Vì sao USDT tăng mạnh so với VND? Chuyện gì đang xảy ra?

Bối cảnh thị trường USD hiện tại

Từ đầu năm 2025 đến nay, đồng USD đã tăng khoảng 4.2% so với rổ tiền tệ chính, khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) tiếp tục duy trì mức lãi suất cao kỷ lục suốt gần hai năm. So với cùng kỳ các năm trước, đây là mức tăng ổn định nhưng kéo dài, làm gia tăng áp lực lên đồng tiền của các quốc gia đang phát triển như Việt Nam Đồng (VND).

Tại Việt Nam, tỷ giá USD ngân hàng đã tiến sát ngưỡng 26,300 VND/USD, mức cao nhất trong nhiều năm, phản ánh sự khan hiếm ngoại tệ trong hệ thống.

Không chỉ dừng lại ở đó, trên thị trường tự do, USDT (stablecoin neo theo USD) lại tăng mạnh hơn hẳn, chênh lệch gần 6% so với tỷ giá niêm yết chính thức, cho thấy cung USD thực tế đang bị thiếu hụt.

Đỉnh điểm là sáng 11/10/2025, khi thị trường crypto chứng kiến cú sập lịch sử: BTC, ETH và SOL đồng loạt lao dốc, hàng loạt vị thế đòn bẩy bị thanh lý. Trong hoảng loạn, nhà đầu tư đổ xô mua USDT bằng VND để bắt đáy và bổ sung tài sản thế chấp, khiến giá USDT bật 3-4% chỉ trong vài giờ.

Hiện tượng này cho thấy USDT không chỉ phản ánh cung cầu ngoại tệ, mà còn là tấm gương phản chiếu tâm lý thị trường và niềm tin vào hệ thống tài chính.

Vậy liệu USDT tăng đơn thuần vì USD khan hiếm, hay vì người dân đang tìm đến một nơi khác để gửi gắm niềm tin?

Vậy tại sao USDT lại tăng mạnh ?

Hạn chế trong việc mua USD

Nếu người dùng từng thử đổi USD tại ngân hàng để đi du lịch, hẳn sẽ nhận ra sự hạn chế khá rõ ràng. Theo quy định hiện hành, mỗi cá nhân chỉ được mua tối đa 100 USD/ngày, với mức trần 1,000 USD cho 10 ngày lưu trú ở nước ngoài. Một số ngân hàng có thể linh hoạt hơn, cấp hạn mức cao hơn, tối đa 5,000 USD/lần nếu khách hàng cung cấp đầy đủ giấy tờ chứng minh chuyến đi.

Tuy nhiên, ngay cả với mức ưu đãi đó, nguồn cung USD hợp pháp vẫn không đáp ứng được nhu cầu thực tế của nhiều nhóm đối tượng như doanh nghiệp nhập khẩu, du học sinh, hay người dân cần thanh toán quốc tế. Chính sự hạn chế này khiến cầu USD bị dồn sang thị trường tự do, nơi stablecoin USDT trở thành lựa chọn thay thế phổ biến.

USDT không đi theo tỷ giá USD ngân hàng, bởi ngân hàng bị giới hạn trong việc bán USD và chỉ được phép giải ngân cho các mục đích hợp lệ.

Ngược lại, USDT được giao dịch tự do qua các sàn P2P, phản ánh giá USD thật trên thị trường chợ đen. nơi giao dịch chủ yếu diễn ra thông qua các tiệm vàng hoặc trader OTC (giao dịch trực tiếp).

Nói cách khác, USDT đã trở thành thước đo thực tế của giá USD ngoài thị trường, vượt khỏi phạm vi kiểm soát của hệ thống ngân hàng truyền thống.

Nguồn cung thắt chặt

Nguồn cung ở đây chính là ngân hàng nhà nước (NHNN), là người trực tiếp điều chỉnh tỉ giá USD trên thị trường tiền tệ. Tuy nhiên NHNN vốn đã triển khai biện pháp chống “đô-la hóa” cũng như chính sách lãi suất USD 0%. Đây là một định hướng chiến lược lâu dài nhằm bảo vệ chủ quyền tiền tệ, ổn định kinh tế vĩ mô, và nâng cao vị thế của đồng Việt Nam.

Để hạn chế sự biến động của USD, NHNN đặt ra biên độ giao dịch +-5% cho các ngân hàng thương mại, buộc ngân hàng thương mại chỉ được mua bán USD chênh lệch 5% so với tỉ giá trung tâm của NHNN. Ví dụ như vào ngày 30/10/2025, tỷ giá trung tâm tại Ngân hàng Nhà nước được niêm yết ở mức 25,091 đồng/USD. Vì thế các ngân hàng thương mại chỉ được niêm yết mức +5% so với tỉ giá trung tâm ở mức 26.345 đồng/USD.

Tuy nhiên, trong thực tế, khi cầu USD tăng mạnh vượt ngoài biên độ +5%, các ngân hàng thương mại không thể điều chỉnh linh hoạt theo cung cầu thị trường, khiến một phần nhu cầu USD bị dồn sang thị trường chợ đen. Điều này lý giải vì sao tỷ giá USD tự do thường cao hơn tỷ giá niêm yết từ 400-600 đồng/USD, đặc biệt trong giai đoạn cao điểm cuối năm hoặc khi Kho bạc Nhà nước mua ròng ngoại tệ.

Ngoài ra, song song với chính sách điều hành tỷ giá, Kho bạc Nhà nước cũng đã mua ròng gần 1,9 tỷ USD từ đầu năm 2025 nhằm đáp ứng nghĩa vụ thanh toán quốc tế và cân đối ngân sách. Động thái này hút bớt USD khỏi hệ thống ngân hàng thương mại, khiến nguồn cung USD thực tế trên thị trường càng khan hiếm hơn.

Người dân tích trữ

Song song với nguồn cung bị thắt chặt, nhu cầu trú ẩn tài sản lại tăng mạnh. Trong khi đó, người Việt từ lâu đã có thói quen “giữ vàng, găm đô”, và điều đó phản ánh thông qua mức tăng 77.3% của giá vàng trong nước tính từ đầu năm 2025.

Chỉ trong 2 tháng qua, giá vàng thế giới đã tăng mạnh 27%, kéo theo giá vàng trong nước nhảy vọt từ 124 triệu lên mức lịch sử 151 triệu đồng/lượng.

Đọc thêm: Vàng liên tục đạt đỉnh, Bitcoin thì sao?

Tuy nhiên, do cơ chế nhập khẩu vàng vẫn bị quản lý chặt, nguồn cung không thể phản ứng nhanh với giá thế giới, khiến độ chênh lệch giữa vàng trong nước và quốc tế nới rộng lên gần 19.49 triệu đồng/lượng.

Khi chênh lệch giữa giá vàng trong nước và thế giới tăng quá cao, nhiều nhà đầu tư bắt đầu chuyển hướng sang tích trữ USD, một kênh trú ẩn có thanh khoản cao hơn, dễ chuyển đổi, và ít chịu sự điều tiết của như vàng.

Tuy nhiên, trong bối cảnh ngân hàng siết chặt việc bán USD cho cá nhân và doanh nghiệp, dòng tiền tìm đến thị trường USD chợ đen (USDT) như một giải pháp thay thế tự nhiên. Khi vàng tăng giá, nhu cầu nắm giữ USDT cũng tăng theo, phản ánh tâm lý phòng thủ của thị trường trước bất ổn kinh tế và sự khan hiếm nguồn ngoại tệ trong hệ thống ngân hàng.

Mùa cao điểm cuối năm

Cuối năm luôn là mùa cao điểm thanh toán quốc tế, và cũng là thời điểm cầu USD tăng vọt. Từ doanh nghiệp, du học sinh cho đến người dân, mọi dòng tiền đều hướng ra ngoài, khiến nguồn USD trong nước nhanh chóng bị hút cạn.

• Doanh nghiệp nhập hàng Tết: Cuối quý IV, các doanh nghiệp phải thanh toán đơn hàng nhập khẩu, đặc biệt là hàng tiêu dùng, nguyên liệu, linh kiện phục vụ mùa Tết. Khi giá hàng hóa toàn cầu tăng và chuỗi cung ứng bị thắt lại, nhu cầu USD thanh toán nhập khẩu càng lớn.
• Du học sinh đóng học phí: Các kỳ thanh toán học phí quốc tế rơi vào giai đoạn tháng 10-12, khiến lượng ngoại tệ chảy ra nước ngoài tăng đột biến.
• Người dân đi du lịch, chi tiêu quốc tế: Cuối năm là mùa cao điểm du lịch, nhiều người mua USD tiền mặt để chi tiêu và dự phòng khi ra nước ngoài.

Trong khi đó, ngân hàng lại giới hạn hạn mức bán USD, khiến phần cầu vượt quá nguồn cung phải tràn sang thị trường tự do.

Kết quả là: cầu tăng, cung giảm và tỷ giá USDT được đẩy lên mốc lịch sử - 27,900đ.

USDT tăng giá có ảnh hưởng thế nào lên thị trường?

Việc USDT tăng giá không chỉ là ảnh hưởng đến những người đầu tư crypto mà còn phản ánh sức khỏe thật của thị trường ngoại hối và năng lực điều tiết của Ngân hàng Trung ương.

Áp lực lên tỷ giá và chính sách tiền tệ

Khi USDT đại diện cho USD tự do liên tục cao hơn tỷ giá chính thức, điều đó cho thấy sự điều tiết về chính sách tiền tệ của NHNN đang chạm giới hạn.

Nếu chênh lệch này kéo dài:

• Doanh nghiệp nhập khẩu phải mua USD ở giá cao, đẩy giá hàng hóa nhập khẩu tăng, gây áp lực lên túi tiền của người dân.
• NHNN có thể buộc phải can thiệp thị trường ngoại hối: bán dự trữ USD để điều tiết thị trường.

Gia tăng rủi ro cho nền tài chính

Khi người dân và doanh nghiệp tích trữ USD hoặc USDT ngoài hệ thống ngân hàng, dòng vốn rời khỏi kênh chính thức, khiến tiền gửi ngoại tệ không quay lại ngân hàng và khả năng điều tiết của chính sách tiền tệ suy yếu.

Ngày càng nhiều giao dịch thương mại chui và thanh toán quốc tế nhỏ lẻ được thực hiện qua USDT hoặc P2P, khiến dữ liệu cán cân thanh toán và dự trữ ngoại hối không còn phản ánh đúng thực tế. Điều này làm tăng rủi ro rửa tiền, trốn thuế và thất thoát ngoại tệ.

Tâm lý nhà đầu tư

Khi USDT tăng giá mạnh trên thị trường tự do, tâm lý nhà đầu tư trở nên e dè hơn trong việc nạp tiền mới vào thị trường crypto. Việc phải bỏ ra nhiều VND hơn để mua cùng một lượng USDT khiến chi phí đầu vào cao, trong khi giá coin lại chưa tăng tương ứng. Nhà đầu tư nhỏ lẻ vì thế có xu hướng tạm dừng giao dịch hoặc chờ giá USDT hạ nhiệt trước khi quay lại thị trường.

Tuy nhiên việc chờ giá USDT giảm có thể khiến nhà đầu tư bỏ lỡ các cơ hội đầu tư trong tương lai, đặc biệt khi thị trường mới vừa có một cú điều chỉnh mạnh để loại bỏ các lệnh đòn bẩy, giúp thị trường có cơ tăng trưởng bền vững hơn.

Ngược lại, những người đang nắm giữ USDT lại coi đây là thời điểm thuận lợi để chốt lời. Khi USDT giao dịch cao hơn 5-6% so với tỷ giá niêm yết, nhiều nhà đầu tư hoặc trader OTC (nhà giao dịch trực tiếp) bán USDT ra lấy VND nhằm hưởng phần chênh lệch.

Tâm lý “giữ USDT” cũng trở nên phổ biến: thay vì mua coin, nhiều nhà đầu tư chọn nắm giữ USDT như tài sản phòng thủ, chờ cơ hội mới hoặc biến động tỷ giá có lợi hơn. Điều này khiến dòng tiền đầu cơ tạm thời chững lại, trong khi dòng tiền trú ẩn bằng stablecoin tăng mạnh.