Phân tích chiến lược Endgame của Hệ sinh thái Sky (MakerDAO) với nước cờ đầu tiên - Spark (P.2)
Tiếp nối phần 1 "Phân tích cú lột xác từ MakerDAO đến Hệ sinh thái Sky: Kế hoạch Endgame bắt đầu?" với những phân tích về sự chuyển mình của hệ sinh thái MakerDAO, phần 2 sẽ đi sâu hơn vào các giao thức nổi bật trong hệ sinh thái Sky.
Spark và hệ sinh thái Sky: Liên kết cộng sinh chiến lược
Trong quá trình MakerDAO chuyển đổi sang Sky, Spark Protocol trở thành SubDAO đầu tiên và đóng vai trò nền tảng trong hệ sinh thái Sky Stars. Khác với các giao thức lending thông thường, Spark được thiết kế để tối đa hóa hiệu quả luân chuyển vốn, đưa stablecoin USDS vào lưu thông và khóa chặt vị thế của Sky trong chuỗi giá trị stablecoin.
Spark đóng vai trò trung tâm trên bốn khía cạnh chính. Trước hết, đây là kênh phát hành và phân phối USDS quan trọng nhất, đặc biệt trong giai đoạn hệ sinh thái Sky chưa có nhiều SubDAO khác. Hoạt động lending qua Spark chính là động lực giúp USDS nhanh chóng mở rộng quy mô lưu hành.
Tiếp theo, Spark tạo dòng tiền trực tiếp cho Sky Treasury thông qua lợi nhuận từ lãi vay và phí thanh lý, được phân bổ về Sky Core và chia sẻ cho nhà đầu tư nắm giữ SKY thông qua staking vào Spark SubDAO.
Thứ ba, việc Sky Treasury nắm giữ 25% tổng cung SPK token giúp toàn hệ sinh thái hưởng lợi khi Spark tăng trưởng; giá SPK đã tăng hơn 3 lần chỉ trong tháng 7/2025, trực tiếp gia tăng giá trị tài sản ròng (NAV) của Sky.
Cuối cùng, Spark tăng mức độ luân chuyển của vốn: người dùng vay USDS trên Spark có thể tiếp tục sử dụng stablecoin này trong các SubDAO khác (thanh khoản, thanh toán, phái sinh…), tạo nên vòng quay vốn khép kín và nâng hiệu quả sử dụng vốn của toàn bộ hệ thống.
Về mặt tokenomics, SPK: token quản trị của Spark SubDAO, được phân phối như sau:
- 25% cho MakerDAO (Sky Treasury), đảm bảo dòng tiền từ Spark luôn kết nối với hệ sinh thái Sky.
- 25% cho những người đóng góp và đội ngũ phát triển Spark.
- 25% cho SparkDAO Treasury nhằm phát triển sản phẩm, khuyến khích thanh khoản và xây dựng nền kinh tế nội bộ.
- 15% cho cộng đồng thông qua airdrop và campaign khuyến khích.
- 10% cho validator và delegation program, tạo mạng lưới quản trị phi tập trung.
Việc Sky DAO nắm giữ 25% tổng cung SPK mang lại hai lợi ích chiến lược:
- Staking reward: Người dùng có thể stake SKY để nhận phần lợi nhuận từ Spark, trực tiếp liên kết giá trị của Spark với token SKY.
- Tăng tài sản ròng: Khi giá SPK tăng (gấp 3 lần chỉ trong tháng 7/2025), giá trị phần SPK thuộc Sky Treasury cũng tăng, cung cấp nguồn lực tài chính cho các hoạt động chiến lược trong tương lai.
Endgame: Tư duy dài hạn của Sky
Tất cả những cải tổ trên không chỉ nhắm đến việc cải thiện hiệu suất ngắn hạn. Kế hoạch Endgame được Rune Christensen mô tả kéo dài 50 năm.
Điểm đáng chú ý là Sky không tìm kiếm sự chấp thuận của các định chế tài chính truyền thống bằng cách từ bỏ bản sắc phi tập trung. Ngược lại, họ xây dựng một hệ sinh thái đủ mạnh, đủ hữu dụng và đủ hấp dẫn để người dùng tự động đổ về.
Với các SubDAO như Spark, các stablecoin như USDS, và cơ chế incentive qua SKY token, hệ thống dần hình thành một vòng lặp giá trị, nơi người dùng, nhà phát triển và nhà đầu tư cùng tham gia, đóng góp và hưởng lợi theo thời gian.
Các mốc triển khai chiến lược của Endgame
- 12/2023: Ra mắt Enhanced Dai Savings Rate (EDSR), tăng lãi suất staking DAI lên mức tối đa 8% để kích cầu sử dụng DAI.
- 03/2024: Đề xuất NewChain – phát triển blockchain Layer 1 chuyên biệt cho mô hình SubDAO và bắt đầu thảo luận đổi tên MakerDAO thành Sky.
- 05/2024: Giới thiệu stablecoin USDS – nâng cấp từ DAI, dễ tích hợp với hệ thống thanh toán quốc tế và mở rộng thế chấp bằng tài sản thực (RWA) như trái phiếu Mỹ, bất động sản token hóa.
- 06/2024: Khởi động SubDAO Launch – các đơn vị như Spark (lending), Atlas (hạ tầng), Andromeda (growth & community) hoạt động độc lập nhưng được kết nối qua governance chung.
- 07/2024: Thực hiện token redenomination – chuyển đổi 1 MKR thành 24.000 SKY (tổng cung 24 tỷ), nhằm tăng thanh khoản và mở rộng phân phối token.
- Q3-Q4/2024: Ra mắt các sản phẩm đầu tiên thuộc Sky Stars như SparkLend (giao thức lending), Ethena Integration (onramp/offramp fiat-crypto cho USDS), và các chiến dịch mở rộng sang thị trường Châu Á, Châu Phi, nơi nhu cầu stablecoin đang tăng mạnh.
- 2025-2030: Mục tiêu đưa USDS trở thành một trong ba stablecoin được sử dụng phổ biến nhất, đặc biệt tại các thị trường mới nổi với nhu cầu chống lạm phát cao.
Sau quá trình tái cấu trúc, Sky đã chứng minh được mức độ hiệu quả rõ rệt so với mô hình MakerDAO trước đây. Việc phân tách thành các SubDAO không chỉ mang tính kỹ thuật mà còn tạo ra cơ chế vận hành tối ưu hơn đáng kể.
Trong 6 tháng đầu năm 2025, Sky đạt mức tăng trưởng 17,000% Net Treasury (từ 2.8 triệu USD lên 470 triệu USD), tạo ra 25-30 triệu USD doanh thu ổn định hàng tháng, mang lại lợi nhuận cho holder và staker SKY.
Token SKY trở thành trung tâm kinh tế mới:
- Staking yield từ lợi nhuận SubDAO đóng vai trò như cổ tức.
- Buyback sử dụng surplus profit giúp duy trì lực cầu.
- Lockstake và cơ chế burn tạo sự khan hiếm nguồn cung.
Nhờ các yếu tố này, SKY dần tiệm cận mô hình “blue-chip token” trong DeFi. Không giống các dự án như Compound hay Synthetix, vốn thực hiện chuyển đổi token mà không kiểm soát hành vi holder, Sky áp dụng cơ chế “kỷ luật mềm” – không cưỡng chế, không giới hạn cứng về thời gian, nhưng dùng phần thưởng và penalty để điều hướng quá trình migrate từ MKR sang SKY một cách bền vững.
Một khởi đầu mới mạnh mẽ hơn và cơ hội đầu tư
Từng đạt đỉnh TVL hơn 7 tỷ USD, MakerDAO, và giờ đây là Sky, có lẽ là một trong số ít những giao thức DeFi không chỉ sống sót sau các chu kỳ thị trường khốc liệt mà còn liên tục tiến hóa.
Việc tái cấu trúc toàn diện thành Sky không chỉ là một nỗ lực sống còn, mà là bước đi chiến lược để mở ra một chương mới, nơi tài chính phi tập trung có thể vươn xa hơn một hệ sinh thái ngách.
Giá trị vốn hoá và độ pha loãng thấp, lợi thế chiến lược giữa thị trường DeFi đang tái thiết
Tính đến hiện tại, Market cap của MKR/SKY đã đạt khoảng 2 tỷ USD (cung lưu thông thực tế chỉ khoảng 1.5 tỷ USD), với giá trị pha loãng hoàn toàn (FDV) ở mức 2.3 tỷ USD. Điều quan trọng nằm ở cơ cấu cung: 85% lượng token đã được lưu hành, tức chỉ còn lại 15% chưa được unlock, một tỷ lệ cực kỳ thấp so với mặt bằng chung trong mảng CDP/Lending.
Với 15% tương đương khoảng 345 triệu USD, ngay cả trong kịch bản toàn bộ số token này được unlock trong vòng một năm tới, mức pha loãng này vẫn được xem là “hấp thụ được” đối với một token có thanh khoản hàng ngày dao động quanh 100 triệu USD.
Khác biệt này đặc biệt quan trọng khi so sánh với các đối thủ mới nổi như Morpho hay các giao thức LSDfi/DeFi 2.5, vốn thường có FDV cao hơn nhiều lần so với market cap do lượng token bị khoá lớn và lịch unlock dày đặc.
Trong khi đó, $SKY mang lại cảm giác "đã định hình", gần như không bị đe doạ bởi các đợt xả token bất ngờ, điều thường xuyên khiến nhà đầu tư nhỏ lẻ và tổ chức phải dè chừng khi cân nhắc phân bổ vốn vào DeFi.
Định giá hấp dẫn so với đối thủ trực tiếp
Nếu so sánh với một giao thức lending hàng đầu khác là Aave, sự chênh lệch định giá mang lại góc nhìn thú vị: Aave đang có FDV khoảng 4.8 tỷ USD, gấp đôi Sky. Con số này phần nào hợp lý khi nhìn vào doanh thu 30 ngày gần nhất: 59 triệu USD cho Aave và 28 triệu USD cho Sky, tức mức chênh gần tương đương.
Tuy nhiên, với việc Sky mới chỉ hoàn thiện giai đoạn đầu của Endgame Plan, và chưa triển khai đầy đủ tiềm năng của các SubDAO như Spark, Atlas hay Monetalis, khoảng cách doanh thu này hoàn toàn có thể được thu hẹp, thậm chí đảo chiều trong trung hạn.
Nếu điều này xảy ra, Sky có thể sẽ chứng kiến một đợt tái định giá theo hướng tích cực, đặc biệt trong bối cảnh các yếu tố kỹ thuật (FDV, lạm phát thấp, thanh khoản cao) đều đã sẵn sàng hỗ trợ.
Những thách thức trong tương lai
Bên cạnh những cải tiến về mô hình kinh doanh và tokenomics, Sky vẫn phải đối mặt với nhiều rủi ro chiến lược.
Việc phân tách hoạt động qua nhiều SubDAO như Spark hay Atlas giúp giảm tải cho governance trung tâm, nhưng cũng tiềm ẩn nguy cơ nếu một SubDAO quản lý kém hiệu quả, rủi ro có thể lan sang toàn hệ thống.
USDS vừa là nguồn sống của hệ sinh thái, vừa là điều kiện để buyback và staking hoạt động. Nếu USDS mất peg hoặc lợi nhuận từ tài sản thực RWA suy giảm, chuỗi giá trị này có thể bị gián đoạn, ảnh hưởng đến toàn bộ cơ chế khuyến khích.
Bên cạnh đó, governance hiện vẫn phụ thuộc vào nhóm phát triển cốt lõi trong giai đoạn đầu, nên nguy cơ xung đột lợi ích hoặc định hướng sai lệch chưa thể loại bỏ hoàn toàn.
Thanh khoản của SKY tuy đang cải thiện, nhưng lực bán tiềm ẩn từ token MKR chuyển đổi vẫn là yếu tố gây áp lực ngắn hạn. Ngoài ra, việc doanh thu chủ yếu đến từ tài sản truyền thống khiến Sky chịu tác động trực tiếp từ rủi ro vĩ mô và pháp lý, khác biệt so với tinh thần phi tập trung ban đầu.
Đối với các nhà đầu tư đang tìm kiếm một nền tảng có khả năng thích nghi, đổi mới và duy trì sức bền trong dài hạn, Sky mang đến một lời hứa: sự ổn định không đến từ sự tĩnh tại, mà đến từ khả năng chuyển hóa.
Và với Endgame đã bắt đầu, trò chơi này không còn là cuộc đua ngắn hạn, mà là hành trình trường kỳ hướng tới một hệ sinh thái tài chính toàn cầu, minh bạch và do chính người dùng làm chủ.