Cuộc chiến tranh giành miếng bánh liquid staking

Miếng bánh mang tên Liquid Staking

Liquid Staking được dùng để mô tả các giao thức cho phép tạo ra các tài sản tổng hợp (synthetic assets) từ các tài sản được stake. Điều này giúp người dùng vừa nhận yield từ tài sản stake, vừa giúp tối ưu hiệu quả sử dụng vốn của các synthetic asset được tạo ra. 

Ví dụ: Lido Finance cho phép người dùng stake ETH và nhận lại stETH. Ngoài việc nhận được phần thưởng staking từ số ETH đã stake, người dùng còn có thể sử dụng stETH vào những hoạt động trong các protocol khác trên các EVM chain, ví dụ như cho vay trên Aave, tham gia liquidty mining hoặc cung cấp thanh khoản trên các AMM.

Những ưu điểm trên khiến các dự án liquid staking có lợi thế lớn để thu hút tài sản và là nền tảng để phát triển các lớp ứng dụng liên quan.

So sánh tổng quan 

Mặc dù khái niệm liquid staking có thể được triển khai ở nhiều nền tảng, tuy nhiên ở thời điểm hiện tại cuộc chơi chủ yếu diễn ra trên Ethereum. Hầu hết thị phần của mảng liquid staking thuộc về ETH của Ethereum. Với vị thế là smart contract platform đứng đầu Ethereum ảnh hưởng sâu sắc tới các nhánh liên quan đằng sau trong đó có liquid staking.

Cái tên nổi bật nhất trong số các dự án liquid staking là Lido. Giá trị tài sản được gửi vào Lido hiện đạt hơn 8.5 tỷ USD và bỏ xa các đối thủ phía sau, trong đó 98% là ETH. 

Một câu hỏi thường gặp là “Lido có giá trị tài sản gấp hơn 8 lần đối thủ đứng sau như Rocketpool mà vốn hóa pha loãng (FDV) chỉ gấp 3 lần, phải chăng Lido đang bị định giá quá thấp hoặc Rocketpool bị định giá quá cao?”

Thực chất không phải như vậy, sự không tương xứng giữa giá trị và giá cả là bởi người dùng phải đợi đến thời gian mở khóa mới có thể rút được tài sản đã stake trước đó (dự kiến diễn ra ở cập nhật Shanghai cuối tháng 3). Nghĩa là ở thời điểm hiện tại, giá trị tài sản gửi của các dự án liquid staking chỉ có tăng. 

Lido có lợi thế là người đi đầu và đã tích lũy được một thị phần lớn trước đó. Khi ETH được mở khóa, khả năng cao ta sẽ thấy sự thay đổi trong thị phần mảng liquid staking. Các đối thủ đứng sau như Rocketpool có vốn hóa pha loãng cao thể hiện sự kỳ vọng từ thị trường rằng dự án sẽ lấy đi một phần miếng bánh của Lido.

Một yếu tố khác để so sánh các dự án liquid staking là nhìn vào khối lượng giao dịch của tài sản tổng hợp từ dự án. Ví dụ với tài sản được tổng hợp từ việc stake ETH, khối lượng giao dịch của stETH đang đứng đầu. Điều này cho thấy việc chấp thuận và sử dụng stETH đang diễn ra rộng rãi hơn. 

Từ bây giờ cho đến lúc mở khoá rút ETH, số tài sản gửi vào các dự án liquid staking vẫn sẽ chỉ có tăng. Khi việc mở khóa được diễn ra, tùy vào nhiều yếu tố như tình hình vĩ mô, tâm lý thị trường và lợi nhuận kỳ vọng,... ta có thể thấy biến động mạnh trong giá trị của cả mảng liquid staking nói chung và thị phần của từng dự án nói riêng.

Điểm nhấn của các dự án Liquid staking

Lido - Hướng tới sự phi tập trung

Lido là dự án nổi bật nhất mảng liquid staking ở thời điểm hiện tại với mọi thông số đều bỏ xa các đối thủ đứng sau. Tuy nhiên hạn chế lớn nhất của Lido là tính tập trung khi chỉ có 21 validators phụ trách việc staking ETH trong khi thị phần của dự án lại chiếm gần 30% toàn mạng lưới. Điều này đã khiến cộng đồng quan ngại về khả năng có thành phần xấu hoặc bị rủi ro tấn công cục bộ. 

Lido nhận thức rõ điều này và đã nhiều lần thảo luận về các phương pháp để tăng tính phi tập trung. Mới đây, dự án đã thông báo về việc ra mắt Lido V2, cải thiện chính của phiên bản này sẽ nhắm đến thiết kế mới giúp bất kỳ ai đủ điều kiện đều có thể trở thành validators. 

Rocketpool, Frax, StakeWise,...  - Những kẻ hưởng lợi từ văn hoá của Ethereum

Dù Ethereum có nhiều hạn chế từ lúc hình thành nhưng nhờ văn hoá lấy cộng đồng làm trọng tâm đã giúp mạng lưới duy trì được hiệu ứng tích cực. Cộng đồng đã tạo ra những giải pháp giúp Ethereum khắc phục được hạn chế và trở thành mạng lưới lớn thứ hai crypto. 

Cũng chính vì lẽ đó, những dự án có quyền lực quá tập trung như Lido hay Binance, Coinbase Staking thường không nhận được nhiều sự ủng hộ từ cộng đồng. Bên cạnh đó, đối với mảng liquid staking, việc một dự án có thị phần quá lớn như Lido sẽ tạo ra nhiều rủi ro. Tất cả tạo điều kiện để những dự án liquid staking xếp sau được nhận thêm sự chú ý. 

SSV Network, Eigen Layer, Obol,... - Những mảnh ghép giúp phát triển mảng liquid staking

Giải pháp liquid staking phát triển cũng đi kèm những hạn chế mới, các dự án giúp giải quyết các vấn đề trên cũng thu hút được nhiều sự chú ý của cộng đồng thời gian qua.

Tiêu biểu:

• SSV Network và Obol: Dự án giúp tăng tính phi tập trung cho các giải pháp liquid staking. SSV Network đã thông báo hợp tác với Lido, Obol Labs thông báo gọi vốn thành công 12.5 triệu USD.
• Eigen Layer: Hiểu đơn giản đây là một giải pháp, cho phép người dùng restake lại stake token. Thiết kế này được kỳ vọng sẽ giúp cải thiện hơn nữa việc bảo mật mạng lưới và tối ưu hiệu quả sử dụng vốn. 

Tuy nhiên cần lưu ý rằng các dự án trên còn ở trong giai đoạn phát triển và dự kiến cần nhiều tháng nữa mới được ứng dụng thực tế. 

Sự chuyển dịch cơ chế đồng thuận PoW sang PoS của Ethereum đã tạo điều kiện cho nhánh liquid staking phát triển. Với ưu điểm giúp tăng tính bảo mật và tối ưu hiệu quả sử dụng vốn, các dự án liquid staking có lợi thế lớn để thu hút tài sản và là nền tảng để phát triển các lớp ứng dụng liên quan.