Coin98 Insights

Save

Copy link

Tokenized BTC - wBTC đang dẫn đầu cuộc cạnh tranh

wBTC dẫn đầu cuộc cạnh tranh đưa Bitcoin vào các hệ sinh thái blockchain khác thông qua việc tokenized BTC, nhưng nhiều đối thủ lớn đang dần tham gia vào mảng này.

Duy Nguyen

Published Sep 02 2024

Updated Sep 04 2024

10 min read

Toàn cảnh Tokenized BTC

Tokenized BTC là tài sản đại diện cho Bitcoin (BTC) trên các mạng lưới blockchain khác, ví dụ như wBTC, renBTC…

Có nhiều mô hình phát hành tokenized BTC nhưng quy trình cơ bản bao gồm việc bên gửi chuyển BTC cho bên nhận, bên nhận sẽ phát hành một lượng tokenized BTC tương ứng và chuyển lại cho bên gửi.

Sự khác biệt giữa các mô hình tokenized BTC nằm ở những khía cạnh sau:

Bên phát hành: Có thể là tập trung (được quản lý bởi bên thứ ba) hoặc phi tập trung (vận hành tự động thông qua smart contract).
Mô hình phát hành: Có thể là mint/burn, lock/unlock token,…
Các yếu tố khác: Quy trình tham gia, phí chuyển đổi, độ bảo mật,...

Tokenized BTC giúp người nắm giữ BTC tiếp cận những ứng dụng và cơ hội trên các mạng lưới khác ngoài Bitcoin. Các mạng lưới cũng có khả năng thu hút một lượng thanh khoản từ đồng coin có giá trị vốn hoá lớn nhất thị trường.

Bức tranh thị trường tokenized BTC

Theo thống kê của Coingecko, các tài sản tokenized BTC lớn nhất gồm: wBTC, hBTC, imBTC, renBTC,... Chúng chủ yếu được phát hành trên mạng lưới Ethereum do tính bảo mật và độ ổn định cao so với các mạng lưới khác. Trong đó, wBTC hiện chiếm gần 99% thị phần tokenized BTC trên Ethereum.

thị phần của các tokenized btc — Giá trị và thị phần của các tokenized BTC trên thị trường. Nguồn: Dune Analytics

Nội dung bên dưới sẽ đi sâu vào wBTC để giải thích lý do thành công của họ.

Sự thành công của wBTC và thị hiếu người dùng

Nguyên nhân thành công của Wrapped Bitcoin

Ra mắt vào tháng 01 năm 2019, Wrapped Bitcoin là dự án tiên phong trong mảng tokenized BTC. Trong suốt lịch sử hình thành tokenized BTC, wBTC là dự án hoạt động ổn định nhất thị trường. Các tokenized BTC khác từng chiếm thị phần đáng kể đã mất thị phần do nhiều nguyên nhân khác nhau như: Houbi BTC (hBTC) bị phát hiện không minh bạch trong việc bảo chứng tài sản, Ren Protocol, dự án phát hành renBTC dừng hoạt động phiên bản V1 sau sự cố FTX.

Wrapped Bitcoin sử dụng mô hình phát hành tokenized BTC tập trung, trong đó các đơn vị được wBTC DAO whitelist có thể đảm nhiệm vai trò Custodian (người giám sát) hoặc Merchant (người trung gian).

cách wbtc hoạt động — Mô hình hoạt động của wrapped BTC

Điểm nổi bật của wBTC là mọi bên tham gia, từ Custodian, Merchant cho đến khách hàng muốn wrap BTC, đều phải thực hiện quy trình KYC và tuân thủ các thủ tục đảm bảo. Mỗi lượng wBTC được mint đều có bằng chứng on-chain, giúp đảm bảo tính pháp lý và sự minh bạch của wBTC.

bằng chứng tài sản của wbtc — Bằng chứng tài sản đảm bảo của wBTC. Nguồn: wbtc.network

Bản thân Wrapped Bitcoin thực chất là một framework mà nhiều bên có thể áp dụng. Mức phí được đưa ra tùy thuộc vào Custodian hoặc Merchant, và họ sẽ nhận toàn bộ phí từ việc cung cấp dịch vụ.

custodian và merchant — Bảng phí của một số Custodian/Merchants trên wBTC

Là dự án tiên phong với thị phần lớn, mô hình hoạt động ổn định, minh bạch và tối ưu hóa lợi nhuận cho các bên tham gia, wBTC đã trở thành sản phẩm tokenized BTC chiếm hầu hết thị phần hiện nay.

Hiểu được thị hiếu người dùng wBTC cũng giống như hiểu được xu hướng của đa số người dùng tokenized BTC hiện tại.

Thị hiếu người dùng wBTC

wBTC chủ yếu được sử dụng trên các DeFi Protocol như Aave, Compound, Maker. Một bộ phận khác được đưa lên các hệ sinh thái như Arbitrum, Polygon. Trên Ethereum, wBTC đang chiếm khoảng 15% tổng giá trị tài sản khoá của Aave, 6% của MakerDAO và 14% của Compound.

Số lượng wBTC được chuyển lên các mạng lưới khác thông qua các bridge cũng tiếp tục được nạp vào các dự án DeFi. Điển hình là Arbitrum với wBTC được đưa chủ yếu vào Aave. Thị phần wBTC nắm trên các sàn CEX khá nhỏ với volume giao dịch chỉ khoảng vài chục triệu USD, thấp hơn cả Dex như Uniswap, thể hiện nhu cầu người dùng tập trung chủ yếu on-chain.

top địa chỉ wbtc — Phân bổ token WBTC trên Ethereum. Nguồn: Etherscan

Xét các dự án DeFi có thị phần wBTC lớn nhất, điển hình là Aave trên Ethereum, mức yield trung bình từ việc cho vay wBTC khá thấp, chỉ khoảng 0.17% APY. Lãi suất vay BTC hiện ở mức 0.98%, với khoảng 13.39% tổng số wBTC đang được vay. Mức vay này khá khiêm tốn so với các tài sản khác trên Aave như ETH (67%), USDT (52%), USDC (55%), hay DAI (37%).với 55% hay DAI với 37%.

wbtc ethereum — Thông số vay/cho vay của wBTC trên Ethereum. Nguồn: Aave

Tình trạng tương tự xảy ra trên các dự án lending lớn khác như MakerDAO và Compound. Số lượng wBTC được bridge lên Arbitrum cũng có tỷ lệ tương đồng với Aave trên Ethereum.

Có thể thấy:

Phần lớn wBTC nằm ở các DeFi dapp đã hoạt động từ lâu trên các mạng lưới có độ bảo mật cao. Chứng tỏ độ chú trọng về an toàn tài sản của người dùng.
Tính ứng dụng của wBTC hiện tại chưa nhiều và nhu cầu vay wBTC để sử dụng còn thấp.
Mức yield từ chính wBTC thấp nhưng vẫn có một lượng lớn tài sản nạp vào chứng tỏ nhu cầu cho việc vay tài sản khác để tìm kiếm cơ hội trên Ethereum. Ví dụ có thể kể tới việc cho vay wBTC để vay ETH sau đó mang đi staking.

Chỉ một tỷ trọng nhỏ của đồng coin có vốn hoá lớn nhất thị trường được tokenized đã giúp tăng đáng kể thanh khoản cho mạng lưới. Tokenized BTC mang tiềm năng tăng trưởng lớn cho những mạng lưới đáp ứng được nhu cầu tệp khách hàng này.

Những người sở hữu BTC muốn tìm kiếm cơ hội thông qua tokenized BTC chú trọng đến độ bảo mật của mạng lưới và sản phẩm hơn là yield. Những dự án đã được battle test và hoạt động ổn định trong thời gian dài như wBTC sẽ là lựa chọn hàng đầu của tệp khách hàng trên. Nhu cầu sử dụng tokenized BTC chủ yếu đến từ việc tìm kiếm cơ hội trên mạng lưới chứ không đến từ khả năng tạo yield của bản thân wBTC.

Cuộc chiến Tokenzied BTC và tương lai của Tokenized BTC

Tokenized BTC war

Đầu tháng 8 vừa qua, BitGo, công ty phát hành wBTC đã thông báo về việc hợp tác với Bit Global, công ty được sở hữu phần lớn bởi Tron và Founder của Tron là Justin Sun. Điều này đã gây ra những lo ngại trong cộng đồng về khả năng kiểm soát wBTC, nhất là sau những hoạt động on-chain giá trị lớn liên quan tới wBTC từ địa chỉ ví được cho là của Justin Sun.

Theo sau vụ việc, hàng loạt bên đã đẩy mạnh quảng bá sản phẩm hoặc công bố về việc ra mắt tokenized BTC, nổi bật trong đó là Coinbase với cbBTC.

Những dự án tokenized BTC nổi lên gần đây — Một số dự án đẩy mạnh quảng bá, giới thiệu sản phẩm tokenized BTC gần đây

Hầu hết các dự án đều mới chỉ ra mắt được một thời gian ngắn và chưa hút được giá trị đáng kể. Hiện tại nếu so sánh tổng quan thì các dự án mới đang ở thế yếu so với wBTC.

Về bảo mật: Mặc dù các dự án đều tuyên bố minh bạch và đảm bảo tokenized BTC được peg 1:1 với BTC hoặc tài sản tương đương, nhưng wBTC có lợi thế hơn nhờ đã được battle test trong thời gian dài.
Về hiệu ứng mạng lưới: wBTC có lợi thế về mặt thanh khoản và mức độ tích hợp cao trên các dapp.
Về mức yield: Một số dự án mới đang chạy các chiến dịch, chương trình point hoặc incentive để thu hút người dùng sử dụng tokenized BTC. Tuy nhiên, với thị hiếu đề cao sự an toàn hơn lợi nhuận, những incentive này khó có thể duy trì sự hấp dẫn đối với người dùng trong thời gian dài.

Trong số các dự án mới, cbBTC từ Coinbase có khả năng chiếm lĩnh một phần thị trường của wBTC. Coinbase là layer 2 được thừa hưởng bảo mật từ Ethereum và hiện là một trong những hệ sinh thái thu hút giá trị nhất. Nếu hệ sinh thái này có thể duy trì đà tăng trưởng, phát triển thêm những mảnh ghép tạo ra yield và tập trung hỗ trợ cbBTC thay vì wBTC, khả năng cao cbBTC sẽ chiếm được một thị phần đáng kể trong lĩnh vực tokenized BTC.

Tương lai của tokenized BTC

Với vị thế thống trị của BTC trong thị trường crypto, những dự án có thể tiếp cận nguồn thanh khoản dồi dào này sẽ có tiềm năng tăng trưởng lớn. Coinbase với cbBTC hay Ton với tgBTC có thể trở thành chất xúc tác để các hệ sinh thái khác phát triển mảng tokenized BTC nói riêng và tokenized tài sản khác nói chung.

Để thu hút giá trị cho tokenized BTC, việc hiểu rõ thị hiếu của người nắm giữ BTC là rất quan trọng. Hiện tại, người nắm giữ BTC khi chuyển sang tokenized BTC thường ưu tiên độ an toàn hơn là cơ hội lợi nhuận. Tuy nhiên, lượng BTC được tokenized hiện nay chỉ chiếm một phần rất nhỏ so với vốn hóa của BTC, điều này cho thấy có thể còn nhiều nhóm khách hàng tiềm năng chưa được khai thác.

Với bối cảnh thị trường hiện tại, các dự án đơn lẻ phát hành tokenized BTC sẽ gặp khó khăn trong việc cạnh tranh với wBTC. Để chiếm được thị phần đáng kể, các dự án tokenized BTC cần có sự ủng hộ và đại diện cho một mạng lưới thu hút giá trị lớn trên thị trường.

Tạm kết

Tokenized BTC là cầu nối giúp người sở hữu Bitcoin tiếp cận các cơ hội mới trong thị trường crypto, đồng thời cũng mở ra nguồn thanh khoản từ đồng coin có vốn hóa lớn nhất cho các hệ sinh thái phát hành.

Hiện tại, bức tranh của lĩnh vực tokenized BTC chủ yếu xoay quanh wBTC, và các dự án khác vẫn chưa thể hiện được lợi thế đủ mạnh để cạnh tranh. cbBTC là tài sản tiềm năng có thể chiếm một phần thị trường này, nhưng cần thêm thời gian để đánh giá chính xác.