Layer 2 đang bị định giá quá cao

Các layer 2 trên Ethereum đã đáp ứng nhu cầu của thị trường tới đâu và liệu chúng có bị định giá quá cao?

Duy Nguyen

Published Apr 08 2023

Updated Jun 21 2023

8 min read

Vốn hóa pha loãng của Arbitrum, Optimism hiện tại lần lượt là 13 tỷ USD, 8 tỷ USD. Định giá trong vòng gọi vốn gần nhất của StarkNet là 8 tỷ USD. Tốc độ giao dịch và phí mạng lưới của những layer 2 này vẫn chưa thực sự tối ưu hơn mạng lưới gốc Ethereum. Nhà đầu tư chưa có nhiều quyền lợi khi nắm giữ token. Vậy điều gì tạo nên sức nóng của layer 2 và có phải layer 2 đang bị định giá quá cao?

Bối cảnh hiện tại của layer 2

Layer 2 (hay còn gọi là L2) là giải pháp cần thiết cho các layer 1 có vấn đề về tính mở rộng nhằm đáp ứng nhu cầu người dùng ở quy mô lớn hơn. Coin98 đã có bài phân tích về layer 2 và giải pháp L2 tiềm năng nhất, bạn đọc có thể tham khảo tại đây.

Hiện tại Ethereum đang dẫn đầu về việc phát triển các giải pháp layer 2. Với định giá rất cao ở thời điểm hiện tại, các layer 2 trên Ethereum đã đáp ứng nhu cầu của thị trường tới đâu?

Công nghệ ở những bước đầu

Tổng quan về hiệu suất hiện tại của các layer 2 trên Ethereum, số giao dịch xử lý trên giây (TPS) trung bình của tất cả mạng lưới đang ở mức hơn 30 giao dịch/giây. Con số này chỉ gấp đôi khả năng xử lý giao dịch của Ethereum là 15 giao dịch/ giây.

Hiệu suất thấp như vậy nguyên nhân một phần nằm ở nhu cầu thực sự của thị trường hiện chưa cao. Số lượng giao dịch trong mỗi gói giao dịch còn thấp. Ví dụ như với Polygon zkEVM thì chỉ có từ 3 đến 10 giao dịch. Điều này dẫn đến việc phí giao dịch biến động nhiều và khá đắt vì phí được chia đều cho số giao dịch trong một gói.

Mặt khác là do khả năng xử lý hiện tại của các layer 2 còn hạn chế. Kể cả khi cộng hết số giao dịch xử lý trên giây lớn nhất từng được ghi nhận trên các layer 2 thì con số cũng chỉ là hơn 130 giao dịch/ giây.

Những layer 2 với kiến trúc phức tạp hơn như Starknet thì thời gian để thực hiện một giao dịch lên tới hàng chục phút. Đây chắc chắn không phải là một thời gian lý tưởng cho trải nghiệm người dùng đặc biệt khi chúng còn liên quan tới việc luân chuyển nhiều giá trị trên mạng lưới.

Về mặt kĩ thuật, ta có thể thấy các layer 2 sẽ cần cải thiện nhiều để đáp ứng nhu cầu ở quy mô lớn hơn. Việc này sẽ cần thời gian cũng như nguồn lực để triển khai.

Hệ sinh thái đang phát triển

Giá trị tài sản khoá của các layer 2 hiện tại đạt hơn 9.2 tỷ USD bằng gần 1/3 của Ethereum. Trong đó hai layer 2 đứng đầu là Arbitrum với 6.13 tỷ USD và Optimism với gần 2 tỷ USD.

Hai dự án đều đã ra mắt được một thời gian và thu hút được nhiều dự án phát triển. Bên cạnh đó việc ra mắt token cũng góp phần không nhỏ cho tổng giá trị tài sản trên mạng lưới. Ví dụ về Optimism, giá trị on-chain của token OP đang là 631 triệu USD.

Với đặc tính mã nguồn mở của blockchain, các layer 2 tương thích EVM có thể tận dụng nguồn lực và sớm ra mắt những mảnh ghép tương tự các mạng lưới đi trước. Optimism và Arbitrum mất hơn 1 năm để phát triển hệ sinh thái như hiện tại. Với sự chú ý từ cộng đồng và sự cải tiến về mặt công nghệ, ta có thể kỳ vọng các hệ sinh thái về sau có thể rút ngắn thời gian phát triển nhiều hơn.

Tuy nhiên các dự án mới nếu chỉ cố gắng sao chép dự án cũ thì không phải là điều tốt. Các nhóm dự án trên Ethereum và các layer 2 hiện tại khá giống nhau. Điều này không mang lại nhiều giá trị thực cho người dùng thậm chí còn khiến nguồn thanh khoản bị chia nhỏ khi dòng tiền đổ về các mạng lưới khác nhau.

Do đó để thu hút người dùng, các layer 2 tương thích zkEVM cần những dự án đột phá thực sự. Các layer 2 với mục đích chuyên biệt cho một mảng ví dụ như Immutable X chuyên về mảng game cũng là một hướng đi khác biệt để thu hút người dùng. Bản thân dự án cũng sẽ giảm mức độ cạnh tranh khi ngày càng nhiều giải pháp layer 2 mới đang được phát triển và sắp ra mắt.

Các layer 2 cần thêm thời gian để phát triển và thu hút giá trị. Với tốc độ phát triển hạ tầng hiện tại sẽ tốn thêm nhiều năm để Ethereum và các mạng lưới layer 2 đủ khả năng đáp ứng nhu cầu người dùng một cách đáng kể. Các hệ sinh thái cũng cần có những ứng dụng đột phá và điểm nhấn của riêng mình nếu muốn thu hút được giá trị và không bị đào thải trong môi trường cạnh tranh trên.

Tiềm năng và vai trò của layer 2 trong tương lai

Tuy các layer 2 còn nhiều điều cần cải thiện nhưng tiềm năng của chúng là rất lớn. Cập nhật EIP - 4488 giúp giảm chi phí giao dịch của các giải pháp layer 2 Rollup, cũng như việc nhận được sự ủng hộ của cộng đồng đã khẳng định vai trò không thể thiếu của layer 2 trong tầm nhìn phát triển của Ethereum.

Đã có những cải tiến đáng kể về mặt công nghệ cũng như công cụ hỗ trợ so với thời điểm vài năm trước. Những cập nhật như Op Stack giúp các dự án có thể dễ dàng phát triển các layer 2, đơn cử là Base, giải pháp layer 2 của Coinbase.

Số lượng các layer 2 mới đang được phát triển và đã gọi được nguồn vốn lớn là rất nhiều. Tuy việc trở nên nổi bật sẽ là bài toán khó nhưng chỉ cần trong số 10 dự án chúng ta có 1, 2 dự án thành công thì đó cũng là đóng góp lớn cho thị trường crypto.

Cuối cùng, các layer 2 không cần phải đợi đến lúc hạ tầng đủ mạnh để xử lý hàng nghìn, hàng chục nghìn giao dịch thì mới phát triển dự án. Ở mỗi giai đoạn có thể có những dự án phù hợp khác nhau. Tương tự như việc Ethereum phát triển ra các giải pháp như AMM, Lending pool giúp giải quyết bài toán thanh khoản và khả năng mở rộng hạn chế. Các giải pháp layer 2 cũng có thể phát triển những dự án phù hợp nhất với bối cảnh thị trường.

Vậy layer 2 hiện tại có bị định giá quá cao? Câu trả lời là có. Những dự án này đang phát triển mạnh mẽ, tuy nhiên giá của những đồng token này đã đi quá xa so với giá trị tạo ra. Nhà đầu tư nên cân nhắc kỹ trước khi đưa ra quyết định đầu tư.