CEO Stably: ‘Stablecoin phi tập trung cũng giống thịt giả, không thể nào thay thế bò né’
31 tuổi, Kory Hoang đã có gần 6 năm trong thị trường crypto, trải qua hai mùa rưỡi bear market. Sinh ra và lớn lên ở Việt Nam, anh di cư sang Mỹ năm 12 tuổi và lấy đây là nơi thành lập Stably - dự án về stablecoin và nhà cung cấp cơ sở hạ tầng fiat on/off-ramp.
Chọn cho mình hướng đi khác so với những stablecoin trên thị trường, Stably chủ yếu làm việc với các blockchain mới nổi như VeChain, BlockApps… Dự án từng huy động 7 triệu USD và xử lý hơn 100 triệu USD khối lượng trong giao dịch on/off-ramp.
- Trên thị trường hiện có rất nhiều stablecoin, tại sao chúng ta lại cần nhiều stablecoin như vậy? Chúng giúp ích gì trong việc áp dụng rộng rãi crypto?
Kory Hoang: Tôi lại nghĩ chúng ta vẫn chưa có đủ stablecoin.
Nếu nhìn vào tiền tệ fiat khắp thế giới, chúng ta có đô la Mỹ, đô la Canada, đô la Úc, euro, VNĐ… nhưng 99% stablecoin trong thị trường hiện đều dựa trên USD. Vì thế, có tiềm năng lớn cho stablecoin dựa trên các loại fiat khác để tạo điều kiện cho ngoại hối, thanh toán qua biên giới, fiat on/off-ramp với nội tệ.
Đây là một thị trường lớn và cơ hội có thể xuất hiện ở đó và ngay cả ở chính đồng USD. Mỹ hiện chưa có stablecoin nào được pháp luật chính thức điều chỉnh, và một khi có quy định rõ ràng, các ngân hàng, tổ chức tài chính lớn hay thậm chí các doanh nghiệp sẽ nhập cuộc ngay.
Nếu bạn còn nhớ, khoảng 2019-2020, Facebook đã ra mắt Libra, đây là ý tưởng về stablecoin của họ cho Facebook. Apple hiện có tài khoản Apple Saving nhắm đến việc thâm nhập vào ngân hàng và tài chính. Tưởng tượng họ có Apple stablecoin để kết nối người dùng từ tài chính truyền thống đến DeFi.
Hoặc tưởng tượng Walmart có stablecoin cho phép khách hàng mua và bán mọi thứ trong chuỗi cửa hàng của họ. Hoặc tưởng tượng Amazon, American Airlines hoặc trạm xăng như Shell hay bất kỳ doanh nghiệp nào có mạng lưới người dùng riêng, giá trị mạng riêng có thể được hưởng lợi từ việc phát hành stablecoin riêng.
Hiện tại do quy định chưa rõ ràng nên mọi người còn e ngại. Nhưng một khi có sự chắc chắn, đây sẽ không chỉ là cuộc chơi của các công ty crypto, mà còn là của các loại hình công ty khác với giá trị mạng và cơ sở người dùng lớn.
- Thị trường stablecoin đã thay đổi như thế nào kể từ khi anh thành lập Stably vào năm 2018?
Kory Hoàng: Tôi nghĩ vào năm 2018, giá trị thị trường stablecoin vào khoảng vài trăm triệu USD. Sau 5-6 năm, giờ nó đã tăng lên khoảng 130 tỷ USD. Tuy nhiên, thị trường vẫn nặng tính tập trung.
Các nhà phát hành stablecoin tập trung: USDC và USDT chiếm 86% thị trường. Mạng tập trung: 88% stablecoin được phát hành chủ yếu trên mạng Ethereum và Tron. Và cuối cùng, tiền tệ tập trung: 99% stablecoin được peg với USD.
Dù đã đi được một chặng đường, nhưng thị trường stablecoin vẫn còn rất non trẻ. Trên thế giới hiện có tổng cộng 100 nghìn tỷ USD giá trị fiat, trong khi stablecoin chỉ đang chiếm 130 tỷ USD.
Có khoảng 400 triệu người dùng crypto so với 8 tỷ người khắp thế giới, một nửa trong đó là người trưởng thành. Có thể thấy chúng ta mới chỉ khai thác khoảng 10% tiềm năng thị trường. Do đó, tôi nghĩ stablecoin sẽ còn phát triển mạnh trong tương lai.
Đọc thêm: Stably USD là gì? Stablecoin BRC20 đầu tiên trên mạng Bitcoin.
- Một số quốc gia, chẳng hạn Trung Quốc và Nga, hy vọng làm suy yếu sự thống trị của đồng USD. Nếu họ thành công và các loại tiền tệ khác được sử dụng thường xuyên hơn để dự trữ tiền mặt và trong thương mại quốc tế, liệu các stablecoin được hỗ trợ bởi USD có mất người dùng không?
Kory Hoang: Đây là một khả năng có thể xảy ra. Tuy nhiên, hiện đồng USD vẫn là vua, nó được hỗ trợ bởi nền kinh tế Mỹ mà đứng sau là lực lượng quân sự hùng mạnh toàn cầu.
Ngoài ra, Mỹ không chỉ sở hữu nhiều đồng minh mạnh mà còn có vô số tài năng, doanh nhân xuất sắc. Và nếu bạn từng sống ở Mỹ, khi lái xe qua Montana, Wyoming, Idaho, bạn sẽ thấy đây là những vùng đất rộng nhiều tài nguyên nhưng ít người sinh sống. Nghĩa là vẫn còn nhiều tiềm năng và cơ hội ở đó.
Tất cả những điều này cho thấy Mỹ và đồng USD khó lòng bị “truất ngôi” trong tương lai gần. Nếu điều đó xảy ra, phải có sự mất tự tin ghê gớm vào chính phủ Mỹ, Cục Dự trữ Liên bang, quân đội Mỹ, xã hội Mỹ, kinh tế Mỹ và cả giấc mơ Mỹ. Và tôi không nghĩ viễn cảnh này sớm xảy ra, nhưng tôi có thể nhầm, chúng ta chỉ có thể chờ và xem.
- Nhiều quốc gia đang lên kế hoạch ra mắt CBDC. Vậy CBDC sẽ ảnh hưởng đến stablecoin như thế nào?
Kory Hoang: Thông thường, các ngân hàng trung ương hoặc chính phủ không muốn ban hành CBDC trên các blockchain công khai. Tại sao? Bởi vì đó là một rủi ro an ninh quốc gia.
Do đó, xu hướng là phát hành CBDC trên các mạng được quản lý, có thể là blockchain hoặc không. Về cơ bản, nó là sổ cái, cơ sở dữ liệu đóng dành cho các tổ chức, ngân hàng và cơ quan chính phủ.
Và để “nhập khẩu” tính thanh khoản của CBDC vào DeFi hoặc các blockchain không được quản lý, bạn vẫn sẽ cần token hoá CBDC. Do đó, sớm thôi, chúng ta sẽ có stablecoin được back bởi CBDC, và nó không khác gì stablecoin được back bởi fiat.
Tôi xem CBDC như chất xúc tác cho sự phát triển và thúc đẩy việc áp dụng stablecoin ở tầm cao mới.
Như thế, CBDC cũng chỉ là một cách khác để giúp đưa fiat vào tài khoản thế chấp cho một stablecoin. Sau đó, stablecoin này có thể được ban hành để đại diện cho fiat đó - có thể là tiền mặt hoặc tiền kỹ thuật số trong tài khoản ngân hàng hoặc là CBDC. Fiat đó sẽ được số hóa và mang lên on-chain để sử dụng trong DeFi, giống như nó đã được sử dụng trong DeFi 5 năm qua.
Vì thế, tôi xem CBDC như chất xúc tác cho sự phát triển và thúc đẩy việc áp dụng stablecoin ở tầm cao mới. Điều này trái ngược với quan điểm của nhiều người cho rằng CBDC sẽ giết chết stablecoin, họ chỉ là không hiểu đầy đủ bản chất của nó.
- Nói về Stably, tại sao công ty chọn tạo ra stablecoin tập trung thay vì phi tập trung?
Kory Hoang: Stablecoin tập trung được hỗ trợ bởi tài sản thế chấp fiat, vì vậy nó có tính ổn định hữu cơ (organic stability), trong khi đó stablecoin phi tập trung chỉ có tính ổn định tổng hợp (synthetic stability).
Ví dụ, DAI được back bởi Ethereum và một rổ tài sản thế chấp gồm các token ERC-20 khác. Hoặc UST của Terra là stablecoin thuật toán không được hỗ trợ bởi bất cứ thứ gì. Nó dựa trên một cơ chế thuật toán DeFi để cố gắng duy trì sự ổn định. Tính ổn định này không có thật, vì thế stablecoin sụp đổ.
Chúng tôi tin stablecoin được back bởi fiat là lựa chọn tốt nhất để mở rộng quy mô và cung cấp dịch vụ on/off-ramp hiệu quả. Stablecoin phi tập trung không thể làm điều này.
Tôi muốn dùng phép so sánh sau: Khi về Việt Nam tôi hay đi ăn các nhà hàng chay, họ có những loại thịt chay hương vị rất tuyệt vời. Bạn của tôi người Mỹ nghĩ đây là thịt bò nhưng thật ra chúng được làm từ đậu phụ. Tôi thích kiểu thịt chay này nhưng không thể ăn chúng mỗi ngày. Tôi cần thịt bò thật, tôi cần bò né trong cơ thể mình. Đây là cách tôi cảm nhận về stablecoin tập trung và phi tập trung.
- Stably USD (USDS) có lợi thế gì so với các stablecoin tập trung khác như như USDT và USDC?
Kory Hoang: Chúng tôi không ở đây để cạnh tranh với USDC và USDT, bởi họ có thị trường mục tiêu khác chúng tôi. Stably không tập trung stablecoin của mình trên các blockchain lớn vì đây là sân chơi của USDC và USDT, và họ rất giỏi ở lĩnh vực đó.
Stably có cung cấp dịch vụ on/off-ramp với Tether và Circle và đây là một phần quan trọng trong hoạt động kinh doanh của chúng tôi, tuy nhiên chúng tôi nhắm mục tiêu vào một thị trường ngách khác. Ở khoảng hơn 200 blockchain nhỏ, mới xuất hiện ngoài kia, 90% trong số họ không có stablecoin, do vậy cần ai đó làm việc với họ.
Tether và Circle hoặc quá bận rộn hoặc không bận tâm tới các blockchain nhỏ này, vì chúng không đủ người dùng, không đủ hoạt động hay vấn đề về thương hiệu. Bất kể vì lý do gì, họ đã để lại một khoảng trống cho chúng tôi lấp đầy.
Kể từ 2020, chúng tôi hướng mô hình kinh doanh của mình lên on-chain, tập trung vào các sàn giao dịch phi tập trung và những blockchain nhỏ, mới nổi. Tóm lại, trên những chain mới này, khi bạn không tìm thấy USDC và USDT, bạn sẽ thấy USDS.
Tether và Circle hoặc quá bận rộn hoặc không bận tâm tới các blockchain nhỏ. Bất kể vì lý do gì, họ đã để lại một khoảng trống cho chúng tôi lấp đầy.
Việc USDS có mặt ở những chain này cung cấp nhiều giá trị cho các cộng đồng ở đây, bởi nếu không có stablecoin, họ không thể thực hiện on/off-ramp, không thể làm gì hết.
Và khi không có stablecoin để xử lý fiat on/off-ramp, DeFi không thể phát triển và kéo theo việc không thể xây dựng phần còn lại của cơ sở hạ tầng.
- Nhiều đối tác của Stably đến từ tài chính truyền thống, vậy công ty có gặp trở ngại gì khi làm việc với họ không?
Kory Hoang: Khó khăn khi làm việc với các đối tác, nhà cung cấp hay thậm chí khách hàng tiềm năng từ tài chính truyền thống là nhiều người trong số họ không cởi mở lắm. Họ vẫn xem crypto và Bitcoin là thứ gì đó mờ ám hoặc liên quan đến tội phạm. Và đây thực sự không phải cách đúng đắn để nhìn thị trường. Ngay cả BlackRock cũng đang cố tung ra Bitcoin ETF, đúng không?
Ý tôi là bất kỳ ngành mới nào cũng sẽ có những kẻ bịp bợm và vô lại, nhưng họ không đại diện cho tất cả mọi người trong toàn ngành. Tôi đã ở trong thị trường gần 6 năm và luôn cố gắng làm điều đúng đắn, nếu gọi tôi là người mờ ám thì thật không công bằng chút nào.
Cuối cùng, tôi tin mọi người sẽ nhận ra rằng, có những người như chúng tôi tồn tại trong ngành này - những người luôn nỗ lực tạo ra thay đổi và tác động tích cực, tuân thủ luật pháp cũng như không chơi chiêu bài pump-và-dump.
Thứ hai, UIUX vẫn là trở ngại đối với nhiều người bình thường - vốn là khách hàng chính của các ngân hàng, tổ chức, cố vấn tài chính. Vì thế, những bên này gặp khó khăn trong việc bán crypto và ý tưởng blockchain cho người dùng cuối của mình - những người có thể ở độ tuổi 60-70 đã về hưu và có portfolio hưu trí và những thứ tương tự.
Tôi tin mọi người sẽ nhận ra rằng, có những người như chúng tôi tồn tại trong ngành này - những người luôn nỗ lực tạo ra thay đổi và tác động tích cực, tuân thủ luật pháp cũng như không chơi chiêu bài pump-và-dump.
Cuối cùng, khó khăn đến từ phía chính phủ. Chính phủ nên hỗ trợ, khuyến khích các hoạt động đổi mới và khởi nghiệp trong không gian này, thay vì tỏ thái độ thù địch. Nhìn Mỹ bây giờ, thành thật mà nói đó là một đống hỗn độn. Nhiều cơ quan quản lý ở Mỹ đang rất gay gắt với crypto, trong khi đó tiếng nói của các nhà lập pháp ủng hộ crypto lại không đủ mạnh mẽ hoặc không di chuyển đủ nhanh.
Các bạn có thể thấy, thời gian qua, nhiều công ty crypto đã ngừng hoạt động tại Mỹ và chuyển ra nước ngoài. Stably vẫn có kế hoạch tiếp tục hoạt động ở đây nhưng cũng đang tái cấu trúc đội ngũ và hoạt động để phục vụ thị trường quốc tế bên ngoài Mỹ.
Tôi hy vọng tài chính truyền thống, người dân và cơ quan quản lý sẽ có thể nhanh chóng hỗ trợ các doanh nhân như chúng tôi hoặc chúng tôi sẽ rời đi. Nói gì thì nói, hiện tôi cũng đang ở Việt Nam đây rồi.
- Nhắc đến Việt Nam, anh thấy ở đây có dự án crypto nào đáng chú ý không? Và họ cần làm gì để thu hút nguồn vốn lớn khi mùa bull market đến?
Kory Hoàng: Nói đến dự án crypto Việt Nam, tôi sẽ nhắc đến Ninety Eight. Tôi đã theo dõi công ty kể từ khi Solana xuất hiện và các bạn trở thành một trong những nhà cung cấp ví lớn nhất trên hệ. Tôi thực sự tự hào khi thấy một dự án Việt Nam phát triển và trở nên phổ biến trong bối cảnh toàn cầu như vậy.
Người dân, doanh nhân, nhà phát triển crypto, các công ty ở Việt Nam chắc chắn còn chặng đường dài để có thể cạnh tranh hiệu quả với các dự án khác từ Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Mỹ, châu Âu. Nhưng chúng ta đang làm rất tốt, và Việt Nam nằm trong top những quốc gia trên thế giới về việc chấp nhận crypto. Tôi nghĩ chúng ta cứ tiếp tục làm những gì mình đang làm ở đây.
Ngoài ra, một cách để các dự án Việt Nam thu hút thêm nguồn vốn quốc tế, đó là hợp tác chặt chẽ hơn với chính quyền. Hiện tại, lập trường của chính phủ Việt Nam với crypto là trung lập. Do đó, nếu quốc gia có thêm hỗ trợ chính thức cho crypto về mặt quy định như giảm/miễn thuế, thì lượng vốn chảy vào Việt Nam sẽ lớn khủng khiếp.
Hiện tại, có rất nhiều vốn đang rời khỏi Mỹ đến những nơi có khung pháp lý về crypto như châu Âu, Singapore, Hồng Kông, thậm chí cả những hòn đảo ngẫu nhiên ở vùng biển Caribbean, Bermuda. Tôi không hiểu tại sao Việt Nam không phải là một trong những nơi này. Tôi nghĩ Việt Nam sẽ là hòn đảo vàng cho crypto nếu chúng ta có quy định rõ ràng cho không gian này.
Đọc thêm: Từ phi công trẻ đến CEO sàn giao dịch crypto BTSE.