Tổng quan về Squeeth: Mô hình hoạt động và cách sử dụng

Key Insights:

• Squeeth được triển khai dựa trên khái niệm power perpetuals. Nó được thiết kế để người dùng có thể mua (Long) hoặc bán (Short) index ETH^2.
• Các vị thế Long và Short trên Squeeth được đại diện bằng hai chuẩn token khác biệt, vị thế Long Squeeth (Long ETH^2) được đại diện bằng oSQTH chuẩn ERC20. Vị thế Short Squeeth (Short (ETH^2) được đại diện bằng một NFT chuẩn ERC721.
• oSQTH là một vị thế nợ thế chấp quá mức bằng ETH (over-collateral). Cách duy nhất để nguồn cung oSQTH tăng là ai đó deposit ETH vào protocol và mở một Squeeth vault (đại diện bằng một NFT chuẩn ERC721) và mint oSQTH.
• Phí Funding sẽ được phản ánh vào giá của token oSQTH (in-kind funding) thông qua hệ số chuẩn hóa (normalization factor).
• Bốn cách sử dụng Squeeth phổ biến bao gồm: Long Squeeth, Short Squeeth, Squeeth LP (Buy oSQTH & LP, Mint oSQTH & LP) và Squeeth strategy.

Tổng quan về Squeeth 

Squeeth được triển khai dựa trên khái niệm power perpetuals. Nó được thiết kế để người dùng có thể mua (Long) hoặc bán (Short) index ETH^2, phí funding được trả cho phe long hoặc phe short dựa trên sự tương quan giữa giá thị trường (giá Mark) và index. 

Ngoài ba hoạt động cơ bản như Long, Short và cung cấp thanh khoản, Squeeth còn cho phép thực hiện một số chiến lược giao dịch phức tạp khác, chúng ta sẽ tìm hiểu kỹ hơn ở phần sau của bài viết.

Tìm hiểu thêm: Squeeth là gì?

Mô hình hoạt động của Squeeth

Squeeth Controller, Long & Short position, Oracle

Cốt lõi của Squeeth là Controller. Controller xử lý việc quản lý các vị thế mint và redeem oSQTH, đồng thời theo dõi giá ETH/USD và giá oSQTH/ETH để tính toán funding.

Squeeth sử dụng price feed được lấy từ Uniswap V3 (Uniswap v3 TWAP) cho cặp ETH/USDC hoặc ETH/DAI và oSQTH/ETH, trong đó:

• ETH/USDC hoặc ETH/DAI được dùng để tính giá Index (ETH^2).
• oSQTH/ETH được dùng để xác định giá Mark.

Các vị thế Long và Short trên Squeeth được đại diện bằng hai chuẩn token khác biệt:

• Vị thế Long Squeeth (Long ETH^2) được đại diện bằng oSQTH chuẩn ERC20.
• Vị thế Short Squeeth (Short (ETH^2) được đại diện bằng một NFT chuẩn ERC721.

Điều đáng chú ý, chuẩn ERC20 của oSQTH đem lại cho nó khả năng kết hợp cao mà các perpetual protocol hoạt động theo cách truyền thống như dYdX không thể đạt được. Ví dụ: oSQTH có thể được sử dụng để cho vay và đi vay trên Euler Finance.

Ngoài khả năng kết hợp cao, các vị thế long Squeeth không thể bị thanh lý. Mặc dù trên lý thuyết chúng có thể giảm vô hạn nếu ETH giảm mạnh. Bên cạnh đó, khi so với vị trí đòn bẩy x2, Long Squeeth (nắm giữ oSQTH) sẽ kiếm được nhiều hơn khi ETH tăng mạnh và mất ít hơn khi ETH giảm.

Squeeth vault và cơ chế mint/redeem oSQTH

Tương tự cách hoạt động của Maker DAO và DAI, ở khía cạnh kỹ thuật, oSQTH là một vị thế nợ thế chấp quá mức bằng ETH (over-collateral). Cách duy nhất để nguồn cung oSQTH tăng là ai đó deposit ETH vào protocol và mở một Squeeth vault (đại diện bằng một NFT chuẩn ERC721) và mint oSQTH.

Nếu tài sản thế chấp trong một Squeeth vault giảm xuống dưới 1.5 lần giá trị của khoản nợ, Squeeth vault đó sẽ bị thanh lý. Cách thức thanh lý các vị thế nợ dưới chuẩn của Squeeth được mô phỏng theo cách Maker DAO xử lý các vị thế nợ DAI dưới chuẩn. Trường hợp lý tưởng, các liquidator sẽ cung cấp một số oSQTH để đổi lấy lượng underlying asset (tài sản cơ sở) (ETH) tương đương, cộng với khoản tiền thưởng 10%.

Hiện tại, chỉ có một số bên có khả năng mở Squeeth vault như Short Squeeth, Uniswap V3 LP oSQTH/ETH, Crab Strategy.

oSQTH, Squeeth và Funding Rates

Trong các perpetual protocol, funding rate (hay còn gọi là funding fee) là khoản thanh toán định kỳ giữa các trader phe long và short, con số này sẽ được quyết định dựa theo sự chênh lệch giữa giá Mark và giá Index.

Trong Squeeth cũng có khái niệm tương tự với giá index là giá ETH^2 - giá spot được xét từ cặp giao dịch oSQTH/ETH. Funding rate có thể âm hoặc dương nhưng do lợi ích bất đối xứng giữa Long và Short Squeeth, nên hầu hết thời gian funding rate trong Squeeth đều dương.

Tuy nhiên có sự khác biệt trong việc thanh toán funding fee giữa Squeeth và các Perpetual protocol truyền thống khác. Trong Squeeth, funding rate không được thanh toán trực tiếp bằng ETH hay USDC. Thay vào đó, sự thay đổi của funding rate sẽ được phản ánh vào giá của token oSQTH (in-kind funding).

In-kind funding hoạt động giống như việc thanh toán lãi suất của cToken trong Compound. Không có thanh toán trực tiếp từ các vị thế Long đến Short, nhưng có sự trao đổi giá trị thông qua giá tương đối của vị thế oSQTH (giống như sự thay đổi giá trị của cToken để phản ánh việc thanh toán lãi suất).

Theo cách này, funding rate được phản ánh thông qua cung và cầu của Squeth. Nếu Squeeth giao dịch với giá Index quá cao, việc Short (Sell) oSQTH sẽ trở nên hấp dẫn hơn vì sẽ nhận được funding rate cao và ngược lại.

Nói cách khác, nếu bạn Long Squeeth (buy oSQTH), funding fee sẽ được thanh toán từ vị thế của bạn, biểu hiện qua việc giá oSQTH sẽ giảm từ từ so với giá Index (ETH^2). Nếu bạn Short Squeeth, tác động của funding fee sẽ biểu hiện qua việc số tiền bạn nợ sẽ được điều chỉnh giảm theo thời gian.

Funding rate trong Squeeth được phản ánh vào giá oSQTH bởi một biến gọi là normalization factor. Nó là biến làm giảm giá trị tương đối của vị thế Long Squeeth (oSQTH) của người dùng bằng cách điều chỉnh việc giảm khoản nợ theo vị thế Short Squeeth theo công thức:

(value of debt in ETH) = (original debt amount) * (normalization factor)* (ETH price)

Phương trình trên cho thấy chi tiết cách giá trị của khoản nợ được điều chỉnh giảm với normalization factor.

Ví dụ:

Nếu một trader vay 1 oSQTH và normalization factor thay đổi từ 1 thành 0.99 trong một tuần, điều này tương đương với việc người đó nhận được 1% tiền từ funding fee. Nếu nó giảm xuống 0.97 sau một tuần nữa, điều này tương đương với việc người đó nhận được 2% tiền từ funding fee trong tuần đó. Những thay đổi trong hệ số chuẩn hóa giữa hai thời điểm thể hiện funding fee được trả hoặc nhận để giữ vị trí Squeeth (oSQTH).

Kết hợp với funding rate, công thức tính giá oSQTH được khái quát như sau:

oSQTH (USD) = Squeeth * normalization factor / 10,000

Giá trị của Squeeth sẽ gần bằng ETH^2, trong khi theo thời gian giá trị của oSQTH sẽ nhỏ hơn tương ứng. 

Squeeth implied volatility (IV)

Trong Option, định giá của Call hoặc Put phụ thuộc vào sự biến động (volatility) của giá tài sản cơ bản (underlying asset). Squeeth giống Option ở khoảng này, Squeeth sử dụng giả định của Black Scholes, áp dụng độ biến động của tài sản cơ bản (ETH) vào công thức định giá của Squeeth.

Nói theo cách dễ hiểu hơn, implied volatility (IV) biến động cao (120% - 160%) thì funding rate hằng ngày thường sẽ lớn (0.25% - 0.4%). Ngược lại, khi implied volatility (IV) biến động thấp (50% - 80%) thì funding rate hằng ngày thường sẽ thấp (0.08% - 0.15%).

Các loại phí liên quan khi sử dụng Squeeth

Hiên tại, Opyn không thu phí protocol khi người dùng mở Vaults và phí quản lý Squeeth strategy (chiến lược). Tuy nhiên, trong tương lai, Squeeth có thể thu:

• Phí mở Squeeth vaults (tối đa có thể thu 1%).
• Management fees & performance fees (phí quản lý và phí hiệu suất) cho các Squeeth strategy.

Bên cạnh đó, oSQTH là một ERC20 token và thị trường chính để giao dịch oSQTH là Uniswap v3. Vì thế, các hành động như Long ((Buy) oSQTH, Short (Sell) oSQTH hoặc deposit vào các strategy đều mất một khoản phí swap, hiện tại là 0.3%.

4 cách sử dụng Squeeth 

Một số cách sử dụng Squeeth phổ biến bao gồm:

• Long Squeeth
• Short Squeeth
• Squeeth LP (Buy oSQTH & LP, Mint oSQTH & LP)
• Squeeth strategy

Phần này, mình sẽ giải một số cách sử dụng Squeeth phổ biến kèm theo điều kiện thị trường lý tưởng để giao dịch với chúng. payoff của cách sử dụng được mô tả tổng quan như hình bên dưới:

Long Squeeth

Như đã đề cập ở phần trên, Long Squeeth thực chất là mua và hold oSQTH - một ERC20 token có  contract là 0xf1b99e3e573a1a9c5e6b2ce818b617f0e664e86b. Bạn có thể mua oSQTH trên Uniswap, giao diện người dùng của Squeeth hoặc trên các DEX aggregator phổ biến như Dodo hoặc 1inch.

Long Squeeth là một vị thế đòn bẩy với mức tăng không giới hạn và không có thanh lý. So với vị thế đòn bẩy gấp 2x, Squeeth sẽ giúp bạn kiếm được nhiều tiền hơn khi ETH tăng và mất ít hơn khi ETH giảm, nhưng tỷ lệ tài trợ thường tương đối cao hơn do rủi ro bất đối xứng giữa vị thế Long và Short Squeeth.

Công thức tính lợi suất của Long Squeeth được khái quát như sau:

LongSqueeth_PnL = Squeeth_payoff - funding_rate

Điều kiện thị trường lý tưởng để Long Squeeth là khi ETH tăng giá trong ngắn và trung hạn. Ngoài giá ETH, funding rate cũng là một thành phần quan trọng mà người dùng cần lưu ý. Thực tế, funding rate hằng ngày của Squeeth thường khá cao, dao động từ 0.1% - 0.4%. Nó liên quan tới Implied Volatility (IV), khi IV cao từ 130% - 160% thì funding rate hằng ngày thường dao động trên mức 0.25%.

Short Squeeth

Short Squeeth là một vị thế Short ETH^2 được thế chấp bằng ETH. Các nhà giao dịch có thể kiếm được funding fee bằng cách đảm nhận vị thế này - được trả bởi những người Long Squeeth. Khác với vị thế Long Squeeth, các vị thế Short Squeeth có thể bị thanh lý nếu CR giảm xuống dưới 150%.

Vị thế Short Squeeth được đại diện bằng một NFT chuẩn ERC721. Người dùng có thể Short Squeeth trên giao diện người dùng của Squeeth.

Tiến trình sẽ diễn ra như sau:

• Người dùng desposit ETH vào Squeeth để mở Squeeth Vault và mint oSQTH, CR tối thiểu là 150%. Vị thế của người dùng được đại diện bằng một NFT chuẩn ERC721.
• Số lượng oSQTH được bán ra ETH trên Uniswap v3 (oSQTH/ETH).
• Người dùng tích lũy funding fee trong suốt quá trình Short Squeeth.
• Khi người dùng đóng vị thế Short Squeeth, người dùng sử dụng ETH mua lại oSQTH đã bán trước đó và trả nợ giao thức cũng như lấy lại tài sản thế chấp (ETH).

Vì Squeeth chỉ chấp nhận ETH làm collateral trong khi lợi nhuận tổng quát lại tính bằng USD nên công thức tính lợi nhuận của Short Squeeth sẽ hơi phức tạp.

ShortSqueth_PnL = Funding_Received + Collateral_Return + Short_oSQTH_Return

Điều kiện thị trường lý tưởng để bán khống Squeeth là khi ETH sideway, giá ETH không di chuyển nhiều trong khoảng thời gian đủ dài để vị thế Short Squeeth tích lũy đủ nhiều funding fee. Nếu giá ETH biến động đáng kể, dù tăng hoặc giảm, việc Short Squeeth có khả năng bị lỗ.

Squeeth strategy

Như đã trình bày ở trên, cách duy nhất để nguồn cung  oSQTH tăng là ai đó cần deposit ETH vào protocol và mở một Squeeth vault (đại diện bằng một NFT chuẩn ERC721) và mint oSQTH. Ngoài Short Squeeth, Squeeth strategy cũng là một cách để khiến nguồn cung oSQTH tăng.

Squeeth strategy thực chất là tập hợp các vị thế Long Squeeth và Short Squeeth để tạo một vị thế mới với các mức delta nhất định. Squeeth strategy duy nhất đang hoạt động là Crab strategy, một chiến lược có delta xấp xỉ bằng 0.

Crab strategy sẽ giúp kiếm được tiền khi biến động thực tế thấp hơn biến động ngụ ý (IV). Nói cách khác, khi biến động thực tế thấp hơn biến động ngụ ý (IV) thì funding fee kiếm được có thể bù đắp tổn thất do ETH biến động gây ra, lợi nhuận của Crab chính là phần chênh lệch còn lại.

Cứ sau 2 ngày, Crab strategy sẽ cân bằng các vị thế Long Squeeth và Short Squeeth bằng cách bán hoặc mua oSQTH để delta xấp xỉ bằng 0. Từ ngày 28/7 - 2/11 (3 tháng), Crab strategy đã tích lũy được 11.31% lợi nhuận theo USD.

Một điểm mạnh khác của Crab strategy là khả năng kết hợp, vị thế Crab được đại diện bằng một ERC20 token cho phép nó trở thành underlying asset trong các derivative protocol (ví dụ: fixed rate).

Điều kiện thị trường lý tưởng để sử dụng Crab strategy là thị trường sideway, biến động thực tế thấp hơn biến động ngụ ý (IV). Nếu giá ETH tăng hoặc giảm mạnh thì sử dụng Crab sẽ gây thua lỗ.

Cung cấp thanh khoản oSQTH/ETH (Squeeth LP)

Tương tự các perpetual market khác, Squeeth cần một thị trường để người dùng Long và Short Squeeth, hay nói cách khác là giao dịch oSQTH. Squeeth sử dụng Uniswap v3 để làm thị trường giao dịch chính cho oSQTH với cặp giao dịch oSQTH/ETH.

Squeeth cung cấp cho người dùng 2 lựa chọn trong việc cung cấp thanh khoản cho oSQTH:

• Mint oSQTH & LP
• Buy oSQTH từ thị trường & LP

Buy & LP cung cấp cho người dùng một vị thế đòn bẩy với mức hoàn vốn tương tự như ETH^1.5 (không tính phí giao dịch và biến động ngụ ý không đổi) và nhận swap fee từ pool oSQTH/ETH. Tuy nhiên, người dùng phải trả funding fee vì trong LP có vị thế oSQTH. Trường hợp lý tưởng để buy & LP là khi ETH ở trong một giai đoạn thị trường tăng giá mạnh mẽ.

Mint & LP cung cấp cho người dùng một vị thế tương đối giống việc mua và nắm giữ ETH khi ETH không tăng quá mạnh. Đổi lại, người dùng sẽ kiếm được Uniswap swap fee. Tuy nhiên, nếu ETH tăng quá mạnh thì vị thế người dùng có thể bị thanh lý. Trường hợp lý tưởng để mint & LP là khi ETH tăng nhẹ và khối lượng giao dịch oSQTH tăng mạnh.

Một số hạn chế và lưu ý khi sử dụng Squeeth

Squeeth cung cấp nhiều cách để giao dịch như Long Squeeth, Short Squeeth, cung cấp thanh khoản oSQTH, các chiến lược giao dịch với delta khác nhau. Mỗi cách có ‘max gain’, ‘max loss’ và những rủi ro riêng, người dùng nên nắm rõ các nguyên lý trước khi sử dụng Squeeth. Có thể xem xét bài viết này để tìm hiểu thêm.

Bên cạnh ưu điểm, Squeeth cũng có những hạn chế riêng:

Short Squeeth có hiệu quả sử dụng vốn thấp và mức hoàn lại không hấp dẫn

Trong các perpetual truyền thống, Short là hành vi bán khống, người dùng có thể kết hợp đòn bẩy để bán khống lượng tài sản crypto cao hơn nhiều lần số tiền mà người dùng sở hữu. Nếu giá giảm như kỳ vọng, người dùng có thể thu về lợi nhuận.

Trong Squeeth thì hoàn toàn khác biệt. Để bán khống 1,000 USD Squeeth, người dùng phải thế chấp hoàn toàn vị thế của mình, tỷ lệ thế chấp được giao thức khuyến nghị là 200% trở lên.

Vì tài sản thế chấp mà giao thức chấp nhận là ETH, nên trong vị thế Short Squeeth, khoản lợi nhuận thu về từ việc bán khống Squeeth đôi khi không bù đắp được sự giảm giá của tài sản thế chấp. Điều này dẫn tới việc khi giá ETH giảm mạnh, việc Short Squeeth chưa chắc mang lại lợi nhuận cho người dùng. So với các thị trường perpetual trên CEX, Short Squeeth có hiệu quả sử dụng vốn rất thấp và mức lợi nhuận tiềm năng không cao.

Chi phí hoạt động và sử dụng cao

Hiện tại, Squeeth chỉ hỗ trợ ETH và hoạt động trên Ethereum mainnet, mà việc hoạt động trên Ethereum khá đắt đỏ (hãy nghĩ tới các khoản phí liên quan).

Ví dụ, người dùng Long Squeeth mất một khoản phí giao dịch (1 - 3 USD), swap fee Uniswap (0.3%) cho mỗi lệnh trade.

Nếu người dùng mở lệnh trên Binance Futures, họ sẽ không mất phí giao dịch và trading fee chỉ 0.02% cho Maker và 0.04% cho Taker. Chi phí hoạt động và phí giao dịch của Squeeth quá cao khi so với các sản phẩm do CEX cung cấp.

Thị trường giao dịch và thanh khoản oSQTH

Squeeth sử dụng Uniswap V3 làm thị trường giao dịch chính cho oSQTH, Uniswap v3 có thể là lựa chọn tối ưu ở thời điểm hiện tại nhưng nhìn tổng thể nó vẫn còn nhiều hạn chế.

Người cung cấp vốn cho các liquidity pools trong AMM là các liquidity providers. Trong trường hợp của Squeeth, người dùng có hai lựa chọn để cung cấp thanh khoản là mint oSQTH & LP và mua oSQTH trực tiếp từ Uniswap và LP. 

Trong cả hai trường hợp, liquidity providers đều không có lợi khi giá ETH giảm. Bên cạnh đó, Squeeth cũng không có phần thưởng bổ sung cho liquidity providers. Việc không có động lực để LP cung cấp thanh khoản sẽ dẫn tới thanh khoản thấp và slippage cao cho người sử dụng Squeeth.

Ngoài ra, oSQTH tương quan với index ETH^2. Vì thế oSQTH dao động rất mạnh, liquidity providers rất dễ thua lỗ do IL. Vì rủi ro tương đối lớn, liquidity providers không có nhiều lý do để setup phí swap thấp (0.01%) cho cặp giao dịch. Swap fee 0.3% lại quá cao khi so sánh với các sản phẩm phái sinh trên CEX.

Tổng kết

Squeeth là sản phẩm phái sinh khá sáng tạo, nó mang đến một số lợi thế cho người dùng, song nó cũng tồn tại những hạn chế nhất định. Tuy nhiên, Squeeth là một sản phẩm đầy hứa hẹn chỉ đang ở giai đoạn đầu của quá trình phát triển và còn rất nhiều không gian để mở rộng.