Tổng quan về Arbitrum Orbit Chain

Arbitrum là dự án hàng đầu trong lĩnh vực Rollup và Modular Blockchain. Orbit Chain là kế hoạch mở rộng hệ sinh thái, đồng thời thể hiện tham vọng của Arbitrum.

vinhvo

Published Apr 23 2024

Updated Apr 24 2024

8 min read

Tổng quan Arbitrum Orbit chain

Bối cảnh phát triển

Trước khi tìm hiểu về Arbitrum Orbit chain, chúng ta sẽ tìm hiểu về bối cảnh xung quanh sự phát triển và giấy phép kinh doanh liên quan đến Arbitrum Nitro.

Abitrum Nitro tech stack

Abitrum có hai phiên bản chính:

Arbitrum Classic: Phiên bản đầu tiên này hoạt động từ tháng 8 năm 2021 đến tháng 8 năm 2022. Đây là giai đoạn đầu sự phát triển của Arbitrum, dự án tập trung vào việc phát triển chức năng cốt lõi của Arbitrum One, một general optimistic Rollup, do đó nhiều khía cạnh vẫn chưa được tối ưu hóa.
Arbitrum Nitro: Phiên bản nâng cấp toàn diện cho Arbitrum Classic, Nitro đã giới thiệu kiến trúc mới giúp tăng thông lượng và giảm phí. Vào tháng 8 năm 2022, Arbitrum One đã chuyển sang Nitro codebase. Hiện tại, tất cả các L2, L3 trong hệ sinh thái Arbitrum, bao gồm các Arbitrum Orbit chain đều được phát triển trên Arbitrum Nitro codebase.

Giấy phép kinh doanh (license) của Arbitrum Nitro

Tương tự như Uniswap, Arbitrum Nitro sử dụng giấy phép kinh doanh (BSL, Business Source License) để cân bằng nhu cầu phát triển mã nguồn mở với việc bảo vệ lợi ích kinh doanh của Arbitrum.

Cụ thể, BSL mà Arbitrum sử dụng cho phép người dùng xem, sửa đổi và phân phối codebase, nhưng với một số hạn chế sử dụng nhất định do bên phát hành xác định, trong trường hợp này là Offchain Labs, nhóm phát triển đứng sau Arbitrum Nitro.

Hiện tại, có 2 cách để tận dụng Nitro codebase:

Permissionless deploy đối với Layer 3 xây dựng trên Arbitrum One hoặc Arbitrum Nova.
Đối với những nhóm muốn triển khai Nitro trực tiếp trên Ethereum dưới dạng các Layer 2 hoặc Optimium thì họ phải cam kết đóng góp 10% doanh thu cho Arbitrum DAO.

Arbitrum Orbit chain

Các Arbitrum Orbit chain được hỗ trợ bởi công nghệ cốt lõi là Arbitrum Nitro. Nó giống như một Rollup SDK cho phép các nhà phát triển dễ dàng khởi chạy các phiên bản blockchain tùy chỉnh của riêng họ trong hệ sinh thái Arbitrum.

Nhà phát triển có 2 lựa chọn như sau:

Orbit chain Layer 2: Các Arbitrum Orbit chain này kế thừa tính bảo mật trực tiếp từ Ethereum và khả năng mở rộng cao hơn cho các giao dịch. Tuy nhiên sẽ có một số ràng buộc nhất định từ giấy phép kinh doanh của Nitro.
Orbit chain Layer 3: Các Orbit Chain được xây dựng trên các L2. Các nhà phát triển có thể tự do sử dụng Nitro nếu họ xây dựng trên Arbitrum One hoặc Arbitrum Nova. Trong trường hợp các nhà phát triển chọn xây dựng Orbit Chain Layer 3 trên các layer 2 khác thì họ cũng chịu những ràng buộc tương tự tường hợp trên.

Tương tự các SDK Rollup khác, Arbitrum Orbit chain cung cấp khả năng tùy chỉnh ở một số khía cạnh sau:

Custom Gas Token: nhà phát triển có quyền kiểm soát việc chọn ERC20 token là phí gas. Điều này cho phép các nhà phát triển thiết kế nền kinh tế tùy chỉnh cho chain riêng của mình.
Custom Data Availability Layer: Cho phép chọn các giải pháp DA thích hợp với nhu cầu sử dụng và định hướng phát triển. Các lựa chọn bao gồm; Ethereum, AnyTrust (Arbitrum), Avail, Celestia và Eigen DA.
Self Governance: Các Arbitrum Orbit chain có quyền duy trì quyền tự chủ cá nhân mà không cần phải tuân theo các ràng buộc quản trị chung. Các Arbitrum Orbit chain cũng có thể triển khai các bản nâng cấp công nghệ, như phiên bản mới của ArbOS, bất cứ khi nào chúng sẵn sàng.

Ngoài ra, Arbitrum Orbit chain còn được hưởng lợi từ các bản nâng cấp trong tương lai của Nitro, bao gồm tối ưu hóa hiệu suất, hệ thống bằng chứng BOLD (permissionless fraud proof system), môi trường thực thi WASM (Stylus).

Trạng thái phát triển của Arbitrum

Arbitrum có một hệ sinh thái phong phú và đa dạng với hơn 500 protocol đang hoạt động trên Arbitrum One và Nova, chủ yếu tập trung vào lĩnh vực DeFi. Total TVL của Arbitrum đang ở mức $17.8B, chiếm gần 50% tổng thị phần.

arbitrum tvl — TVL của Arbitrum. Nguồn ảnh: L2beat

Ngoài ra, Arbitrum One luôn là một trong những chain có mức độ hoạt động hàng đầu thị trường, thường nằm trong top 5 Layer 2 có mức độ hoạt động cao nhất theo số liệu của L2beat.

hoạt động trên arbitrum — Mức độ hoạt động trên Arbitrum. Nguồn ảnh: L2beat

Ở khía cạnh kỹ thuật, Arbitrum cũng là một trong những dự án đi đầu, họ là số ít dự án Optimistic Rollup có hệ thống bằng chứng hoạt động trên Mainnet.

Arbitrum cũng tiên phong triển khai WASM VM trên lớp thực thi, nó gọi là Stylus. Triển khai Stylus làm giảm đáng kể chi phí phát triển hợp đồng thông minh và cho phép các nhà phát triển có thể viết hợp đồng thông minh bằng các ngôn ngữ phù hợp với ứng dụng của họ.

Hiện nay, đã có tầm 10 Orbit Chain hoạt động trên mainnet bao gồm Arbitrum One và Nova. Trung bình các Orbit Chain đang thực hiện số lượng giao dịch gấp 4 - 5 lần Ethereum.

Mức độ hoạt động của các Arbitrum Orbit Chain — Mức độ hoạt động của các Orbit Chain đang hoạt động. Nguồn ảnh: L2beat

Trong số các Orbit chain đang hoạt động, Degen Chain đang là chain có mức độ hoạt động, trung bình giao giao động từ 20 - 30 tps. Degen Chain là một Layer 3 được xây dựng trên base, dự án sử dụng off-chain DA (Anytrust).

Mức độ hoạt động của Degen chain — Nguồn ảnh: L2beat

Hệ sinh thái Arbitrum Orbit chain

Theo người đồng sáng lập Arbitrum, Steven Goldfeder, hơn 34 nhóm đã công khai xây dựng Orbit chain. Các dự án này bao gồm nhiều lĩnh vực khác nhau, bao gồm DeFi, Gaming, Derivatives và NFT.

Một số dự án đáng chú ý bao gồm:

Parallel

Parallel một giải pháp mở rộng quy mô Layer 2, tham vọng của dự án là hợp nhất tính thanh khoản từ nhiều chain khác nhau. Nó tận dụng Arbitrum Orbit, Conduit và Socket protocol cho các tương tác cross-chain để đạt được điều này. Dự án cũng tích hợp Parallel với Pimlico sẽ kích hoạt các tính năng Account Abstraction (ERC-4337).

Rari Chain

Rari Chain là sự mở rộng của Rarible NFT marketplace. Rari Chain là một L3 tương đương EVM (EVM-equivalent) xây dựng trên Arbitrum One sử dụng AnyTrust (offchain DA) để duy trì mức phí giao dịch thấp. Việc sở hữu cơ sở hạ tầng riêng cho phép Rarible tự chủ hơn trong việc bổ sung các tính năng mới vào nền tảng. Rari Chain sẽ được quản trị bởi Rari DAO và sử dụng cùng một native token là RARI.

XAI

XAI tương tự như Rarichain, một L3 tương đương EVM (EVM-equivalent) xây dựng trên Arbitrum One sử dụng AnyTrust (offchain DA) để duy trì mức phí giao dịch thấp. Điểm khác biệt là XAI là một permissionless network.

Kinto

Kinto một giải pháp mở rộng quy mô Layer 2, dự án thực hiện một cách tiếp cận khác là tìm cách tạo ra cầu nối giữa các tổ chức tài chính truyền thống và bối cảnh DeFi. Kinto yêu cầu thực hiện KYC để tham gia nền tảng, một số tính năng độc đáo được cung cấp bao gồm: bảo hiểm, giám sát AML,...

Syndr

Syndr là một sàn giao dịch phái sinh (derivatives exchange) cung cấp hơn 100 thị trường cho options, futures và perpetual trading.

Syndr đã triển khai Orbit Chain Layer 3 để tối ưu hóa độ trễ cho các nhà giao dịch và giảm phí gas. Ngoài ra, khả năng tương thích EVM của Syndr giúp đơn giản hóa việc gửi và rút tiền cho người dùng.

Tổng kết

Arbitrum Orbit có thể xem là chất xúc tác mạnh mẽ cho việc mở rộng hệ sinh thái Arbitrum. Với nhiều tùy chỉnh, Orbit Chain cho phép các nhà phát triển tạo ra một môi trường biệt lập nhưng vẫn kết nối với EVM để khởi chạy các ứng dụng quy mô lớn.