Noble (FRZN): Appchain hệ Cosmos dành riêng cho stablecoin

Noble là gì?

Noble là chain ứng dụng (appchain) được xây dựng bằng Cosmos SDK, có thiết kế chuyên biệt để tối ưu hóa việc phát hành và quản lý các tài sản tiền mã hoá với trọng tâm là stablecoin.

Noble tập trung vào việc cung cấp nền tảng an toàn, hiệu quả và thân thiện với người dùng, hỗ trợ các tổ chức phát hành tài sản như Circle, Ondo Finance và Hashnote Labs.

Tại thời điểm viết bài, Noble chưa tiết lộ thông tin tokenomics, bài viết sẽ cập nhật khi có thông báo.

Noble giải quyết vấn đề gì?

Noble hướng đến giải quyết ba thách thức cốt lõi trong không gian blockchain:

Thứ nhất, phân mảnh thanh khoản stablecoin là một rào cản lớn trong hệ sinh thái đa chuỗi. Các ứng dụng phi tập trung (dApp) thường gặp khó khăn trong việc tiếp cận thanh khoản stablecoin do sự phức tạp, chi phí cao và rủi ro bảo mật từ các giải pháp cầu nối.

Noble cung cấp một nền tảng phát hành stablecoin, loại bỏ sự phụ thuộc vào các cầu nối không an toàn dễ bị khai thác trong nhiều vụ tấn công lớn.

Thứ hai, sau sự sụp đổ của Terra UST vào năm 2022, hệ sinh thái Cosmos thiếu stablecoin “bản địa" đáng tin cậy. Và mục tiêu Noble hướng tới là hỗ trợ các stablecoin như USDC và Noble Dollar (USDN), nhằm mang lại thanh khoản ổn định và an toàn.

Thứ ba, Noble giải quyết vấn đề trải nghiệm người dùng (UX) trong các giao dịch cross-chain vốn phức tạp và tốn kém.

Điểm nổi bật của Noble

Noble nổi bật trong hệ sinh thái Cosmos nhờ thiết kế kỹ thuật tối ưu và chiến lược tập trung vào stablecoin, mang lại giá trị cho cả người dùng và tổ chức phát hành tài sản:

Về mặt kiến trúc, Noble tận dụng Cosmos SDK và CometBFT/ Tendermint để xây dựng một appchain tối giản với chỉ 16 module, so với trung bình 8 module của các chain IBC khác.

Thiết kế này không chỉ giảm rủi ro bị tấn công, tăng cường bảo mật, mà còn đảm bảo hiệu suất cao với block time khoảng 1 giây, phù hợp cho các ứng dụng yêu cầu giao dịch nhanh như thanh toán hoặc chuyển giao tài sản.

Hiện tại, Noble hoạt động dưới mô hình Proof of Authority (PoA) với một tập hợp validator được cấp phép, đảm bảo độ tin cậy trong giai đoạn đầu, nhưng có kế hoạch tích hợp Interchain Security từ Cosmos Hub để tăng tính phi tập trung trong tương lai.

Một điểm nhấn quan trọng là khả năng tương tác cross-chain của Noble. Thông qua giao thức IBC, Noble kết nối với hơn 50 chain trong hệ sinh thái Cosmos, trong khi việc tích hợp CCTP của Circle (Cross-Chain Transfer Protocol) cho phép chuyển USDC sang các chain lớn như Ethereum, Solana, Arbitrum, và Polygon. Khả năng này đã giúp Noble xử lý tổng cộng hơn 8 tỷ USD khối lượng giao dịch, và chỉ trong 30 ngày đã xử lý 507 triệu USD (tính đến 19/06/2025).

Đặc biệt, Noble đang phát triển AppLayer, một rollup tương thích EVM dự kiến ra mắt vào giữa năm 2025, sử dụng Celestia làm lớp khả dụng dữ liệu (data availability).

USDN đóng vai trò trung tâm trong hệ sinh thái Noble và sẽ là nguồn thanh khoản chính cho các ứng dụng trên AppLayer. Nhà phát triển có thể sử dụng USDN trong các hợp đồng thông minh EVM để: thanh toán, swap stablecoin, cho vay… Như vậy, sự tích hợp USDN mang lại các giá trị chiến lược sau:

• Thanh khoản: USDN đảm bảo các ứng dụng trên AppLayer có nguồn thanh khoản ổn định, giảm phụ thuộc vào các chain bên ngoài.
• Composability: Khả năng lập trình lợi suất và tích hợp cross-chain của USDN cho phép nhà phát triển tạo ra các ứng dụng tài chính phức tạp, như yield farming hoặc lending, với USDN làm trung tâm.
• Khuyến khích người dùng: Lợi suất và UX đơn giản của USDN thu hút cả người dùng cá nhân và tổ chức, tăng TVL cho AppLayer.
• Cầu nối Cosmos-EVM: USDN giúp AppLayer kết nối thanh khoản giữa Cosmos và EVM, tạo ra một hệ sinh thái tài chính đa chuỗi.

Về trải nghiệm người dùng, Noble loại bỏ rào cản của các blockchain truyền thống bằng cách cho phép thanh toán phí giao dịch bằng USDC thay vì yêu cầu một token gas riêng. Với phí giao dịch chỉ khoảng 0.01 USD và giao diện “one-click UX”, Noble mang lại trải nghiệm mượt mà, phù hợp với các ứng dụng thanh toán bán lẻ hoặc giao dịch cross-chain.

Hệ sinh thái sản phẩm của Noble

Hệ sinh thái sản phẩm của Noble được xây dựng để tối ưu hóa việc phát hành, quản lý và sử dụng stablecoin, với ba thành phần chính: Noble Dollar (USDN), Noble Point, và Noble Express. Mỗi sản phẩm được thiết kế để giải quyết một khía cạnh cụ thể của trải nghiệm người dùng và nhu cầu thanh khoản.

1. Noble Dollar (USDN)

Noble Dollar là stablecoin có lợi suất (yield-bearing) được phát hành trên Noble, sử dụng giao thức M^0 làm nền tảng. USDN được neo giá 1:1 với USD, hỗ trợ bởi các tài sản thực như trái phiếu kho bạc Mỹ, mang lại lợi suất cơ bản khoảng 4.2% APY cho người nắm giữ. USDN được phát hành và quản lý trên Noble, sau đó chuyển sang AppLayer thông qua IBC.

Người dùng có thể nạp USDN vào ứng dụng trên AppLayer trực tiếp từ ví Keplr hoặc thông qua các đối tác như Coinbase và tham gia các vault để nhận thêm lợi suất hoặc điểm thưởng.

Điểm đặc biệt của USDN nằm ở tính lập trình lợi suất, cho phép các nhà phát triển tùy chỉnh cách phân phối lợi nhuận, chẳng hạn như chia sẻ với người dùng, validator, hoặc dùng để mua lại token.

Ngoài ra, USDN được tích hợp với Native Token Transfers của Wormhole để chuyển tài sản cross-chain giữa Cosmos, EVM, và các appchain khác, đảm bảo tính linh hoạt và khả năng kết hợp (composability) trong các ứng dụng DeFi. USDN giải quyết vấn đề thiếu hụt stablecoin-native trong Cosmos sau sự sụp đổ của Terra UST, đồng thời cung cấp một giải pháp thanh khoản an toàn và minh bạch, được hỗ trợ bởi các tài sản thực.

2. Noble Express

Noble Express là dịch vụ chuyển giao USDC nhanh chóng, tích hợp với các ví như Cypher Wallet, cho phép người dùng chi tiêu USDC tại các cửa hàng như đang dùng thẻ ghi nợ (debit).

Sử dụng công nghệ Fast USDC được Agoric Orchestration cung cấp, Noble Express giảm thời gian chuyển USDC từ các chain EVM (như Ethereum, Arbitrum, Polygon) sang Cosmos xuống dưới 1 phút, so với hàng giờ hoặc ngày của các giải pháp cầu nối truyền thống.

Dịch vụ này tận dụng IBC và CCTP để đảm bảo tốc độ cao và UX đơn giản, với quy trình “one-click” giúp người dùng dễ dàng thực hiện giao dịch cross-chain. Noble Express giải quyết vấn đề độ trễ và chi phí cao của các cầu nối, đồng thời mở rộng khả năng ứng dụng của USDC trong các tình huống thực tế, như thanh toán bán lẻ hoặc kiều hối.

Ngoài ra, Noble cũng đã triển khai chương trình Noble Point kéo dài 4 tháng, bắt đầu từ ngày 5/3/2025, nhằm tăng cường sự tham gia của người dùng vào hệ sinh thái USDN.

Người dùng có thể gửi USDN vào hai loại vault trên nền tảng:

• Points Vault: Người dùng nhận điểm thưởng dựa trên công thức: số ngày khóa x số lượng USDN/100 x hệ số nhân. Hệ số nhân tăng dần theo thời gian khóa, từ x0 (dưới 30 ngày) đến x1.75 (trên 120 ngày). Ví dụ, khóa 1,000 USDN trong 30 ngày mang lại 300 điểm, trong khi 60 ngày mang lại 750 điểm. Điểm này có thể được đổi lấy các phần thưởng trong tương lai, như lợi suất bổ sung hoặc các lợi ích khác trong hệ sinh thái.
• Boosted Yield Vault: Cung cấp lợi suất cao hơn mức cơ bản 4.2% APY, kết hợp với lợi nhuận từ pool điểm thưởng. Chương trình này còn có cơ chế bonus tại các mốc TVL (10M, 50M, 100M, 200M, 500M USDN), phân phối 5% tổng điểm chương trình tỷ lệ với lượng USDN nắm giữ, nếu TVL được duy trì trong 24 giờ. Noble Points không chỉ khuyến khích người dùng nắm giữ USDN mà còn thúc đẩy thanh khoản dài hạn, giúp tăng cường sức hấp dẫn của hệ sinh thái Noble so với các dự án stablecoin khác.

Đội ngũ và nhà đầu tư dự án

Noble được thành lập vào năm 2022 bởi một đội ngũ nhỏ nhưng giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực blockchain và tài chính. Noble đã mở rộng quy mô nhân sự để hỗ trợ phát triển sản phẩm và vận hành. Các thành viên cốt lõi:

• Jelena Djuric (CEO và Co-Founder): Trước khi phát triển Noble, cô từng là cố vấn cho Kado và đồng thời là nhà sáng lập của Canadian Web3 Council. Ngoài ra, cô cũng từng hỗ trợ Informal System, Dfinity và Celo.
• Stefan Coolican (Co-Founder): Ngoài việc sáng lập và phát triển Noble, Stefan hiện cũng đang tập trung vào Cosmos, và trước đó ông từng là chủ tịch của Ether Capital Corp, công ty công nghệ giúp phát triển hệ sinh thái của Ethereum.
• John Letey (CTO): Từng phát triển tiêu chuẩn token và ứng dụng cho Arweave và Ethereum. Ông cũng là CTO của KYVE, một giải pháp dữ liệu Web3.

Noble đã trải qua hai vòng gọi vốn với tổng số tiền huy động là 18.3 triệu USD. Cụ thể:

Series A:

• Thời gian: 19/11/2024
• Số tiền huy động: 15 triệu USD
• Quỹ đầu tư: Paradigm (Lead), Wintermute, Foresight Ventures, Informal Systems

Seed:

• Thời gian: 24/10/2023
• Số tiền huy động: 3.3 triệu USD
• Quỹ đầu tư: Polychain Capital (Lead), Circle, Wintermute, Wormhole...

Dự án tương tự

Dự án tương tự Noble có thể kể đến như Plasma, sidechain mạng Bitcoin với thiết kế dành riêng cho mảng stablecoin, đặc biệt là USDT.