Bước đi tiếp theo của Solana: Gaming và Sự kết hợp của DAO & mạng xã hội
Với một đội ngũ bao gồm những người giỏi và tâm huyết, kể từ khi ra đời vào mùa hè DeFi năm 2020, Solana đã đạt được những kết quả nổi bật. Trong thời gian tới, Solana chuyển hướng tập trung vào mảng gaming và có thể là một thử nghiệm kết hợp giữa DAO và mạng xã hội.
Trong bài phỏng vấn, Raj Gokal còn đưa ra lời khuyên cho những người mới bước chân vào lĩnh vực crypto và việc dùng thiền định như một phương pháp để hiểu rõ tâm trí và làm việc hiệu quả hơn.
Từ không ai biết đến ai cũng biết
1. Năm 2020 là một năm tuyệt vời với Solana, anh có thể chia sẻ một số câu chuyện nổi bật trong thời gian đó?
Mùa hè DeFi 2020 vẫn còn rất sống động trong tâm trí tôi. Lúc đó chúng tôi nhận được một cơn mưa chỉ trích: nào là không có block explorer, không có ví crypto, khó coding trên nền tảng,... Người ta chê mạng Solana về mọi thứ ngoại trừ việc nó chạy nhanh. Chúng tôi đã dồn toàn bộ sức lực để xây dựng một mạng lưới chiếm ưu thế về tốc độ giao dịch và có khả năng chịu đựng những biến đổi bất thường hay những cú spam bất ngờ xảy ra trên mạng.
Một trong những điều thú vị chúng tôi từng làm là biến Solana thành một browser game* để tạo cho người dùng một trải nghiệm chân thực về hiệu suất hoạt động của mạng lưới.
Cụ thể, vào giây phút bạn nhấn bàn phím để gửi đi một giao dịch, một hộp đen sẽ xuất hiện. Bạn thấy một dãy hộp đen xếp thành hàng và biết rằng giao dịch của bạn đã được chuyển đến cho những nhà sản xuất khối (block producers) và di chuyển qua toàn bộ mạng lưới để được bỏ phiếu (vote) và xác nhận (confirm). Trạng thái đó sẽ được gửi về browser khi bạn thấy đèn xanh sáng lên, và bạn biết mọi thứ dường như đang diễn ra cùng một lúc.
*Browser game: Loại hình game chơi trên web, thông qua trình duyệt.
Hiện tại, mọi người dùng Solana để farming, thanh toán, chuyển tiền giữa các sàn, sử dụng ví,... và họ có thể trải nghiệm độ nhanh của mạng lưới. Nhưng vào thời điểm trước, game browser chúng tôi tạo ra là cách duy nhất để bạn biết mạng Solana có thể chạy nhanh đến mức nào. Có rất nhiều người hào hứng với trò chơi.
Vào thời điểm đó, ít nhất trong một tháng rưỡi, sáng nào tôi với Anatoly cũng chơi trò nhấn bàn phím này và thảo luận về thời gian xác nhận trung bình của các giao dịch, bao nhiêu giao dịch sẽ thất bại nếu mạng chạy chậm, và làm cách nào để cải thiện hiệu suất của chúng. Chúng tôi tìm cách để mạng chạy ổn định bất kể vào thời gian nào trong ngày hay bất kể có bao nhiêu người đang sử dụng mạng.
Sau khi ra mainnet và thực hiện các điều chỉnh để mạng hoạt động ổn định hơn, chúng tôi bắt đầu đặt lịch hẹn với tất cả những người chúng tôi quen biết trong ngành crypto hay những nhân vật có khả năng giới thiệu chúng tôi với những người khác, thậm chí với những người chỉ hơi hơi hứng thú với crypto như ông bà ngoại, cô, chú của họ,... Chúng tôi gọi điện cho tất cả mọi người và giới thiệu về Solana.
Tôi nghĩ Sam và FTX cùng những nhà phát triển tham gia DeFi trên Ethereum là những bên đã hợp tác với Solana từ sớm. Không cần nhắc đến việc bên nào đã thực sự chấp nhận Solana và bắt đầu xây dự án trên mạng lưới, nhưng đây chính là thời điểm mà chúng tôi làm quen với tất cả những tên tuổi lớn trong ngành và tạo dựng các mối quan hệ. Lúc trước, khi chúng tôi đến tham dự các buổi hội thảo, không ai biết chúng tôi là ai và đang làm gì.
2. Tôi đã từng trò chuyện với team Serum trên Discord vào tháng 7/2020 và đến bây giờ họ đã cho ra đời những dự án của riêng mình như Mango, Solrise, Jet,...
Thật tuyệt vời đúng không. Tôi luôn nhìn lại quãng thời gian đó và thấy nó giống như dự án Manhattan. Bởi vì dù chúng tôi quyết định xây dựng một dự án nào thì cũng giống như việc thả một quả bom nguyên tử.
Chúng tôi đã gọi điện cho Đại học Princeton, MIT,... thực hiện các thỏa thuận và thuyết phục mọi người bỏ tất cả mọi thứ họ đang làm để “lên tàu” và gia nhập Solana. Đây cũng chính là phần thú vị nhất. Chúng tôi gọi điện cho các ứng viên tiềm năng và nói rằng Solana không phải chỉ là một game browser nhấn phím mà còn có thể là xương sống của hệ sinh thái DeFi. Điều này chỉ có thể được thực hiện khi chúng tôi có những nhà xây dựng giỏi nhất thế giới.
Càng về sau, Solana sẽ đi theo hướng trao quyền cho cộng đồng và để làm được điều đó, cần có nhiều bên xây dựng dự án trên nền tảng. Và như thế, các dự án nối đuôi nhau xuất hiện trên Solana: cầu nối Wormhole, Solrise, Phantom,...
Chúng tôi bắt đầu xây dựng core team của Solana, Solana Labs, team Serum. Ở Solana, chúng tôi có một văn hóa giống như ở các công ty tại thung lũng Silicon: chúng tôi cảm thấy mình có thể làm tất cả mọi thứ mặc dù tình huống hiện tại có hơi khó khăn. Trí tưởng tượng của chúng tôi luôn hướng đến câu hỏi: điều gì sẽ xuất hiện tiếp theo? Tôi nghĩ Mango, Metaplex, các dự án NFT, DeFi đang trên đường trở thành những dự án tiềm năng nhất trên Solana.
Tôi thấy Solana giống như một sinh vật sống đang phát triển và liên tục thử nghiệm các ý tưởng mới có thể đem lại giá trị cho thị trường crypto và cũng như luôn học hỏi mỗi ngày.
3. Việc phát triển và mở rộng của Solana thật sự đáng kinh ngạc. Anh có thể nói thêm về văn hóa “tia chớp” này ở Solana?
Giống như mọi thứ đều tương thích với nhau vậy: mạng chạy nhanh, nhóm làm việc nhanh, triển khai dự án nhanh. Tôi chưa bao giờ hoàn toàn trải nghiệm kiểu làm việc “nhanh gọn lẹ” như thế này cho đến lúc vào làm ở Solana. Mọi người trong team xây dựng thật sự rất trân trọng giá trị này, ngay cả nói chuyện họ cũng nói nhanh. Dường như mọi người có xu hướng hơi quá khích và sẽ trở nên bồn chồn khi mọi thứ xung quanh chạy chậm lại.
Gaming và sự kết hợp của DAO & mạng xã hội
4. Khi những ứng dụng phi tập trung đầu tiên xuất hiện trên Solana, chúng đã nhận được sự chú ý lớn từ mọi người. Các anh đã mở rộng quy mô của các sản phẩm đó như thế nào?
Anatoly rất nhiệt tình với bất kỳ ai tò mò về việc xây dựng dự án trên Solana. Và team Serum cũng vậy, họ rất năng nổ và nhanh chóng trong việc trao các khoản tài trợ dự án và tích cực tương tác trên mạng xã hội. Tôi biết họ sẽ thành công trong việc xây dựng một cộng đồng lớn mạnh và bền vững.
Về phần mình, tôi tập trung hơn vào làm việc với các nghệ sĩ, kết nối trực tiếp nghệ sĩ và người sáng tạo với người hâm mộ của họ. Hiện tại, trong hệ sinh thái, mọi thứ đang tuôn theo một dòng chảy, từ DeFi đến các bộ sưu tập, nghệ thuật và tất nhiên là các trò chơi trong Metaverse. Làm sao chúng ta có thể kết hợp những thứ này để hiện thực hóa ý tưởng về GameFi, Metaverse?
Chúng tôi luôn cố gắng đi trước một bước nhu cầu hiện tại. Thị trường crypto biến đổi rất nhanh và một khi bạn thấy điều đó gì đang hiệu quả, bạn thấy bánh xe bắt đầu lăn, bạn bắt đầu phát triển và có một team, có một cộng đồng đang thúc đẩy bánh xe đó lăn nhanh hơn.
Đây là một phần lý do khiến xu hướng NFT nở rộ. Tôi nghĩ có rất nhiều người trong toàn bộ hệ sinh thái nghĩ đến việc cộng tác với những nghệ sĩ giỏi nhất và những nhà làm game xuất sắc nhất, chuẩn bị bước chuyển tiếp cho hệ sinh thái DeFi và cộng đồng khi chúng đủ trưởng thành. Bây giờ điều thú vị nhất là nghĩ đến xu hướng nào sẽ diễn ra tiếp theo.
5. Cụ thể thì bước phát triển tiếp theo của Solana sẽ là gì?
Tôi không thể nói chi tiết được nhưng gaming là lĩnh vực chúng tôi sẽ tập trung sắp tới. Và mảng này của Solana sẽ được xây dựng bởi những team giàu kinh nghiệm nhất - những người đã quyết định rời bỏ các studio lớn để bắt đầu dự án của riêng họ. Tôi thật sự phấn khích vì điều này.
Tôi chưa bao giờ tưởng tượng là Solana lại gần sát giai đoạn phát triển gaming như thế này. Tôi nghĩ trong năm tới gaming sẽ bùng nổ và mọi người sẽ sử dụng crypto theo những cách thức mới. Nếu chúng ta thu hút được một lượng lớn game thủ, mạng lưới thanh toán sẽ mở rộng rất nhanh, thậm chí tôi nghĩ nó sẽ còn nhanh hơn con đường phát triển của Visa hay Paypal.
Tôi cũng rất hứng thú để quan sát nền tài chính trong thế giới thực thâm nhập vào thị trường và bắt rễ ở đây. Chúng tôi không làm việc trực tiếp với Helium (mạng không dây peer-to-peer phi tập trung xây dựng trên nền tảng blockchain) nhưng tôi nghĩ nó rất tuyệt vời.
Có một số dự án giống như Helium đang bước chân vào thế giới thực, xây dựng phần cứng để tạo ra các mạng và khuyến khích mọi người đóng góp cũng như duy trì các mạng đó. Tôi không nghĩ crypto chỉ giới hạn trong việc xây dựng phần mềm.
Ngoài ra, như trường hợp của Web3, bây giờ khi nhắc đến Web3, người ta không nghĩ nó chỉ nằm trong crypto nữa. Điều này cực kì quan trọng. Cho nên tôi cho rằng trong năm tới một con sóng mới của crypto sẽ gây bão mạng xã hội. Đó là lý do Solana hợp tác với Alexis Ohanian - đồng sáng lập Reddit và ra mắt quỹ phát triển Web3 trị giá 100 triệu đô.
Tôi trò chuyện rất nhiều với Alexis và hiểu cách anh ấy nhìn mối liên hệ của các mạng xã hội thời kỳ rất sớm như Friendster, Myspace và sau đó là Reddit. Và chúng tôi nghĩ bước tiếp theo của mạng xã hội sẽ như thế nào: protocol mạng xã hội với DAO hay nhân vật 3D?
Chúng tôi hy vọng sẽ nghĩ ra những cái tên hay hơn cho chúng. Nhưng nếu ý tưởng này thành công thì chúng ta sẽ có các quỹ riêng dành cho mạng xã hội, có hackathon riêng cho mạng xã hội và cho DAO.
Thiền để làm việc tốt hơn
6. Anh có lời khuyên gì cho những người là kỹ sư chưa biết về crypto nhưng muốn gia nhập và đóng góp cho lĩnh vực này?
Khi đại dịch khiến những kết nối cá nhân trở nên quan trọng, tôi nghĩ bây giờ là thời điểm tốt để xây dựng kết nối với nhiều người khác. Những kết nối đủ sâu để bạn có cảm giác mình thuộc về một “bộ lạc” nhỏ, chẳng hạn như một nhóm trên Telegram cùng nhau cập nhật và tìm hiểu những phát triển mới nhất trong không gian này: dự án mới, sản phẩm mới, token mới.
Tôi nghĩ có một nhóm người mà bạn có thể tin tưởng, thoải mái bộc lộ bản thân và thách thức các ý tưởng của nhau là một khởi đầu tốt cho những người chưa biết đến crypto. Giống như tôi và Anatoly cùng những người trong core team thời kỳ đầu có những kinh nghiệm giống nhau đã lập nhóm và tiếp tục hành trình học hỏi cùng nhau.
Nếu bạn đang có ý định xây dựng một thứ gì đó thì ý tưởng sống và làm việc chung với những người khác (hacker houses) có thể là một điều hay. Hiện tại hacker houses đang trở thành một xu hướng trên toàn cầu và Solana cũng có hacker house. Tại đây, có hai đến ba team đã hoạt động lâu trong hệ sinh thái và đã có sản phẩm được đón nhận trên thị trường. Họ có thể đóng vai trò như mentor và người hướng dẫn cho các team khác.
Nhưng tôi nghĩ nếu bạn muốn tìm một văn hóa làm việc theo kiểu truyền thống như ở thung lũng Silicon thì mỗi ngày cứ việc đến, uống cà phê với mọi người và bắt đầu xây dựng sản phẩm. Cơ bản đây là giai đoạn mà chúng tôi đang làm hiện tại. Nó là một lời khuyên rất đơn giản và tôi thích sự đơn giản này. Mỗi người đều có giá trị của mình và luôn có việc dành cho tất cả mọi người. Bạn chỉ cần xuất hiện và gia nhập vào mạng lưới của những người khác, giống như lúc bạn mới vào đại học ấy.
7. Câu hỏi cuối là một câu hỏi hơi cá nhân. Anh có một thói quen hay thực hành nào giúp mình sống tốt hơn mà anh nghĩ có thể hữu ích cho người khác?
Thiền - đây chắc chắn là điều mà tôi sẽ muốn giới thiệu đến tất cả mọi người. Thiền giúp bạn hiểu về những cảm xúc của mình, tại sao bạn lại có những phản ứng cảm xúc đó. Thiền dạy bạn cách quan sát và học hỏi từ cảm xúc của mình, và không để chúng phát triển ngoài tầm kiểm soát. Nếu bạn làm được điều này bạn sẽ hiểu tâm trí mình tốt hơn, hiểu rõ hơn quá trình ra quyết định của mình và do đó trở thành những đồng nghiệp tốt hơn.
Nếu bạn có ý định bỏ việc để tham gia vào crypto thì bạn sẽ có một khoảng thời gian rảnh. Hãy thử dành 10 ngày tham gia khóa thiền Vipassana. Trung tâm Vipassana gần như có mặt ở tất cả mọi nơi trên khắp thế giới và chúng hoàn toàn miễn phí.
Ba ngày đầu đúng là cực hình nhưng sau đó bạn học cách thiền thật sự, và trong 6-7 ngày tiếp theo, giống như bạn vừa trải qua một cuộc phẫu thuật, não bạn được lập trình lại theo một cách vô cùng sắc bén.
*Đọc phần 1 bài phỏng vấn của Raj Gokal với FTX: Cuộc gặp định mệnh tại buổi cắm trại và sự ra đời Solana
Link gốc bài phỏng vấn: https://www.youtube.com/watch?v=QMEWUbqGALE
Đọc thêm: Quẩy Trend NFT Trên Solana & Skin In The Game Đúng Cách