Permissionless blockchain là gì? Phân biệt Permissionless và Public blockchain

Permissionless blockchain là gì?

Permissionless blockchain, còn được gọi là blockchain không cấp phép, là loại blockchain không yêu cầu bất kỳ quyền truy cập đặc biệt nào để tham gia. Điều này có nghĩa là bất kỳ ai có kết nối internet đều có thể tham gia vào mạng lưới, thực hiện giao dịch và đóng góp vào việc xác minh giao dịch mà không cần sự cho phép hay thông qua bất kỳ quy trình kiểm duyệt nào.

Trong ngữ cảnh này, public blockchain là một ví dụ điển hình của permissionless blockchain. Tuy nhiên, còn một loại kiến trúc blockchain khác đó là hybrid blockchain, chúng là sự kết hợp cả các yếu tố của permissioned và permissionless blockchain.

Tìm hiểu thêm: Tổng quan về Permissioned blockchain.

Đặc điểm của Permissionless blockchain

• Phi tập trung (Decentralized): Không có thực thể trung tâm nào kiểm soát toàn bộ mạng lưới, tất cả các quyết định được thực hiện dựa trên sự đồng thuận của toàn bộ cộng đồng.
• Minh bạch (Transparency): Mọi giao dịch được ghi lại trên một sổ cái công khai, bất kỳ ai cũng có thể kiểm tra và xác minh các giao dịch này.
• Bất biến (Immutability): Sau khi một giao dịch được xác minh và thêm vào blockchain, nó không thể bị thay đổi hoặc xóa bỏ.
• Bảo mật (Security): Sử dụng các thuật toán mã hóa mạnh mẽ để đảm bảo tính toàn vẹn và an toàn của dữ liệu trên blockchain.

Ưu và nhược điểm của Permissionless blockchain

Ưu điểm của Permissionless blockchain

Nhìn từ đặc điểm của loại hình blockchain không cấp phép, chúng hình thành những lợi ích đáng kể cho kiến trúc của blockchain này, bao gồm:

• Tính minh bạch và trách nhiệm: Mọi giao dịch đều công khai và có thể được xác minh, giúp giảm thiểu gian lận và tăng cường trách nhiệm trong các hoạt động tài chính.
• Bảo mật cao: Sử dụng các cơ chế mã hóa tiên tiến và thuật toán đồng thuận như Proof of Work (PoW), Proof of Stake (PoS) hoặc các thuật toán đồng thuận được thiết kế riêng cho từng mạng lưới, đảm bảo an toàn cho dữ liệu và giao dịch.
• Tự do tham gia: Bất kỳ ai cũng có thể tham gia vào mạng lưới, không có sự phân biệt hay hạn chế, tạo ra một hệ thống tài chính mở và toàn cầu.

Nhược điểm của Permissionless blockchain

Bên cạnh các ưu điểm, permissionless blockchain cũng tồn tại một số nhược điểm:

• Tiêu thụ năng lượng: Các giao thức như PoW tiêu tốn rất nhiều năng lượng để thực hiện việc xác minh giao dịch. Điều này cũng là một trong những lý do khiến Ethereum thực hiện bản nâng cấp The Merge, chuyển từ PoW sang PoS.
• Khả năng mở rộng hạn chế: Do tính phi tập trung và nhu cầu xác minh bởi nhiều node trong mạng, tốc độ xử lý giao dịch có thể chậm hơn so với các hệ thống tập trung.
• Rủi ro bảo mật: Mặc dù tính bảo mật cao, nhưng vẫn tồn tại các rủi ro từ những cuộc tấn công mạng phức tạp. Tuy nhiên, điều này không ngoại trừ một hệ thống blockchain riêng biệt nào, chúng tồn tại chung cho các thiết kế của blockchain.

Hiểu nhầm giữa Permissionless blockchain và Public blockchain 

Về cơ bản, các permissionless blockchain đều có thể được xem là public blockchain vì chúng cho phép bất kỳ ai tham gia và thực hiện giao dịch một cách công khai và minh bạch. Hai blockchain phổ biến được xem là permissionless blockchain và public blockchain là Bitcoin và Ethereum.

Tuy nhiên, không phải tất cả public blockchain đều hoàn toàn permissionless, vì có thể có một số hạn chế nhất định trong quyền tham gia của người dùng.

Ví dụ, một số blockchain có thể yêu cầu người dùng đáp ứng các điều kiện nhất định trước khi tham gia vào quá trình xác thực giao dịch, hoặc có thể có các cơ chế để hạn chế spam và các hoạt động độc hại khác.

Vì thế chúng ta sẽ thấy có một số loại hình blockchain được chia thành:

• Public permissionless blockchain: Bitcoin, Ethereum
• Public permissioned blockchain: Ripple

Nhìn chung, permissionless blockchain nhấn mạnh vào quyền tham gia không giới hạn, trong khi public blockchain nhấn mạnh vào tính công khai và khả năng truy cập của mọi người.

Có nghĩa là khi nói đến public blockchain, ta ngầm hiểu rằng nó cũng được xem là permissionless và ngược lại, vì cả hai đều chia sẻ các đặc điểm chung quan trọng như phi tập trung, minh bạch và công khai. 

Điều này cũng lý giải tại sao một số định nghĩa về permissionless blockchain được nói trực tiếp rằng chúng là public blockchain hoặc ngược lại.

Đọc thêm: Tổng quan về Public blockchain.