Tác động của EIP-1559 tới Ethereum 2.0

Yếu tố kinh tế của Crypto

Trong thị trường Crypto, một đồng token cần phải đảm bảo hai yếu tố để có thể phát triển lâu dài, bền vững cũng như go-to-moon:

• Cryptography: Design của token hoạt động thế nào, vận hành ra sao?
• Economics: Nhiên liệu để bộ máy design có thể hoạt động như đã đề ra? Đối với Ethereum, đó là token ETH.

Với nỗ lực để tối ưu hóa cả Cryptography và Economics của Ethereum, các nhà phát triển đã cho ra đời concept “Ethereum 2.0”.

Để trở thành nền tảng DeFi bền vững có thể pass-down (truyền lại) cho các thế hệ sau này, Ethereum cần phải đạt hiệu quả tốt nhất với các tài nguyên sẵn có của nó. Ethereum 2.0 cho phép ETH tạo ra một nền tảng an toàn với chi phí tài nguyên tối thiểu, từ đó tối đa hóa tuổi thọ và tính bền vững.

Để bộ máy vận hành trơn tru, nhiên liệu cũng phải là loại xịn sò. Với nền tảng Ethereum, token ETH chính là nhiên liệu. Mạng lưới Ethereum không thể được bảo vệ một cách tối đa mà nếu yếu tố tiền tệ của token ETH không được tối ưu hóa.

Đọc thêm: Sự ảnh hưởng của Ethereum 2.0 đến giá ETH.

Tối ưu hóa ETH

Cơ chế Proof of Stake (PoS)

Proof of Stake (PoS) cho phép các order trên blockchain có mức độ bảo mật cao hơn Proof of Work (PoW). Theo truyền thống, PoW đảm bảo an toàn cho chain bằng cách khuyến khích thợ đào (miners) tiêu thụ nhiều điện nhất có thể, từ đó đạt được lợi nhuận cao hơn, dĩ nhiên rồi.

Chỉ nghe cơ chế thôi anh em cũng có thể thấy PoW cực kì tiêu tốn tài nguyên và không hợp lý về mặt kinh tế: Số tiền điện miners bỏ ra quá lớn, buộc họ phải bán token đào, từ đó tạo nên áp lực bán của asset dạng PoW. Vì chi phí bảo mật cho PoW chain được design là càng cao càng tốt; điều này lại càng gây ra áp lực bán ròng trong dài hạn và phí giao dịch cực lớn.

Proof of Stake (PoS) không có chi phí tiêu thụ (consumption costs) lớn: stakers chỉ cần một kết nối internet và 50 ~ 150 đô la tiền điện mỗi năm, một con số không đáng kể. Tuy nhiên, anh em cần lưu ý rằng đây là con số mà tác giả estimate. Số tiền điện thực tế sẽ tùy thuộc vào quốc gia cũng như thời gian đào thực của stakers.

Cũng bởi chi phí tiêu thụ thấp, các stakers không cần dùng nhiều điện năng để cung cấp bảo mật cho hệ thống PoS. Theo đó, để đạt được bảo mật tương đương ver 1, ETH 2.0 cần mint ít token hơn, khiến áp lực bán ETH thấp hơn và dĩ nhiên, giá cũng tốt hơn.

EIP-1559

Tương tự như PoS, cơ chế EIP-1559 cho phép ETH vận hành tốt hơn, tiết kiệm hơn bằng cách giảm nhu cầu mint ETH: Thu phí giao dịch và dùng phí đó để giữ giá trị của ETH.

Có hai loại nhiên liệu để tạo nên một bộ máy được vận hành trơn tru:

• Phí giao dịch.
• Phát hành token.

Dưới góc nhìn của giao thức (protocol), phí giao dịch là một loại nhiên liệu cực tốt. Giao thức không cần phải mint thêm token để đảm bảo tính bảo mật, miễn là có đủ doanh thu từ phí giao dịch.

Tuy nhiên, phí giao dịch có một nhược điểm là biến động mạnh. Đôi khi cao chót vót, đôi khi lại thấp không tưởng; việc transaction fee cao thấp khó có thể đoán trước gây ra sự không bền vững cho hệ thống.

Mặt khác, việc phát hành token hoàn toàn có thể dự đoán được bởi nó dựa vào quyết định của giao thức, tạo nên một nền tảng bảo mật bền vững.

Điểm yếu của việc phát hành token, chắc anh em cũng lờ mờ đoán ra rồi, là nó gây lạm phát token và đẩy giá token xuống mức thấp. Giải thích theo góc nhìn kinh tế, giao thức mint token đồng nghĩa với việc đi vay từ nguồn cung (supply), dẫn đến lạm phát và mất giá token.

Anh em có thể đọc thêm về EIP-1559 tại đây.

ETH chuyển từ tài sản lạm phát sang tài sản giảm phát

Tại sao chúng ta lại phải trả phí cho các nhà cung cấp bảo mật (security providers) bằng token ngay thời điểm giao dịch? Tại sao không trả một mức cố định cho phần bảo mật cần thiết và bỏ túi phần doanh thu lời ra?

Khi phí giao dịch tăng đột biến, EIP-1559 cho phép hệ thống thu thập (collect) và lưu trữ (store) mức tăng đột biến này để sử dụng sau này, thay vì thanh toán mức phí quá lớn ngay lập tức.

EIP-1559 làm điều này bằng cách burn ETH trong thời điểm phí giao dịch cao, đồng nghĩa với việc phát hành token ETH nhiều hơn trong thời điểm phí giao dịch thấp hoặc không đủ.

Hình ảnh trên là một mô tả đơn giản và rõ ràng về EIP-1559. Phí giao dịch trên ETH sẽ được recaptured và burn cho mục đích lâu dài. Còn trên nền BTC, miners sẽ nhận phí giao dịch và bán ra thị trường, gây ra áp lực bán cho token.

Ultra-sound Money

Trong tài chính truyền thống, Sound Money được định nghĩa khá mơ hồ là loại tiền tệ vững chắc, không bị ảnh hưởng bởi các biến động bên ngoài - nơi để lưu trữ giá trị đích thực. Bitcoin hay được so sánh với vàng, bởi đó là phép so sánh dễ dàng nhất cho các nhà đầu tư có thể hiểu được Sound Money là gì.

ETH cũng có cùng ý tưởng như vậy. Tuy nhiên, với ETH 2.0, các nhà phát triển đang cố gắng sử dụng công nghệ mới để tối ưu hóa các định nghĩa kinh tế cũ kỹ này.

Tuy có unlimited supply, nhưng ETH trong long-term sẽ giảm dần việc mint thêm token nhờ cơ  chế EIP-1559, tạo ra Ultra-sound money.

Đọc thêm: Tại sao gọi ETH là Ultra-sound Money?

Cảm nhận của người biên soạn

Như anh em có thể thấy, nhu cầu sử dụng blockchain của Ethereum cho các tác vụ như swap, staking, farming,... đang trên đà tăng cực mạnh. Tuy nhiên với biểu gas fee càng ngày càng “khó nhằn”, người dùng cũng có xu hướng tìm đến những blockchain có mức phí rẻ hơn, tps cao hơn như Binance Smart Chain hay SLP của Solana (SOL).

Sự xuất hiện của ETH 2.0 cùng cơ chế EIP-1559 đem đến những hi vọng về adoption lớn hơn nữa của ETH. Nhưng theo mình, về lâu dài ETH sẽ giống với BTC để trở thành tài sản giữ giá trị (store-value) thay vì làm nhiên liệu cho hệ thống công nghệ.

Sự phát triển và kế thừa của các nền tảng blockchain mới sẽ dần thay thế ETH trong tương lai gần, có thể chỉ là 2 đến 3 năm tới. Tuy nhiên đây chỉ là cảm quan cá nhân, không mang tính lời khuyên đầu tư.

Lời kết

Qua bài viết, hi vọng anh em đã có một cái nhìn rõ hơn về mặt kỹ thuật cũng như kinh tế của Ethereum 2.0 nói chung và cơ chế EIP1559 nói riêng. Liệu ETH 2.0 có thể đạt được tối đa kỳ vọng?

Bài viết có tham khảo bài viết gốc của tác giả David Hoffman đến từ the Bankless.