Lighter: Perp DEX trên Ethereum Layer 2 ứng dụng ZK circuits

Trong DeFi, nhu cầu về một nền tảng minh bạch và hiệu quả ngày càng được quan tâm. Lighter mang đến giải pháp giao dịch phái sinh với trải nghiệm mượt mà, an toàn và công bằng cho người dùng.

Triệu Hoàng

Published 4 days ago

6 min read

Lighter là gì?

Lighter là sàn giao dịch Perp DEX hoạt động trên Ethereum Layer 2, ứng dụng công nghệ ZK Circuits để tăng cường tính bảo mật và khả năng mở rộng. Điểm nổi bật của dự án nằm ở cơ chế khớp lệnh và thanh lý có thể xác minh, giúp quá trình giao dịch minh bạch hơn và giảm rủi ro thao túng.

Mục tiêu của Lighter là xây dựng một hạ tầng giao dịch công bằng, nơi mọi lệnh được đảm bảo xác minh bằng công nghệ mật mã. Dự án hướng đến việc mang lại trải nghiệm ổn định với chi phí hợp lý, đồng thời tạo nền tảng cho cả nhà giao dịch lẫn nhà phát triển khai thác thị trường tài sản mã hóa một cách minh bạch và an toàn hơn.

Cơ chế hoạt động của Lighter

Lighter vận hành trên Ethereum Layer 2, cho phép giao dịch nhanh hơn và chi phí thấp hơn, đồng thời vẫn duy trì mức độ bảo mật nhờ kế thừa hạ tầng Ethereum. Người dùng giao dịch trực tiếp từ ví cá nhân; tài sản và lệnh được quản lý bởi hợp đồng thông minh, không cần bên trung gian.

Điểm khác biệt là Lighter sử dụng mạch ZK tùy chỉnh (custom ZK circuits) để tạo bằng chứng mật mã cho quá trình khớp lệnh và thanh lý. Khi một lệnh được thực hiện hoặc vị thế bị thanh lý, hệ thống sẽ sinh ra bằng chứng cho thấy các bước này tuân thủ đúng quy tắc. Các bằng chứng được công khai trên blockchain, cho phép bất kỳ ai kiểm tra và xác minh.

Cách tiếp cận này giúp hạn chế rủi ro thao túng và tăng mức độ minh bạch, tạo ra môi trường giao dịch mà người dùng có thể tự xác thực thay vì chỉ dựa vào niềm tin vào bên vận hành.

Các tính năng của Lighter

Trade trên Lighter

Tính năng Trade trên Lighter được thiết kế để mang đến trải nghiệm giao dịch quen thuộc nhưng vẫn giữ trọn tính phi tập trung. Người dùng có thể kết nối ví cá nhân của mình để bắt đầu giao dịch mà không cần gửi tài sản cho bên trung gian, đảm bảo quyền tự quản lý tài sản.

Sau khi kết nối ví, người dùng có thể lựa chọn các cặp giao dịch và thực hiện các lệnh mua (long) hoặc bán (short). Lighter hỗ trợ nhiều loại lệnh khác nhau, từ Market khớp lệnh ngay theo giá thị trường, đến Limit cho phép đặt lệnh với mức giá mong muốn, cũng như các lệnh nâng cao như Stop Loss hoặc Take Profit để quản lý rủi ro.

Quá trình khớp lệnh diễn ra trên Ethereum Layer 2, đảm bảo tốc độ xử lý nhanh và chi phí thấp và người dùng có thể theo dõi đầy đủ thông tin về thị trường như giá Mark, giá Index, khối lượng giao dịch 24h, mức ký quỹ và lịch sử lệnh ngay trên giao diện.

Public Pools trên Lighter

Public Pools là tính năng cung cấp các pool thanh khoản, nơi người dùng tham gia để trở thành các nhà cung cấp thanh khoản và kiếm lãi. Các pool công khai được quản lý bởi những nhà giao dịch có kinh nghiệm, gọi là operator.

Các pool này được chia thành hai loại chính: Protocol Public Pools và User Public Pools.

Protocol Public Pools là các pool do giao thức vận hành, đóng vai trò như nguồn thanh khoản chung cho toàn hệ thống. Đây là nơi đảm bảo thị trường luôn có đủ thanh khoản để khớp lệnh và xử lý các tình huống biến động mạnh.
User Public Pools là các pool được tạo và điều hành bởi những nhà giao dịch cá nhân hoặc nhóm giao dịch. Người dùng có thể lựa chọn pool dựa trên thông tin như APR (lợi suất hằng năm), TVL (tổng giá trị khóa trong pool) và mức phí quản lý (Operator Fee). Lợi nhuận hoặc rủi ro sẽ được phân chia theo tỷ lệ đóng góp vốn.

Tất cả hoạt động trong các pool đều minh bạch và có thể kiểm chứng, từ số dư đến lịch sử giao dịch, nhờ được lưu trữ và xác minh trực tiếp trên blockchain. Điều này giúp giảm thiểu rủi ro gian lận, đồng thời tạo ra một cách thức mới để người dùng tham gia thị trường.

Đội ngũ dự án Lighter

Founder & CEO Vladimir Novakovski là nhân vật chủ chốt đứng sau dự án. Ông từng hoạt động trong mảng tài chính truyền thống, có nền tảng học vấn về kinh tế tài chính từ Đại học Harvard. Bên cạnh đó, Vladimir cũng từng tham gia và tư vấn cho nhiều công ty khởi nghiệp nổi bật trong lĩnh vực công nghệ, bao gồm Robinhood và Dat Bike.

Phụ trách mảng kỹ thuật là Ahmet Avci, người tốt nghiệp chuyên ngành Khoa học Máy tính tại Đại học Bilkent. Ahmet đảm nhận vai trò kỹ sư trưởng, tập trung vào việc xây dựng kiến trúc nền tảng và hệ thống bảo mật, đảm bảo mọi hoạt động của Lighter diễn ra ổn định và có khả năng mở rộng.

Nhà đầu tư của Lighter

Lighter nhận được sự hỗ trợ từ một số quỹ đầu tư lớn trong lĩnh vực công nghệ và blockchain, bao gồm (a16z), Lightspeed Ventures, và Coatue Management. Đây đều là những quỹ nổi tiếng với kinh nghiệm đầu tư vào các dự án hạ tầng và nền tảng giao dịch trong không gian Web3.

Tuy nhiên số vốn gọi được vẫn chưa được tiết lộ.

Dự án tương tự

MYX Finance: Sàn Perp DEX trên BNB Chain, cho phép người dùng thực hiện các lệnh long/short tiền mã hoá. Thay vì dùng sổ lệnh truyền thống, MYX áp dụng cơ chế Matching Pool Mechanism (MPM) nơi các vị thế long và short được khớp trực tiếp với nhau.
Aster: Perp DEX hệ BNB Chain, cho phép người dùng long/short tiền mã hoá, nổi bật với mức phí thấp, thanh khoản sâu, hỗ trợ đa chuỗi, và đòn bẩy lên đến 1001x.