Làm thế nào để mình giữ vững tâm lý khi thị trường đỏ lửa?
Chào mọi người, trong Series tâm sự ngày hôm nay mình xin phép tâm sự đôi chút về con đường của mình đến với crypto và tại sao mình đặt niềm tin rất lớn vào thị trường crypto.
Bài viết này chỉ là quan điểm cá nhân từ những trải nghiệm của riêng mình. Nhưng mình hi vọng những trải nghiệm của mình sẽ giúp các bạn một phần nào đó tránh được những sai lầm mà mình đã trải qua.
Mình là ai và cơ duyên nào đưa mình đến với crypto
Hiện tại mình là sinh viên năm 3, chuyên ngành kinh doanh. Ban đầu mình vào thị trường crypto không phải vì yêu thích công nghệ blockchain hay tin vào tiềm năng của dự án nào cả. Mà đơn giản là muốn kiếm tiền hay nói đúng hơn là làm thế nào để có thể vận dụng đồng tiền để sinh ra tiền.
Trước thị trường crypto thì mình còn có tìm hiểu nhiều thị trường khác như chứng khoán. Nhưng sau khi mình so sánh thì thị trường crypto mang lại lợi nhuận ấn tượng nhất. Mình nhớ không nhầm vào giữa năm 2017, mỗi ngày mình đều tiếc nuối biết thế mua Bitcoin từ ngày hôm qua thì nay đã lời. Mọi người đã thấy thị trường nào có thể tăng chục % mỗi ngày chưa?
Mình thấy cũng đã có một bạn tâm sự về lí do vì sao bạn ấy chọn Crypto mà không phải chứng khoán, anh em có thể đọc thêm: Vì sao mình chọn hold crypto thay vì chứng khoán, bất động sản và trade?
Những trải nghiệm đáng nhớ trong thị trường crypto
Giai đoạn 1: Lầm tưởng về các dự án trả lãi
Mấy trăm phần trăm đó lại là những con số phũ phàng hơn bao giờ hết. Từ lúc biết đến Bitcoin vào giữa năm 2017 và đến lúc sở hữu được 0.05 Bitcoin vào giữa năm 2018 với giá $10,000/BTC là một quãng thời gian chông chênh.
Mặc dù mình đã dành 3 tháng để tìm hiểu Bitcoin là gì? Thuyết phân quyền là gì? Blockchain là gì? Nhưng mình cũng đã mất kha khá tiền ở các dự án MLM - thứ mà mình tưởng là “công nghệ blockchain”.
Tuy nhiên cũng nhờ giai đoạn này mà mình hiểu được đây là Zero Sum Game, đồng nghĩa với việc một đồng mình gặt hái được là một đồng mất đi của người khác. Vậy so với những lão làng đã ở thị trường trước mình cả 5 - 10 năm thì làm sao họ để mình lấy tiền họ dễ đến thế? Và đó chính là lúc mình nhận ra để có thể tồn tại hoặc kiếm được tiền từ thị trường thì mình phải học để trở thành người chơi giỏi trong ván game.
Giai đoạn 2: Mua đỉnh bán đáy, rối loạn trong phân tích, không biết kiểm soát cảm xúc
Trong giai đoạn này, mình đã cố gắng học rất nhiều thứ chuyên sâu hơn về đầu tư ví dụ như biểu đồ nến, cách định giá giá trị của một tài sản, mình tìm hiểu sâu hơn về vĩ mô. Và mình nhận ra nó đều rời rạc, chẳng thể bổ sung cho nhau. Nó giống như cách bạn đang cố gắng áp nhiều indicator vào trong một chart để củng cố niềm tin cho mình. Để rồi lúc nó đi ngược thì bạn lại thành holder bất đắc dĩ.
Xét về cảm xúc thì mình lại rất FOMO. Khi con nào nhơm nhớm tăng 10% là mình lại buy, để rồi khi thị trường đỏ lửa thì mình lại cắt lỗ 20%. Không biết bao nhiêu lần như thế khiến tài khoản của mình vơi dần. Nhưng phải nói là may mắn ở thời điểm đó, mình hiểu rõ được crypto là một thị trường rủi ro hơn rất nhiều so với thị trường khác, nên trong quãng thời gian “Testing” mình để vốn không nhiều và đây là bài học mình vẫn áp dụng đến nay.
Mình có một quan điểm thế này, thị trường không hề lừa đảo hay bắt chúng ta phải all-in để kiếm được tiền, điều quan trọng là chúng ta phải biết kiểm soát rủi ro và cảm xúc trong lúc “Testing” để phần mất luôn ít nhất nhưng vẫn mang lại kiến thức cho bản thân.
Giai đoạn 3: Những “quả ngọt” nhỏ đầu tiên
Sau khi trải qua ba giai đoạn trên, mình đã có quãng thời gian nghiêm túc học hỏi và follow rất sát thị trường. Đây cũng là thời gian mình follow rất nhiều group trong đó có Coin98 Finance. Mình có thể tự hào nói rằng Coin98 Finance là một trong những cộng đồng crypto chất lượng nhất thời điểm hiện tại và là bộ mặt của thị trường crypto Việt Nam với bạn bè quốc tế.
Mình phải thừa nhận rằng quả ngọt mình gặt hái được nhờ công rất lớn từ đội ngũ Coin98 Finance. Chỉ bằng cách hold theo kèo từ Coin98 mà mình đã có lợi nhuận kha khá. Ở các kèo v1 mình đã có lợi nhuận với các kèo BAND, KAVA, JST, LUNA, OXT nhưng mình đã mất hết phần lời ở kèo HAKKA (đây là do lòng tham không biết kiểm soát vốn của mình). Ở các kèo v2 mình đã thắng lớn hơn với SOL, FTT và SUSHI. Ngoài ra, mình cũng vận dụng những kiến thức mình học được từ thị trường và có lãi với POLS, SKL,... khi phân tích được dòng tiền sẽ đổ về các dự án thuộc lĩnh vực Launchpad hay Layer 2.
Anh em có thể tham gia group chat của Coin98 Insights để được thảo luận cùng cộng đồng và cập nhật mọi thông tin một cách nhanh chóng nhất tại đây.
Làm thế nào để giữ vững tâm lý khi thị trường đỏ lửa?
Để có thể giữ vững được tâm lý khi thị trường đỏ lửa, mình đã khắc sâu trong tâm mỗi lần mình chuẩn bị click nút “buy” về chữ “vị thế”. Mình không bao giờ buy khi toàn thị trường đang xanh mướt, mình cũng không buy ngay khi thị trường đang đỏ.
Khi thị trường đỏ lửa, để có được vị thế “an toàn”, mình thường xem xét buy khi mà thị trường đang có mức giảm ~20% đối với các altcoin. Để buy một token nào đó mình thường sử dụng vùng kháng cự/hỗ trợ, đường trendline, đường EMA và cuối cùng là indicator Fabonacci. Phần khi gặp được vùng hỗ trợ trên khung 4h thì mình sẽ xem xét buy bằng cách đặt lệnh ngay dưới vùng hỗ trợ 1 ít và đặt ít nhất 5 lệnh với 5 token khác nhau (mình đặt nhiều lệnh để có thể bắt “râu” và xác suất mình thường vuột mất 2 lệnh không khớp, nhưng một khi khớp rồi thì đa số đều lãi do thị trường hồi).
Mình chú ý nhất những token có xếp hạng vốn từ #30 tới #150, bởi vì đây là nhóm token theo mình nhận xét là hồi phục nhanh nhất khi BTC sideway, và đó cũng là nhóm có nhiều token tiềm năng mà mình có thể hold.
Chính vì mình không bao giờ mua trong lúc thị trường đang quá hưng phấn, nên cho dù thị trường có giảm thêm 10% nữa thì vị thế của mình chỉ đang ở mức -10%, điều này giúp tâm lý mình trở nên vững hơn rất nhiều, giúp mình không còn tâm lý phải FOMO và không còn tâm lý phải “nhảy ra nhảy vào” làm mất vị thế.
Đọc thêm: Nỗi sợ bỏ lỡ trong crypto và cảnh giới cuối cùng của FOMO.
Thị trường là người thầy lớn nhất của nhà đầu tư
Câu nói này mình xin phép đặt ở đề mục vì nó quá đúng đối với mình. Từ lúc bắt đầu tham gia vào các hoạt động đầu tư, mình đã học từ rất nhiều nguồn và cũng rất nhiều người. Mình học cách phân tích cơ bản, học cách phân tích kỹ thuật, học đủ thứ, tìm hiểu đủ thứ, có khi máy mình lag vì mình đã bật quá nhiều Chrome tabs để đọc.
Nhưng khi mình trải nghiệm thực tế thì nó lại rất khác. Khi mọi người tìm hiểu về blockchain và bitcoin, mọi người đang đứng trên phương diện là một nhà đầu tư, nhưng khi đã bước vào thị trường thực sự, chúng ta đa số đều là những nhà đầu cơ.
Lúc này những kiến thức chúng ta học ban đầu về thị trường trở nên “không thực tế”, bởi vì ở thị trường crypto, phần lớn kiến thức sẽ được dạy bởi những “cá mập” trong thị trường. Liệu anh em đã bao giờ thắc mắc “Giá trị của một đồng token tăng lên do có nhu cầu thật sự hay tại thời điểm đó mọi người đang bị chi phối bởi tin tức?”
Mình xin phép gọi đây là trải nghiệm. Đối với mình trải nghiệm còn quý giá hơn cả kiến thức. Bởi vì kiến thức thì có thể học được nhưng trải nghiệm và kinh nghiệm thì rất khó để có thể tiếp thu. Chúng ta chỉ có thể có được kinh nghiệm thông qua việc tiếp xúc và tương tác với thị trường hằng ngày.
Chính vì thế, mình có lời khuyên nhỏ là anh em tham gia vào thị trường crypto ngoài chuẩn bị một ít kiến thức về đầu tư thì đừng bỏ qua việc trải nghiệm các sản phẩm của thị trường. Bước đầu có thể là mua bán hold, sau đó có thể trade thử đòn bẩy/phái sinh, tham gia staking/yield farming,... Tất cả những trải nghiệm này có thể sẽ gây mất mát ở lần đầu tiên, nhưng mình tin tất cả sẽ mang lại kiến thức cho anh em.
Lời kết
Đến đây mình xin kết thúc những dòng tâm sự của mình về thị trường. Mình xin kết lại ở câu cuối cùng. Thị trường crypto vẫn rất tiềm năng và màu mỡ, không những thế nó còn phát triển mạnh hơn từng ngày, chỉ có điều anh em chịu kiên nhẫn học hỏi để follow thị trường mỗi ngày không.
Mình hi vọng với bài viết của mình, anh em có thể tránh được những sai lầm mình đã gặp và có động lực hơn trong việc kiên nhẫn ở lại với thị trường. Chúc anh em một ngày cuối tuần tốt lành và hẹn anh em khi chúng ta đang ở “Moon” nhé !