng góc nhỏ đều ken đặc builder, founder và quỹ đầu tư. Việt Nam, quốc gia luôn nằm trong top đầu thế giới về mức độ chấp nhận tiền mã hoá, đã trở thành điểm hẹn quen thuộc của nhiều dự án blockchain quốc tế. Chính tại đây, Upside đã có dịp gặp gỡ Tiến sĩ Sam Seo – Chairman của Kaia Foundation.

Sam xuất hiện giản dị với nụ cười thân thiện, nhưng ẩn sau đó là dáng dấp của một người đang lèo lái một trong những thương vụ “sáp nhập blockchain” hiếm hoi trong ngành để tạo nên Kaia Blockchain.

Anh là Tiến sĩ (Ph.D.) ngành Điện tử – Khoa học máy tính (EECS) và Cử nhân Khoa học máy tính & kỹ thuật tại Đại học Quốc gia Seoul, nền tảng học thuật đã giúp anh kết hợp tư duy kỹ sư với tầm nhìn chiến lược trong vai trò lãnh đạo.

Trong cuộc trò chuyện cùng Upside, Sam chia sẻ góc nhìn về triển vọng thị trường đến cuối 2025, sự khác biệt giữa Kaia và TON, chiến lược giữ chân người dùng trong bối cảnh “airdrop hunter” tràn lan, cùng triết lý đưa ra quyết định khi dẫn dắt một hệ sinh thái hàng tỷ đô.

Khi thị trường bước sang một chu kỳ mới

Nhiều người cho rằng giai đoạn 2021–2022 là đỉnh điểm bong bóng của crypto. Giờ đây khi dòng tiền đang quay lại với Bitcoin và Ethereum, anh dự đoán bức tranh thị trường sẽ thay đổi thế nào từ nay đến cuối năm 2025?

Sam Seo: Thật ra nhìn thị trường lúc này cũng dễ đoán. Dòng tiền đang chảy mạnh vào Bitcoin, rồi gần đây là Ethereum. Việc ETF Bitcoin spot được chấp thuận ở Mỹ đã mang về hơn 12 tỷ USD chỉ trong vài tháng, đẩy vốn hóa BTC vượt lại 1.5 nghìn tỷ USD. Ethereum cũng hồi phục mạnh, quay về vùng 400 tỷ USD. Điều này cho thấy tổ chức đã quay trở lại, và đúng như thường lệ, họ sẽ chọn những tài sản lớn, an toàn nhất để đi trước.

Nhưng cá nhân tôi nghĩ phần thú vị hơn nằm ở adoption. Ở châu Á, người dùng không chỉ trade coin nữa, mà họ thực sự chi tiền cho game, cho vật phẩm số, cho dịch vụ số. Đó mới là cầu bền, chứ không phải những dòng vốn nóng.

Cộng thêm một yếu tố quan trọng là khung pháp lý ngày càng rõ ràng. Singapore, Hong Kong, EU đều đang làm luật để thị trường minh bạch hơn. Nếu so với 2021, bức tranh bây giờ đã khác hẳn.

Vậy nên tôi nghĩ đến cuối 2025, thị trường sẽ ít bị dẫn dắt bởi giá token lên xuống, mà thay vào đó là những ứng dụng có doanh thu thật từ người dùng thật. Nếu adoption và luật pháp tiếp tục song hành, thị trường sẽ khỏe và tích cực hơn nhiều so với hiện tại.”

Hành trình hợp nhất đầy thách thức giữa Klaytn và Finschia

Khi thị trường đã có quá nhiều “ông lớn” như Ethereum, Solana hay Sui, đâu là điểm khác biệt thực sự giúp Kaia tạo lợi thế sau khi hợp nhất 2 blockchain?

Sam Seo: Nhiều người nghĩ việc hợp nhất Klaytn và Finschia chỉ đơn giản là cộng gộp hai chain, nhưng thực tế thì phức tạp hơn nhiều. Đây là một trường hợp khá hiếm trong ngành: thay vì tiếp tục cạnh tranh, cả hai bên quyết định hợp lực để tránh tình trạng phân mảnh thanh khoản và cộng đồng.

Klaytn thì quen làm việc với các game studio, enterprise ở Hàn Quốc. Còn Finschia lại gắn chặt với hệ sinh thái LINE Messenger ở Nhật, Đài Loan, Thái Lan – nơi người dùng vốn có thói quen chi tiêu cao cho dịch vụ số.

Hai DNA rất khác nhau, hai văn hoá dev cũng khác nhau. Khi ngồi lại, đội ngũ phải giải quyết đủ thứ: từ bài toán kỹ thuật (EVM hay Cosmos), cách hợp nhất hai hội đồng quản trị, cho đến cả sự khác biệt trong phong cách làm việc giữa dev Hàn và Nhật.

Quyết định chọn EVM-compatible có thể coi là bước ngoặt. Nếu xây lại trên Cosmos, quá trình sẽ kéo dài 1–2 năm, và khả năng hút developer là một dấu hỏi lớn. Với EVM, Kaia tận dụng ngay hàng nghìn dApp có sẵn, hiệu năng ổn định. Nói cách khác, vừa không mất developer, vừa đảm bảo trải nghiệm người dùng.

Thực tế, nhiều dự án khác cũng đang đi theo hướng này. Sei ban đầu chọn Cosmos, nhưng rồi phải đề xuất bỏ hẳn để trở thành chain “EVM-only”, vì thấy người dùng và developer bên EVM áp đảo. Injective thì giữ Cosmos nhưng vẫn phải thêm inEVM, một rollup cho Solidity để hút developer Ethereum. Những ví dụ đó cho thấy một điều: nếu muốn mở rộng thật sự và tạo cầu nối với cộng đồng dev toàn cầu, thì EVM gần như không còn là lựa chọn, mà đã trở thành điều bắt buộc.

Điểm khác biệt lớn nhất là ở người dùng. Ngay từ ngày đầu, Kaia đã có trong tay khoảng 250 triệu user châu Á – 200 triệu từ LINE và 50 triệu từ Kakao. Đây không phải là “con số đẹp” để PR, mà là những user thật sự quen nạp tiền chơi game, mua vật phẩm, chi trả dịch vụ. Tức là Kaia không phải đi tìm cầu, mà cầu đã có sẵn, vấn đề chỉ là kéo họ sang Web3 theo cách ít rào cản nhất.

Quan trọng hơn, chúng tôi không áp dụng một công thức chung cho mọi thị trường. Kaia chọn chiến lược localization-first:

• Việt Nam là dev hub – nơi từng tạo ra những case thành công toàn cầu như Axie Infinity.
• Philippines tập trung vào gamer guilds – một thị trường từng bùng nổ với Play-to-Earn.
• Nhật, Đài Loan, Thái Lan là nhóm user vốn có thói quen chi tiêu cao cho dịch vụ số.

Với tôi, lợi thế của Kaia không nằm ở việc “nhanh hơn” hay “rẻ hơn” một chain khác. Điểm mấu chốt là chúng tôi có cơ hội biến hàng trăm triệu người dùng Web2 ở châu Á thành crypto natives. Và nếu điều đó thực sự xảy ra, toàn bộ hệ sinh thái sẽ có cầu thật, thanh khoản thật – điều mà không nhiều blockchain hiện nay có thể làm được.

Khi Kaia và TON cùng bước lên bàn cân so sánh

Hiện nay có nhiều người so sánh Kaia với TON, vì cả hai đều đi theo hướng tích hợp blockchain vào nền tảng nhắn tin. Theo anh, Kaia khác gì so với TON? Và định hướng Web2 – Web3 của Kaia ra sao?

Sam Seo: Tôi thường nghe mọi người đặt Kaia và TON cạnh nhau, và đúng là cả hai có cùng một tham vọng: đưa Web3 đến với người dùng phổ thông, bắt đầu từ ứng dụng nhắn tin. Nhưng nếu nhìn sâu hơn, chúng tôi đi bằng những con đường khá khác nhau.

Với TON, câu chuyện gắn liền với Telegram, một nền tảng mà cộng đồng crypto rất yêu thích, nhưng phần đông user ở đó chủ yếu để trao đổi thông tin, giao dịch, săn airdrop. Họ gắn bó với cộng đồng, nhưng chưa chắc đã là nhóm có thói quen chi tiêu nhiều cho dịch vụ số.

Trong khi đó, Kaia lại xuất phát từ LINE và Kakao – hai super app có tổng cộng hơn 250 triệu user ở châu Á. Đây là nhóm user vốn quen với việc trả tiền mua sticker, chơi game, mua vật phẩm số, hay thậm chí dùng ví tích hợp để thanh toán dịch vụ. Tức là hành vi chi tiêu đã có sẵn. Việc của Kaia không phải dạy họ khái niệm mới, mà chỉ cần làm cho trải nghiệm Web3 liền mạch như Web2.

Và còn một điểm nữa: định hướng. Kaia không chỉ muốn kéo user sang để thử một lần rồi đi. Chúng tôi bắt đầu bằng game và dịch vụ giải trí – vốn là thứ user LINE, Kakao đã quen. Rồi từng bước mở rộng sang DeFi, stablecoin, RWA – các dịch vụ tài chính gắn trực tiếp với nhu cầu đời sống. Cách làm này giúp user đi từ giải trí sang tài chính một cách tự nhiên.

Tóm lại, nếu TON giống như một cây cầu nối cộng đồng crypto sẵn có, thì Kaia giống một đường cao tốc mới, kéo cả hàng trăm triệu user Web2 châu Á tiến vào Web3. Đó là sự khác biệt căn bản.

Bài toán khó mang tên “giữ chân người dùng”

Trong Web3, người dùng thường vào một chain để nhận thưởng hoặc săn airdrop rồi rời đi. Với Kaia, anh và đội ngũ đã nghĩ ra những cách nào để giữ chân họ ở lại lâu dài?

Sam Seo: Trong Web3, giữ chân người dùng là một thách thức rất lớn. Nếu chỉ tặng quà hay bonus ngắn hạn, phần lớn họ sẽ đến để nhận rồi rời đi. Với Kaia, chúng tôi coi retention (giữ chân) là một bài toán cần chiến lược rõ ràng, và giải theo ba hướng: sản phẩm, cách thiết kế phần thưởng và cách phân phối.

Về sản phẩm, mục tiêu là giảm tối đa rào cản cho người mới. Người dùng không nên mất nhiều thời gian để tạo ví hay nhớ seed phrase. Onboarding phải nhanh, giao dịch đầu tiên chỉ vài thao tác, trải nghiệm liền mạch như một app bình thường: chat → chơi game → thanh toán → nhận quyền lợi. Các Mini Dapps cũng có những “mốc quay lại” như nhiệm vụ hàng tuần, sự kiện theo mùa để người dùng có lý do gắn bó lâu hơn.

Về phần thưởng, Kaia không chạy theo mô hình “đốt tiền để farm”. Thay vào đó, chúng tôi thưởng dựa trên hành vi bền vững: giữ ví, mua hàng, giới thiệu bạn bè, chơi game thực sự… Doanh thu từ Mini Dapp cũng được quy đổi một phần sang KAIA để củng cố hệ sinh thái, nhưng đồng thời có stablecoin để giảm rủi ro biến động cho builder. Nhờ đó, developer có thể sống bằng doanh thu thật, không chỉ dựa vào tài trợ.

Về phân phối, thay vì airdrop ồ ạt, chúng tôi đưa trải nghiệm đến đúng ngữ cảnh. Ví dụ: gợi ý game ngay trong khung chat, hoặc cho phép thanh toán chỉ bằng một cú nhấp. Người mới sẽ được hướng dẫn bằng quest, người đã trả phí sẽ có gói ưu đãi hoặc season pass, còn người dùng “nặng đô” có thể được mở hạn mức nhỏ để chi tiêu nhiều hơn.

Chúng tôi cũng đặt ra các chỉ số rõ ràng: giữ chân D30 (sau 30 ngày) phải đạt ít nhất 25%, tỷ lệ người trả phí ≥ 10%, và trên 70% doanh thu phải đến từ người dùng thật thay vì khuyến mãi. Nếu một dự án không đạt chuẩn hoặc chỉ đốt incentive lấy số, chúng tôi dừng hỗ trợ ngay.

Kết quả đã thấy rõ, chỉ sau một tháng ra mắt, Mini Dapps trên LINE đã có hơn 35 triệu người dùng, doanh thu hơn 2 triệu USD và tỷ lệ người trả phí 13%. Những con số này cho thấy nếu trải nghiệm mượt, phần thưởng hợp lý và phân phối đúng cách, người dùng sẽ không chỉ đến để farm mà còn ở lại lâu dài.

Giữa ngã rẽ ngắn hạn và tầm nhìn dài hạn

Ở vị trí chủ tịch, mỗi ngày anh phải đưa ra rất nhiều quyết định quan trọng. Làm thế nào anh biết rằng lựa chọn của mình là đúng tại thời điểm đó, và đâu là kim chỉ nam để Kaia đi đường dài?

Sam Seo: Thực ra, không ai có thể chắc chắn 100% rằng quyết định mình đưa ra là đúng. Với tôi, nguyên tắc là không tìm kiếm đúng tuyệt đối ở hiện tại, mà hướng đến đúng trong dài hạn.

Mỗi khi phải chọn, tôi và đội ngũ luôn tự hỏi: quyết định này có giúp user và builder trong hệ sinh thái Kaia tốt hơn không? Nếu câu trả lời rõ ràng là ‘có’, thì chúng tôi làm. Nếu chưa chắc chắn, chúng tôi tạm dừng, xem xét lại nhiều lần, thậm chí thử nghiệm nhỏ trước khi nhân rộng.

Kim chỉ nam của tôi là lợi ích dài hạn cho cộng đồng. Ví dụ, khi sáp nhập Klaytn và Finschia, nhiều người nói rủi ro lớn quá: khác biệt văn hoá, công nghệ, thậm chí governance. Nhưng khi nhìn xa, tôi tin rằng hợp nhất mới là cách duy nhất để tránh phân mảnh, tập trung user base và thanh khoản, và mở đường để Kaia trở thành blockchain số 1 châu Á.

Thực tế là trong blockchain, môi trường thay đổi nhanh hơn nhiều so với Web2. Hôm nay có thể mọi người đang chạy theo narrative AI, ngày mai lại xoay sang RWA hay SocialFi. Nếu founder cứ chạy theo từng làn sóng thì dự án rất dễ mất phương hướng. Vì vậy, tôi xem tầm nhìn dài hạn như một cái la bàn, còn các quyết định ngắn hạn chỉ là điều chỉnh chiến thuật để không chệch khỏi hướng đi.

Một điểm nữa mà tôi học được: ra quyết định không thể chỉ dựa vào trực giác. Phải có dữ liệu, phải thử nghiệm. Ví dụ, khi chúng tôi triển khai Mini Dapps trên LINE, nhiều người nghi ngờ user Web2 sẽ không chi trả trong môi trường Web3.

Nhưng số liệu tháng đầu tiên đã chứng minh điều ngược lại. Đó là lúc chúng tôi biết mình đi đúng đường, không phải vì cảm tính, mà vì dữ liệu thực tế từ thị trường.

Cuối cùng, tôi tin founder không nên nghĩ cho riêng team mình, mà phải nghĩ cho cả hệ sinh thái. Nếu builder kiếm được tiền, user cảm thấy giá trị, và nhà đầu tư thấy được tăng trưởng bền vững thì Kaia tự nhiên sẽ thành công. Quyết định nào cũng phải quay về điểm này.