Phân tích các mô hình gọi vốn Launchpad trong Crypto
Vì sao người dùng và dự án cần launchpad?
Nền tảng Launchpad được tạo ra với mục đích kết nối những dự án muốn gọi vốn với những nhà đầu tư muốn sở hữu sớm token dự án ở mức giá ưu đãi bằng cách phát hành token dự án ra cộng đồng.
Đối với người dùng, việc tham gia vào các launchpad mang lại hiệu quả đầu tư cao hơn kể cả họ đầu tư theo trường phái ngắn hạn hay dài hạn, vì họ có thể mua một lượng token giới hạn của dự án mới ở mức giá ưu đãi.
Đối với các dự án, việc tham gia ra mắt trên các launchpad đem lại rất nhiều lợi ích.
- Đầu tiên, họ có thêm một khoản tiền từ cộng đồng những người quan tâm dự án - việc này vừa giúp dự án có một khoản tài chính vừa giúp họ bước đầu xây dựng cộng đồng.
- Thứ hai, các launchpad thường hỗ trợ dự án trong việc marketing, từ đó giúp họ tiếp cận nhiều nhà đầu tư tiềm năng hơn. Cuối cùng, vào thời điểm IDO ra mắt, thị trường cũng không có nhiều lựa chọn cho việc launching token và IDO là một trong những phương án thích hợp nhất.
Đọc thêm: Launchpad là gì? Các mô hình launchpad crypto phổ biến.
Phân tích bối cảnh hiện tại của Launchpad
Để tìm hiểu bối cảnh hiện tại của từng dạng launchpad, chúng ta sẽ phân tích các nền tảng launchpad top đầu trong từng mục, từ đó đưa ra đánh giá cho cả loại launchpad đó. Trong phần dưới, chúng ta sẽ tiếp tục phân tích các mảng IDO và IEO.
IDO
Từ khi trend IDO ra mắt, những “thế lực” dẫn đầu xu hướng này vẫn thuộc về những tên tuổi lớn như DAO Maker, Polkastarter. Những dự án này dẫn đầu trend IDO về nhiều chỉ số (tổng số tiền gọi vốn, tổng số dự án TGE).
Trong phần tới, chúng ta sẽ phân tích performance của DAO Maker và Polkastarter và đưa ra góc nhìn tổng quan về những nền tảng IDO ở thời điểm hiện tại. Trong phần này cũng có sự xuất hiện của những nền tảng IGO vì chúng có sự tương đồng cao với những nền tảng IDO.
DAO Maker
Trong số 103 dự án đăng ký trên DAO Maker từ khi nền tảng này khai sinh, chỉ có 16 dự án IDO trong năm 2022. Tuy nhiên, DAO Maker đã giúp 16 dự án này gọi được hơn 15 triệu USD - bằng khoảng 1/2 tổng số vốn đã gọi được trên DAO Maker.
Có thể thấy rằng, trong năm nay, có ít dự án đăng kí IDO trên DAO Maker hơn, nhưng lượng tiền các dự án gọi vốn được đã gia tăng đáng kể, nhiều dự án gọi vốn thành công hơn 500 ngàn USD.
Dữ liệu về số tiền gọi vốn được và số các dự án IDO trên nền tảng DAO Maker cho thấy DAO Maker hoạt động tốt nhất vào Q2, Q3, Q4/2021 và Q1/2022. Vào thời gian đó, mỗi quý có hơn 20 IDO diễn ra trên nền tảng, số tiền mà các dự án gọi vốn được cũng luôn ở mức hơn 4 triệu USD. Vào hai quý gần đây, số dự án IDO giảm mạnh, tuy nhiên số tiền các dự án gọi vốn được vẫn ở quanh mức 4 triệu USD.
Từ đó, có thể thấy nhu cầu gọi vốn của các dự án mới đã ít hơn, và những dự án thực hiện gọi vốn thì gọi được nhiều tiền hơn hẳn những dự án vào thời gian trước.
Để đánh giá một nền tảng IDO, các thông tin về ATH ROI của các dự án TGE trên nền tảng đó cũng nên được cân nhắc.
Như trong dữ liệu đã được thu thập và thể hiện qua infographic bên trên, có thể nhận ra rằng 2021 và Q2 2022 là khoảng thời gian các dự án IDO trên DAO Maker nhận được nhiều sự quan tâm từ cộng đồng, với mức ATH ROI trung bình luôn cao hơn 25x.
Tuy nhiên, trong Q2 2022, việc ATH ROI cao là bởi trong số các dự án trên nền tảng này có một IDO có ATH ROI cao đột biến: Step.app với ATH ROI 150x, khéo ATH ROI của cả Q2 2022 lên, trong khi các IDO khác không nhận được nhiều sự chú ý.
Nhìn vào giá của token nền tảng IDO này (DAO token), có thể dễ dàng nhận thấy insight tương tự. Giá token DAO đạt đỉnh vào giữa năm 2021, giảm dần vào cuối năm và tăng trưởng nhẹ vào đầu năm 2022 trước khi giảm mạnh vào giữa năm, cho thấy các nhà đầu tư đã không còn dành sự chú ý cho DAO Maker nhiều như năm ngoái.
Từ đó có thể thấy rõ, năm 2021 là thời điểm hoạt động tốt nhất và nhận được nhiều sự quan tâm nhất từ nhà đầu tư của DAO Maker, và sự quan tâm này dần giảm xuống mạnh mẽ trong năm 2022.
Polkastarter
Tương tự DAO Maker, trong năm 2022, số dự án gọi vốn trên Polkastarter cũng sụt giảm mạnh so với năm ngoái, chỉ có 12 dự án ra mắt trên nền tảng với số tiền gọi vốn là 7.6 triệu USD, trong khi trong năm 2021 con số này là 85 dự án, với số tiền gọi vốn là 10.8 triệu USD chỉ trong 2 quý đầu 2021.
Tương tự DAO Maker, 2021 là thời gian hoạt động tốt nhất của Polkastarter. Mỗi tháng đều có hơn 10 dự án IDO, với số tiền gọi vốn trung bình 5 triệu USD mỗi quý, số dự án IDO trung bình mỗi quý là 21 dự án (cao hơn nhiều so với các quý của năm 2022).
Từ đó có thể thấy rằng, nhu cầu gọi vốn của dự án mới trên Polkastarter đã ít hơn, số vốn gọi được cũng ít hơn nhiều so với năm 2021.
Biểu đồ ATH ROI trung bình theo quý của Polkastarter thể hiện rõ độ quan tâm của nhà đầu tư tới nền tảng này, và cũng thể hiện rõ sự tương đồng với DAO Maker: cả 2 nền tảng đều được quan tâm mạnh mẽ trong 2021, khi trend IDO đang mạnh và các dự án luôn đạt ATH ROI cao ngất ngưởng.
Vào 2022, khi trend IDO đã bão hòa và đi xuống, ATH ROI của các dự án đã chỉ còn ở mức một chữ số, từ đó sự hứng thú của nhà đầu tư với nền tảng này cũng giảm dần.
Điều tương tự cũng được chứng minh khi nhìn vào biểu đồ giá của token nền tảng này (POLS).
Vào giữa năm 2021, giá token đạt đỉnh, trước khi giảm mạnh vào cuối năm và có đợt phục hồi nhẹ vào đầu năm 2022, rồi sau đó tiếp tục suy giảm mạnh mẽ. Một phần bởi Polkastarter đã phải dần nhường thị phần cho nhiều launchpad mới ở nhiều chain khác nhau, một phần bởi trend IDO đã qua đi, độ quan tâm dành cho các sự kiện IDO không còn cao.
Đánh giá
Khi phân tích các launchpad khác như BSCStation, RedKite, BSCPad, GameFi... chúng ta cũng có thể rút ra những kết luận tương tự:
- Trong năm 2022, số lượng dự án IDO trên nền tảng thấp hơn nhiều so với cùng kỳ các quý trong năm 2021.
- Trong năm 2022, số tiền gọi vốn cũng thấp hơn so với năm 2021.
- ATH ROI của các thương vụ IDO cũng nhỏ hơn, một phần do thị trường đi xuống khiến những nhà đầu tư bớt FOMO về các dự án mới IDO.
- So với năm 2021, số tiền cần có để tham gia IDO trên các nền tảng cũng đã hạ nhiệt nhiều. Hiện tại, để tham gia vào các nền tảng IDO top đầu, người dùng chỉ cần một lượng vốn từ 500 USD trở lên, thay vì vài ngàn USD như năm 2021.
Lý do IDO ra đời là để khắc phục những điểm yếu lớn của ICO như chất lượng dự án kém, không có kiểm duyệt khiến người dùng dễ mất tiền. Tuy đã cải thiện những thiếu sót này, nhưng IDO vẫn không phải là giải pháp toàn vẹn dành cho các dự án muốn ra mắt token, bởi vì nó vẫn còn tồn tại nhiều vấn đề khác:
- Các phương án phát hành token dạng public sale có thể đối mặt với nhiều rủi ro pháp lý.
- Các token IDO luôn đối mặt với việc ít thanh khoản ngay sau khi TGE.
- Sau khi TGE, việc giao dịch các token thường bị các bot frontrun trục lợi, ảnh hưởng xấu đến các nhà đầu tư.
IEO
Các nền tảng IEO đã xuất hiện từ lâu, vào tháng 1/2019, Binance công bố IEO đầu tiên của họ cho dự án BitTorrent (BTT).
Nói về số lượng IEO và số tiền gọi vốn, Gate.io là nền tảng dẫn đầu với hơn 240 IEO và đã giúp các dự án gọi vốn 150 triệu USD. Binance, Huobi, Kucoin cũng là những nền tảng có chỗ đứng trong thị trường IEO (Binance đã hỗ trợ 32 dự án gọi vốn 130 triệu USD, Huobi hỗ trợ 40 dự án gọi vốn 30 triệu USD từ người dùng của nền tảng).
Chi tiết: IEO là gì? Hướng dẫn đầu tư IEO cho người mới.
Binance Launchpad
Nhìn vào dữ liệu về những IEO diễn ra trên Binance Launchpad, có thể dễ dàng nhận ra rằng tình trạng của Binance Launchpad và những nền tảng IDO được đề cập bên trên đang rất giống nhau: số lượng IEO năm 2022 giảm mạnh (trong suốt 8 tháng qua chỉ còn 3 IEO), trong khi năm 2021 có đến 11 IEO.
Tổng số tiền gọi vốn cũng giảm mạnh: trong năm 2022, Binance Launchpad gọi được 12 triệu USD, trong khi trong 2021, con số này là 40 triệu USD.
Có thể thấy trend IEO hoạt động mạnh mẽ nhất trên Binance Launchpad vào năm 2019 và 2021 (hầu như mỗi tháng đều diễn ra một IEO, trung bình mỗi dự án gọi vốn được khoảng 4 triệu USD).
Nguyên nhân của việc này có thể là do khi thị trường đi xuống, không có nhiều dự án chất lượng muốn gọi vốn và phát hành token, cũng như nhu cầu đầu tư của các nhà đầu tư cũng giảm xuống, khiến performance của Binance Launchpad không còn được như khi uptrend.
Binance nổi tiếng khó tính khi lựa chọn các dự án đưa lên Launchpad, nên tính theo ROI các dự án thì các dự án trên nền tảng này đều khá thành công. Do vậy, việc Binance Launchpad không có IEO trong downtrend cũng là điều dễ hiểu.
Về ROI của các dự án - yếu tố ảnh hưởng trực tiếp tới độ quan tâm của các nhà đầu tư tới nền tảng IEO này, ROI của các dự án trung bình trong các năm luôn ở mức trên 150x, trừ năm 2021 - năm thị trường crypto chứng kiến sự tăng trưởng rất mạnh.
Tuy nhiên, mức ROI của các dự án trên Binance vẫn là rất cao so với các launchpad khác, nên các dự án vẫn luôn có được độ hấp dẫn nhất định khi IEO trên Binance.
Gate.io Startup
Gate.io Startup là nền tảng IEO tổ chức nhiều IEO nhất, với hơn 240 IEO tính đến thời điểm hiện tại. Tuy nhiên, chất lượng dự án ở đây không cao bằng Binance Launchpad, và ATH ROI trung bình của nền tảng này cũng chỉ ở mức 17x.
Tuy IEO trên Gate mới chỉ phát triển mạnh mẽ từ đầu năm 2021, nhưng trong khi nhiều sàn giao dịch khác giảm số lượng IEO vào mùa downtrend, Gate vẫn giữ được phong độ (trong tháng 8 vừa qua họ đã tổ chức 10 IEO ).
Về ROI của nền tảng IEO này, ATH ROI trung bình của các dự án 2022 chỉ ở mức 1 chữ số, trong khi con số này trong 2021 luôn ở mức quanh 10-15x. Con số này đã thể hiện rõ mức độ quan tâm của nhà đầu tư đã giảm mạnh trong năm nay, khi thị trường đi xuống và các cơ hội IEO đã kém hấp dẫn hơn nhiều, bởi nền tảng Gate.io không có sự chọn lựa dự án kĩ càng.
Đánh giá
Từ việc phân tích dữ liệu các nền tảng IEO top đầu và nhiều nền tảng khác, có thể rút ra những kết luận:
- Trong năm 2022, số lượng dự án IEO trên nền tảng thấp hơn nhiều so với cùng kỳ các quý trong năm 2021.
- Lượng tiền gọi vốn thành công trong năm 2022 cũng thấp hơn so với năm 2021.
- ATH ROI của các thương vụ IEO cũng nhỏ hơn, một phần do thị trường đi xuống khiến các nhà đầu tư giảm độ FOMO về các dự án mới IEO, một phần bởi các sàn cũng lựa chọn các dự án IEO kĩ càng hơn.
IEO và IDO ra đời để khắc phục những điểm yếu lớn của ICO như chất lượng dự án kém, dự án không được kiểm duyệt khiến người dùng dễ mất tiền.
Với việc các sàn giao dịch có uy tín cao trên thị trường như Binance, FTX... đứng ra kiểm duyệt các dự án IEO khiến chúng có nhiều ưu điểm hơn so với những cách ra mắt token khác. Những sàn giao dịch này giúp các dự án nâng cao uy tín, hỗ trợ dự án có một lượng vốn nhất định bằng việc tổ chức TGE, kèm theo là hỗ trợ marketing dự án một thời gian trước khi ra mắt token.
Tuy nhiên, cũng giống IDO, IEO cũng có một số khuyết điểm như sau:
- Dự án có thể đối mặt với nhiều rủi ro pháp lý khi tổ chức public sale;
- Thanh khoản ban đầu ít, vào những giây đầu TGE, các bot của sàn thường frontrun đẩy giá gây bất lợi cho nhà đầu tư;
- Các sàn giao dịch có thể tự deposit token sàn của mình để tham gia IEO lấy token dự án, từ đó kiểm soát một lượng lớn token dự án, ảnh hưởng xấu đến cả người dùng lẫn dự án.
Ngoài những launchpad trên, bạn có thể tham khảo thêm: Top 7 nền tảng Launchpad nổi bật hiện nay.
Đánh giá và phân tích xu hướng Launchpad
Do thị trường giảm về giá cả, nên hoạt động của các launchpad cũng chịu ảnh hưởng, thể hiện rõ qua sự sụt giảm nhiều chỉ số. Thị trường cũng đã nhận ra những điểm yếu của IDO, IEO và đang tìm cách thay thế chúng bằng những cơ chế mới, ít điểm yếu hơn như Lockdrop & LBA, Fair Launch.... Tuy nhiên khó để thay thế hoàn toàn IDO và IEO do hai phương thức này vẫn có những điểm mạnh riêng.
Trong thời gian tới, khi thị trường dần khởi sắc hơn, rất có thể các nền tảng IDO và IEO sẽ tiếp tục phát huy vị thế của mình, do hiện tại đây là hai cách ra mắt token đem lại nhiều lợi thế nhất về mặt tài chính và phát triển cộng đồng.
*Bài viết có sử dụng dữ liệu từ Cryptorank.
Đọc thêm: Vai trò và ý nghĩa của Launchpad trong bull market.