Hệ sinh thái Arbitrum: Phát triển mạnh mẽ dù không có Incentives

Để giúp đọc giả bắt kịp với tốc độ phát triển của hệ sinh thái Arbitrum, bài viết về hệ sinh thái Arbitrum sẽ lần lượt đi qua các category quan trong hệ sinh thái này, để cung cấp cho người đọc cái nhìn tổng quan, từ đó tìm kiếm cơ hội đầu tư.

Các mảnh ghép DeFi trên Arbitrum

Các bạn hãy cùng mình nhìn qua hệ sinh thái Arbitrum. Dành cho những các bạn chưa hiểu về Arbitrum, hãy tham khảo ngay bài viết sau trước khi bắt đầu đi sâu vào từng mảnh ghép bên trong nó: Arbitrum là gì?

Có thể thấy, hệ sinh thái Arbitrum đã tương đối đông đảo các dự án, với đầy đủ các mảng cơ sở cũng như các mảng chuyên biệt khác. các bạn cũng có thể thấy, phần lớn trong số đó là dự án nằm trên Ethereum chuyển lên Arbitrum như Uniswap, Sushiswap, Dodo, Balancer, Perpetual, Aave,...

Tiếp theo, các bạn hãy cùng mình nhìn qua từng mảnh ghép của hệ sinh thái Arbitrum để có cái nhìn toàn cảnh, rồi từ đó tìm kiếm những keyword quan trọng, để nhận định được cơ hội đầu tư.

Stablecoin

Stablecoin là mảnh ghép không thể thiếu ở mỗi hệ sinh thái. Ngoài việc theo dõi lượng stablecoin trong hệ sẽ nắm được dòng tiền trong hệ, thì các giao thức stablecoin DeFi như MakerDAO còn mang tới khả năng tối ưu vốn tốt cho các tài sản trong hệ. Vì vậy để bắt đầu nhìn vào hệ Arbitrum, mình sẽ cùng các bạn đi qua mảng stablecoin đầu tiên.

Hiện tại, trên Arbtrium đang có 3 đồng stablecoin chính: USDT, USDC, DAI, TUSD và FRAX. Bên cạnh đó, Arbitrum còn có những một vài dự án Stablecoin khác;

USDs (Sperax USD) là stablecoin được phát hành bởi Sperax, nó là sự kết hợp giữa hai ý tưởng “yield bearing stablecoin” & “fractional stablecoin”.

Tài sản thế chấp của người dùng thế chấp để mint USDs sẽ được deposit vào Curve để kiếm yield. Lợi tức này được chia sẻ giữa người sở hữu USD và SPA staker. Mức phân chia là 50% cho người nắm giữ USDs và 50% cho SPA staker. Tỷ lệ này có thể được thay đổi thông qua quản trị của Sperax.

handle.fi là multi currency stablecoin protocol. Giao thức cho phép người dùng thế chấp ETH, mở vị thế nợ và vay các stablecoin khác nhau được peg với giá đồng tiền pháp định của các quốc gia. Ví dụ, fxUSD, stablecoin được peg với giá USD, fxAUD được peg với giá AUD của Úc, fxCNY được peg với giá CNY của Trung Quốc.

AMM

Có rất nhiều AMM hoạt động trên Arbitrum (chi tiết tại đây). Các AMM này không khác nhau quá nhiều về mặt kỹ thuật và các thiết kế kinh tế. Tuy số lượng nhiều, phần lớn TVL và khối lượng giao dịch tập trung ở các top tier AMM trên Arbitrum như Uniswap, Balancer, Curve, Sushiswap. Các protocol này là một phần của chiến lược multi-chain của giao thức gốc.

Lending & Borrowing

Trong category Lending & Borrowing có hai nhóm dự án chính:

• Các lending protocol.
• Các CDP protocol.

Các lending protocol là những protocol cho phép người dùng vay hoặc cho vay các crypto assets.

Các CDP protocol là những protocol cho phép người dùng thế chấp các crypto assets để tạo các vị thế nợ có thế chấp và mint các stablecoin của giao thức. Về cơ bản, người dùng đang thế chấp các crypto assets của họ và vay stablecoin từ protocol.

Tương tự với trường hợp của DEX, có rất nhiều Lending protocol đang hoạt động trên Arbitrum. Tuy nhiên, phần lớn khối lượng giao dịch và TVL nằm ở một vài Protocol hàng đầu như Aave (lending protocol), Radiant Finance (lending protocol), Vesta Finance (CDP).

Trong đó, Vesta Finance là native CDP protocol trên Arbitrum. Radiant là cross-chain lending protocol, giao thức tận dụng cơ sở hạ tầng được cung cấp bởi Layer Zero để tạo ra một thị trùy duy nhất cho nhiều blockchain.

Derivatives

Phái sinh là một trong những category phát triển khá tích cực trên Arbitrum. Phái sinh trên Arbitrum có hai nhóm dự án lớn bao gồm Perpetual và Options với 2 dự án tiêu biểu là GMX và Dopex.

GMX là một sàn giao dịch Spot và Perpetual được phát triển trên Arbitrum và Avalanche từ 9/2021. Điểm đặc biệt của GMX là trader có thể giao dịch với phí khá thấp, không slippage, không funding rate do sử dụng mô hình độc đáo GLP Pool. Hiện tại, GMX đang là Perpetual protocol hàng đầu thị trường. Dự án có TVL đứng đầu Arbitrum, khối lượng giao dịch tích lũy hơn 58 tỷ $.

Đọc thêm: Phân tích mô hình hoạt động GMX

Dopex đi tiên phong trong việc xây dựng on-chain AMM Option market trên thị trường. Bên cạnh Option trader, Dopex cho phép người dùng kiếm được lợi nhuận thụ động bằng cách cung cấp tài sản vào pool thanh khoản.

Bên cạnh hai dự án lớn là GMX và Dopex, một vài dự phái sinh chất lượng trên Arbitrum như Jones DAO, Predy Finance, Mycelium, MCDEX, Cap,...

Bridge

Các ứng dụng Bridge đóng một phần vô cùng quan trọng đối với các hệ sinh thái mới, bởi đây là công cụ giúp dòng tiền có thể chuyển vào hệ sinh thái. Các ứng dụng bridge được xây dựng tốt là yếu tố tiên quyết giúp hệ sinh thái đón dòng tiền vào trong hệ.

Hiện tại, đang có rất nhiều ứng dụng đã và sẽ phát triển cầu nối giữa Arbitrum với các hệ sinh thái khác như Bridge Arbitrum, Celer cBridge, Hop Protocol, Ren Bridge, Synapse, Stargate Finance, Connext,...

Đọc thêm: 3 Tips sử dụng Cross-chain Bridge hiệu quả

1. Bridge Arbitrum

Bridge Arbitrum đang là giải pháp chính cho các investors sử dụng để đưa dòng tiền lên Arbitrum, và cũng là sản phẩm của chính đội ngũ phát triển Arbitrum xây dựng. 

Bởi vậy, đây là giải pháp khá an toàn và đáng tin cậy, tuy nhiên điểm yếu của bridge này là mới chỉ hỗ trợ việc lưu chuyển dòng tiền từ Layer 1 Ethereum lên Layer 2, trong khi các giải pháp bridge khác đang dần hỗ trợ việc đưa dòng tiền từ cả các hệ sinh thái khác (khác Ethereum) lên Arbitrum.

Hiện tại, chủ yếu dòng tiền vào hệ sinh thái Arbitrum là thông qua bridge Arbitrum - Ethereum tại đây. các bạn có thể đưa bất cứ token ERC-20 nào lên Arbitrum thông qua bridge. 

Lượng phí hiện tại để thực hiện một giao dịch bridge ở mức $13-15.

2. Celer cBridge

Hiện tại, mới chỉ có Celer cBridge đã hoạt động. Celer cBridge kết nối 10 chain khác nhau, bao gồm Ethereum, BSC, Polygon, Arbitrum, xDai, Fantom, Avalanche, Optimisn, OKEx Chain và HECO Chain. 

Volume qua cBridge đã đạt con số $100M, và ngày càng nhiều chain được tích hợp vào trong bridge (4 chain mới nhất được cập nhật chỉ trong 2 tuần ngắn ngủi).

Bản thân mình cũng đang sử dụng cBridge rất nhiều, không chỉ dùng để chuyển sang Arbitrum mà còn dùng để chuyển giữa các chain khác. Team hỗ trợ người dùng mới rất nhiệt tình, có người trực 24/7 và UI/UX theo mình đánh giá là tương đối tốt. các bạn có thể thử sử dụng sản phẩm bridge này để chuyển tiền của mình giữa các hệ.

Tuy nhiên, sản phẩm này vẫn còn một số điểm hạn chế, ví dụ như chưa hỗ trợ nhiều token, chủ yếu hỗ trợ chuyển stablecoin giữa các hệ.

3. Ren Bridge

Ren Bridge hỗ trợ wrap các tài sản thành tài sản renXXX như renBTC lên các chain mà họ hỗ trợ. 

Hiện tại, tài sản Ren có giá trị lớn nhất và đáng kể nhất trên Arbitrum là renBTC, với hơn 550 renBTC ở trên Arbitrum - tổng giá trị ở khoảng 26 triệu USD. Chủ yếu lượng renBTC này (528 renBTC) được đưa vào Curve để cung cấp thanh khoản cho cặp wBTC-renBTC. Bởi Ren Protocol cũng hỗ trợ rất nhiều các loại tài sản khác, nên đây có thể là một bridge mang dòng tiền lớn cho hệ sinh thái Arbitrum.

4. Các bridge còn lại trong hệ sinh thái

Bởi các bridge còn lại đều chưa ra sản phẩm trên Arbitrum, nên mình sẽ đánh giá các bridge đó qua các sản phẩm của họ ở trên các hệ sinh thái khác.

• Hop Protocol: Hiện Hop Protocol đang hỗ trợ 5 mạng lưới là Ethereum, Polygon, xDai, Optimism và Arbitrum. 3 tài sản họ đang hỗ trợ là USDT, USDC, và MATIC. Nhìn chung, sản phẩm của Hop Protocol không hỗ trợ nhiều chain bằng Celer cBridge, cũng không hỗ trợ nhiều tài sản bằng cBridge.

• Connext: Hiện dự án chưa ra sản phẩm trên bất cứ chain nào. Họ nói rằng họ sẽ hỗ trợ bridge giữa các chain EVM-compatible, về cơ bản khá giống với Celer cBridge, nhưng về tốc độ phát triển thì họ đã thua Celer cBridge cả một chặng đường dài.
• Multichain: Dự án đang hỗ trợ rất nhiều chain, và đã khởi chạy trong một thời gian dài.
• Các bridge khác các bạn có thể trải nghiệm bao gồm: Composable, Across, deBridge,...

Nhận định: 

Tóm lại, trong mảng bridge này, cơ sở hạ tầng đã đầy đủ, và dòng tiền đã có thể ra vào hệ sinh thái vô cùng dễ dàng. Vậy nên, với độ “nóng” hiện nay của hệ sinh thái Arbitrum khi tiền chảy nhanh vào hệ, để gia tăng innovation trên hệ sinh thái này.

Ngoài ra, nếu các bạn muốn chuyển tiền vào hệ sinh thái này, các bạn có thể lựa chọn một trong các sản phẩm trên. Việc sử dụng các bridge cũng có thể mang tới cơ hội được nhận airdrop cho người dùng, giống như Good Bridge đã airdrop cho người dùng bridge Ethereum - Avalanche 900 $GB - có giá đỉnh ở khoảng 50 AVAX. 

Các sự kiện quan trọng của Arbitrum trong Q4/2022

Dưới đây là các sự kiện quan trọng của Arbitrum:

• Arbitrum Nova ra mắt (8/9/2022).
• Arbitrum Nitro (31/8/2022).
• Arbitrum Odyssey diễn ra sau Arbitrum Nitro (cuối Q3 - Q4/2022)
• Khởi chạy trên reddit community points trên Arbitrum Nova (cuối Q3 - Q4/2022).

Mặc dù, Arbiturm one đã hoạt động khá tốt trong hơn một năm qua nhưng nó chưa tối ưu. Nếu nói sự ra mắt của Optimism và Arbitrum đưa khái niệm Optimistic Rollup hoạt động thực tế thì hai nâng cấp Arbitrum Nitro và Optimism Bedrock làm cho công nghệ Optimistic Rollup hoạt động tối ưu hơn.

Cụ thể, chi phí cố định định cho mỗi tx batch giảm từ 200,000 - 300,000 gas xuống còn 21,000 gas, công nghệ nén dữ liệu giao dịch dưới dạng calldata tối ưu hơn. Những cải tiến này giúp chi phí trung bình cho mỗi giao dịch trên Arbiturm & Optimism giảm xuống 20 - 30%.

Sau Nitro, Arbitrum Odyssey sẽ diễn ra sau đó, ngày relaunch chính thức chưa được công bố nhưng nhiều khả năng Odyssey sẽ diễn ra sau sự kiện The Merge, thời gian cụ thể có thể rơi vào cuối tháng 9 hoặc đầu tháng 10.

Arbitrum Odyssey là sự kiện bootstrapping network cho Arbitrum One. Trong sự kiện, người dùng sẽ được yêu cầu sử dụng một hoặc một số dự án trong hệ sinh thái Arbitrum để nhận được các NFT độc quyền. Trường hợp sử dụng của các NFT trong Arbitrum Odyssey vẫn chưa được tiết lộ cụ thể. Trong bối cảnh, Arbitrum vẫn chưa có token, có tin đồn cho rằng các trường hợp sử dụng tiềm năng của chúng có thể liên quan đến các điều kiện retroactive của Arbitrum.

Bên cạnh Nitro và Odyssey, Arbitrum còn có một sự kiện đáng chú ý là “reddit community points khởi chạy trên Arbitrum Nova” với sự hợp tác của Arbitrum, reddit và FTX.

Hiện tại Arbitrum đang là giải pháp hàng đầu của Optimistic Rollup, tuy nhiên chúng đang bị cạnh tranh mạnh mẽ bởi Optimism (OP). Mời bạn xem video dưới đây để hiểu sự khác biệt của chúng nhé!

Lời kết

Arbitrum là dự án Rollup có TVL cao nhất hiện tại (chi tiết tại đây). Bên cạnh đó, hệ sinh thái Arbitrum đã và đang phát triển mạnh mẽ. Bài viết cung cấp cho người cái nhìn tổng quan về hệ sinh thái trên Arbitrum và những sự kiện tiềm năng của Arbitrum trong Q4/2022.