Binance trước "bê bối" niêm yết token và tin đồn bán hàng tỷ USD tài sản
Quy trình niêm yết token "có trục trặc"
Gần đây, cộng đồng tiền mã hoá xôn xao trước bình luận của Changpeng Zhao (CZ) - nhà sáng lập và cựu CEO của Binance, về những bất cập trong quy trình niêm yết token trên sàn giao dịch này. Ví dụ điển hình được CZ đưa ra là token Test (TST).
Ban đầu, TST chỉ là một token thử nghiệm được sử dụng trong video hướng dẫn trên BNB Chain, nhằm minh họa cách tạo meme coin thông qua nền tảng Four.Meme. Tuy nhiên, mọi thứ nhanh chóng vượt khỏi dự đoán khi CZ đăng tải bài viết trên X để khẳng định ông không hề ủng hộ token này.
Trớ trêu là, thay vì khiến cộng đồng bớt quan tâm, bài đăng lại vô tình làm TST “viral” hơn nữa. CZ thậm chí còn nhận xét: “Mỗi lần tôi lên tiếng giải thích, token này lại càng nổi hơn”.
Câu chuyện trở nên ly kỳ khi Binance thông báo niêm yết TST, với các cặp giao dịch TST/USDT và TST/USDC. Ngay lập tức, token này chứng kiến dòng tiền đổ vào mạnh mẽ trên các sàn giao dịch phi tập trung (DEX), khiến giá tăng vọt trước cả khi được giao dịch trên Binance.
Điều này cho thấy sự mất cân bằng trong quy trình niêm yết: khoảng thời gian chênh lệch vô tình tạo điều kiện để các nhà giao dịch nhanh tay trên DEX thu lợi nhuận đáng kể, trong khi nhà đầu tư nhỏ lẻ trên CEX lại dễ rơi vào cảnh "mua đỉnh, bán đáy".
“Với tư cách một người quan sát, tôi thấy quy trình niêm yết của Binance có chút vấn đề”, CZ nói. “Họ thông báo, sau đó niêm yết 4 tiếng sau đó. Thời gian thông báo là cần thiết, nhưng trong 4 tiếng đó, giá token tăng cao trên DEX, và sau đó mọi người bán token trên CEX”.
Niêm yết token: Gánh nặng cho dự án
Các sàn CEX, mà điển hình là Binance, không chỉ tồn tại lỗ hổng trong cách niêm yết token, mà bản thân quá trình niêm yết cũng đang tạo ra gánh nặng tài chính lớn cho các dự án. Điều này đặt ra câu hỏi: liệu niêm yết trên CEX có thực sự mang lại lợi ích cho dự án và nhà đầu tư, hay chỉ đang làm giàu cho sàn giao dịch?
Arthur Hayes – cựu CEO BitMEX, cho rằng việc niêm yết token trên sàn CEX đang trở thành gánh nặng lớn đối với các dự án tiền mã hoá, chủ yếu do chi phí quá cao và vấn đề định giá FDV (giá trị pha loãng hoàn toàn) không hợp lý. Theo Arthur Hayes, các CEX đang "vắt kiệt" tài nguyên của các dự án bằng cách thu các khoản phí "cắt cổ".
Việc niêm yết token trên CEX không chỉ đơn thuần là dấu mốc quan trọng, mà còn là một cuộc đua đắt đỏ, buộc dự án phải đánh đổi bằng chính nguồn cung token của mình. Các chi phí này bao gồm phí niêm yết trực tiếp, tiền đặt cọc và chi phí marketing bắt buộc.
Đáng chú ý, Binance - một trong những sàn giao dịch lớn nhất, có thể tính phí lên đến 8% tổng nguồn cung token cho phí niêm yết, cùng với khoản tiền đặt cọc bằng BNB trị giá 5 triệu USD. Ngoài ra, các dự án phải chi thêm tiền cho hoạt động marketing trên sàn, thường rơi vào khoảng 3% đến 8% nguồn cung token.
Tổng cộng, một dự án có thể phải chi đến 16% tổng cung token và 5 triệu USD mua BNB để token được niêm yết trên Binance. Ngay cả khi không niêm yết trên Binance, các dự án vẫn phải trả gần 2 triệu USD nếu muốn xuất hiện trên các sàn khác. Các chi phí này gây áp lực lớn lên dự án, khiến họ phải đưa ra mức FDV cao để bù đắp phí tổn.
Điều này dẫn đến tình trạng giá token bị "neo" ở mức quá cao ngay từ đầu, trong khi nguồn cung lưu hành lại rất thấp (trung bình 18.60%), tạo cơ hội cho các quỹ đầu tư mạo hiểm (VC) và các sàn giao dịch "xả" token sau khi niêm yết. Hậu quả là, sau khi được niêm yết, giá token thường giảm mạnh, khiến nhà đầu tư nhỏ lẻ chịu thiệt thòi.
Theo Hayes, các dự án cần cắt giảm mức định giá FDV từ 40% đến 50% để trở nên hấp dẫn hơn. Ông còn cho rằng việc các CEX đòi hỏi mức FDV cao là để tăng doanh thu phí giao dịch và nhận được nhiều token hơn từ dự án. Do đó, các nhà đầu tư nên tránh mua token mới niêm yết và tập trung vào dự án đã được kiểm chứng và có giá trị thực.
Thay vì phụ thuộc vào các sàn CEX với chi phí niêm yết "cắt cổ," các dự án tiền mã hoá có thể lựa chọn phương án khác, tập trung xây dựng cộng đồng và phát triển sản phẩm. Một trong những giải pháp đó là niêm yết trên các sàn DEX.
Theo Arthur Hayes, "không cần xin phép" để tạo thị trường giao dịch trên DEX, và các dự án có thể "để AMM phản ứng với nhu cầu thị trường và thiết lập giá". Việc niêm yết trên DEX cũng không mất phí, giúp dự án tiết kiệm đáng kể chi phí so với CEX.
Một ví dụ điển hình là Auki Labs - dự án niêm yết token trên Uniswap V3 trước khi lên sàn MEXC. Bằng cách này, Auki tiết kiệm được khoảng 200,000 USD phí niêm yết. Hayes nhấn mạnh rằng, niêm yết trên DEX trước tiên giúp dự án tập trung thu hút người dùng thực sự - những người sẽ hỗ trợ giá token và cùng phát triển dự án.
Binance bán 5.8 tỷ USD tài sản, đồn hay thật?
Ngoài vấn đề liên quan đến quy trình niêm yết, sàn Binance cũng đang đối mặt với tin đồn “bán một lượng lớn tài sản như BTC và ETH”, xuất phát từ phân tích của tài khoản X có tên AB Kuai.Dong. Theo đó, từ tháng 1 đến tháng 2/2025, Binance đã bán khoảng 44,000 BTC, 216,000 ETH, 438,000 SOL và 970,000 BNB, với tổng giá trị khoảng 5.8 tỷ USD.
Bài phân tích thu hút 470,000 lượt xem trong 24 giờ và gây hoang mang trong cộng đồng crypto. Tuy nhiên, có thể người đọc đã quá chú trọng vào yếu tố “bán tài sản” mà không để ý nội dung tiếp theo. AB Kuai.Dong đã lưu ý rằng “các tài sản này là doanh thu trước đây của Binance, không phải tiền của người dùng, và phần lớn đã được chuyển thành USDC”.
Trước tin đồn này, tài khoản hỗ trợ người dùng của Binance cho biết: “Binance không bán tài sản. Đây chỉ là một điều chỉnh trong quy trình kế toán của kho bạc Binance. Tiền của người dùng vẫn an toàn tuyệt đối (SAFU), như mọi khi”. Trang web “Proof of Reserves” của Binance cũng cho thấy tỷ lệ bảo chứng cho tài sản người dùng ở mức trên 100%.
Vì sao sàn CEX "chuộng" meme coin?
Liên quan đến sự việc niêm yết token TST, CZ chia sẻ thêm quan điểm của ông về meme coin - loại tiền mã hoá thường xuyên được niêm yết trên sàn CEX thời gian gần đây.
“Từ trước đến nay, tôi chưa từng mua bất kỳ đồng meme coin nào”, CZ nói. “Nhưng không 'mê' thứ gì đó không có nghĩa tôi chống lại nó. Meme là một phần thú vị của văn hóa crypto, và tôi không phải chuyên gia trong lĩnh vực này. Có rất nhiều người ủng hộ meme cuồng nhiệt, vì vậy đừng đối đầu với cộng đồng”.
Lập trường này cho thấy CZ nhìn nhận meme coin như một phần không thể tách rời của thị trường crypto, nhưng không coi chúng là yếu tố quan trọng để đầu tư dài hạn. Ông luôn nhấn mạnh tầm quan trọng của các yếu tố cơ bản (fundamental) và tự nhận mình là “builder”.
Theo CZ, một trong những lý do khiến meme coin trở nên phổ biến đến từ việc các cơ quan quản lý siết chặt gọng kìm đối với các dự án token tiện ích trong những năm gần đây. “Trong bốn năm qua, các cơ quan quản lý đã kiện rất nhiều dự án token tiện ích, coi chúng là chứng khoán. Điều này khiến mọi người bắt đầu tạo ra meme coin”, CZ nói.
Bên cạnh đó, ông cũng cho rằng các sàn phải “cạnh tranh với nhau để niêm yết các đồng coin phổ biến (có khối lượng giao dịch) càng sớm càng tốt”.
Dù vậy, CZ vẫn tỏ ra lạc quan về tương lai thị trường khi nhận thấy dòng tiền đang chờ sẵn để chảy vào các dự án tiềm năng. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh rằng để thu hút dòng tiền này, các nhà phát triển nên xây dựng sản phẩm người dùng thực sự cần thay vì chạy theo xu hướng đầu cơ nhất thời.
Đọc thêm: Proof of Reserves (POR) là gì? PoR có giúp crypto minh bạch hơn?