Chris Dixon a16z và ‘bàn tay vàng’ của vua Midas

Lập trình viên part-time, doanh nhân full-time

Năm 1982, cậu bé Chris Dixon mười tuổi viết thư cho công ty sản xuất máy tính và máy chơi game Atari hỏi xin tài liệu hướng dẫn sử dụng máy tính. Alan Kay - nhà khoa học trưởng tại Atari, đồng thời là một lập trình viên máy tính từng đoạt giải thưởng - đích thân viết thư trả lời Dixon.

“Niềm đam mê suốt đời của tôi với máy tính phần nhiều nhờ vào ông ấy”, Dixon viết trong một bài blog vào năm 2009. 

Những tiếp xúc đầu tiên với thế giới lập trình đã mở đường cho sự nghiệp của Dixon trong tư cách nhà phát triển, nhà sáng lập công nghệ, quản lý eBay, sau này là General Partner của quỹ đầu tư mạo hiểm (VC) crypto a16z và tác giả sách Read Write Own.

A16z, VC Dixon làm việc, quản lý quỹ trị giá 6.3 tỷ USD tập trung vào các khoản đầu tư tài sản kỹ thuật số, theo số liệu của PitchBook năm 2022.

Không nhà đầu tư nào có nhiều vốn đầu tư mạo hiểm—cũng như sở hữu đội ngũ hỗ trợ lớn như thế—để hoạt động trong lĩnh vực tài sản kỹ thuật số như a16z. 

A16z nổi tiếng nhưng Dixon lại kín tiếng. Ông thích ở hậu trường, nhường ánh đèn sân khấu cho người khác và chỉ xuất hiện để nói về crypto, đầu tư mạo hiểm và công nghệ khi nào và ở nơi ông thấy phù hợp.

Dixon sinh năm 1971 hoặc 1972 tại Ohio, Mỹ. Ông có ba bằng: cử nhân triết học từ Columbia, thạc sĩ từ Trường Khoa học và Nghệ thuật sau đại học và MBA từ Đại học Harvard. Niềm đam mê học thuật của ông không đáng ngạc nhiên: Dixon là một trong bốn con trai của hai giáo sư tiếng Anh nghỉ hưu tại Đại học giáo dục khai phóng Wittenberg.

Dixon lần đầu dấn thân vào lĩnh vực đầu tư mạo hiểm khi trở thành phụ tá cho Bessemer Venture Partners. “Đây không phải loại công việc tôi yêu thích”, Dixon sau này nói vào năm 2010 về thời gian làm việc tại Bessemer. Ông lưu ý rằng mình không nghĩ sẽ lại làm việc toàn thời gian trong ngành này và thấy mình giống doanh nhân hơn nhà đầu tư.

Trong thời gian làm việc tại Bessemer, ông thành lập công ty đầu tiên, trang web bảo mật SiteAdvisor vào năm 2005. Một năm sau khi công ty ra mắt, ông bán nó cho công ty phần mềm bảo mật máy tính McAfee.

Năm 2009, Dixon tiếp tục thành lập Hunch với Caterina Fake - đồng sáng lập Flickr - và hai người khác. Startup với tính năng đưa ra đề xuất về sách, phim, sản phẩm hay sở thích khi bạn trả lời các câu hỏi về bản thân (chẳng hạn bạn có khiêu vũ không), gây chú ý ngay lập tức khi vừa ra mắt. 

“Với công ty khởi nghiệp thứ hai này, chúng tôi kêu gọi mọi người lại đầu tư vào Chris”, Conway, nhà đầu tư của SiteAdvisor và bạn của Dixon nói. “Chúng tôi hoàn toàn yêu mến Chris. Anh ấy là một trong những nhà sáng lập thông minh nhất chúng tôi từng gặp. Rất thực tế và không phóng đại chút nào”. 

Vào năm 2011, eBay mua lại Hunch với giá 80 triệu USD.

Ngoài là nhà sáng lập mát tay, Dixon còn được nhận xét là người đầy ắp ý tưởng. Khi còn là sinh viên MBA tại Harvard, cùng với Alex Rampell (sau này cũng trở thành General Partner của a16z), ông xây dựng một sản phẩm theo dõi thử nghiệm có tên DidTheyReadIt. Sản phẩm này giúp nhúng các pixel vào email để cho biết thời gian một tin nhắn được đọc.

“Anh ấy cực kỳ thành thạo trong việc tổng hợp thông tin, chấp nhận rủi ro và học hỏi với tốc độ đáng kinh ngạc”, Daniel Jeffries, đồng nghiệp cũ của Dixon nhận xét. “Tôi chưa từng gặp lập trình viên nào sáng tạo hơn thế, và đây thậm chí không phải công việc toàn thời gian của Chris. Nó chỉ là thứ anh ấy tự học vì thích và vì không ai khác biết cách làm điều anh ấy muốn”.

Đọc thêm: Casey Rodarmor - Người sáng tạo ra Bitcoin Ordinals, Runes Protocol.

‘Việc của tôi là đủ thông minh để biết ai là người thông minh’

Nhưng đời sống doanh nghiệp không kéo dài lâu đối với Dixon. Vào cuối năm 2012, ông đang trên đường đến với a16z. Dixon là một trong những người công khai chỉ trích các VC và công ty lớn trị giá tỷ USD. Nhưng giờ ông sắp gia nhập một trong những VC lớn nhất ngành.

“Về cơ bản, đây là lĩnh vực kinh doanh chỉ do một số ít công ty thống trị”, Dixon nói vào năm 2013, ngay sau khi chuyển đến a16z. “Người ta kỳ vọng tất cả doanh nhân đều phải gõ cửa và thuyết phục các VC này đầu tư, trong khi đó vốn đầu tư thì khan hiếm. Kết quả là, có một chút kiêu ngạo đã xâm nhập vào ngành”.

Tuy nhiên, theo Dixon, a16z không giống vậy. VC do hai doanh nhân Marc Andreessen và Ben Horowitz thành lập và có khoảng 65 nhân viên tận tâm giúp các công ty thành công trong lĩnh vực đầu tư. “Tôi nghĩ nó bắt đầu với ý tưởng: ‘Nếu chúng ta thành lập một VC từ con số 0 thì nó sẽ trông như thế nào và một công ty hết lòng ủng hộ doanh nhân sẽ có  dạng ra sao?’” Dixon nói.

Với a16z, Dixon sớm nhảy vào lĩnh vực sẽ trở thành một trong những mảng thu hút tài sản lớn nhất trong giới đầu tư mạo hiểm: crypto. Ông xem blockchain là một loại máy tính mới với tiềm năng đặt nền móng cho kỷ nguyên tiếp theo của internet.

Tuy nhiên, cú đặt cược sớm vào sàn giao dịch Coinbase mới quyết định sự nghiệp của Dixon trong crypto. Cụ thể, năm 2013, ông dẫn đầu vòng đầu tư trị giá 25 triệu USD của a16z vào Coinbase.

Vào thời điểm sàn giao dịch ra mắt công chúng thông qua niêm yết trực tiếp vào tháng 4/2021, a16z đã tích lũy gần 30 triệu cổ phiếu (15% cổ phần) trong 14 vòng nữa. Vào cuối ngày giao dịch đầu tiên của Coinbase, những cổ phiếu đó trị giá khoảng 10 tỷ USD - tương đương mức lợi nhuận xấp xỉ gấp 60 lần.

Coinbase chỉ là một “viên ngọc” trong danh mục đầu tư khiến Dixon được mệnh danh là người sở hữu “bàn tay vàng” của vua Midas. Các thương vụ lớn khác của ông bao gồm Uniswap, Avalanche và Dapper Labs.

“Theo bất kỳ thước đo nào, anh ấy là nhà đầu tư crypto hàng đầu”, Hemant Taneja - Giám đốc điều hành General Catalyst, người đã hậu thuẫn startup của Dixon hơn 20 năm trước nói. Ben Horowitz, đồng sáng lập a16z còn đi xa hơn: “Tôi nghĩ 10 năm nữa, mọi người sẽ xem anh ấy là nhà đầu tư vĩ đại nhất của thế hệ mình”.

Tuy nhiên, Dixon phần nào phủ nhận tầm quan trọng trong khả năng đầu tư của mình: “Công việc của tôi không phải dự đoán tương lai”, ông nói. “Việc của tôi là đủ thông minh để biết ai là người thông minh để làm được điều đó”.

Gốc gác lập trình viên, nhưng Dixon lại tìm thấy một số câu trả lời đáng ngạc nhiên nơi con người - chứ không phải dữ liệu và sản phẩm. Đây là bài học ông học được thông qua đầu tư.

“Những khoản đầu tư tệ nhất của tôi là những khoản tôi thực hiện khi hiểu rõ thị trường nhất”, Dixon nói. “Trong những trường hợp đó, tôi phần nào yêu thích ý tưởng về sản phẩm vì tôi biết thị trường quá rõ mà bỏ qua sự thật rằng nhóm xây dựng không tốt”.

Dixon đã nghiên cứu các chủ đề về crypto trong hơn một thập kỷ. Lần đầu tiên ông viết về “dân chủ hóa nghệ thuật” là vào năm 2009, ngay sau khi đầu tư vào một công ty không liên quan crypto muốn đưa bộ sưu tập nghệ thuật đến thị trường tầm trung.

Kể từ khi bước chân vào lĩnh vực công nghệ, ông ra sức phê bình thị trường tài chính và nói rằng Phố Wall không đóng góp nhiều cho xã hội. Ông đã chia sẻ rất nhiều tầm nhìn đó trên các ấn phẩm, blog và Twitter. 

Cho đến cuối năm ngoái, ông tập hợp tất cả những suy nghĩ này và cho ra đời cuốn sách Read Write Own - cung cấp lược sử về sự tiến triển của web và đưa ra luận điểm thuyết phục cho blockchain như tương lai không tránh khỏi của web. Robert Iger, CEO của Disney đã nhận xét cuốn sách là: “Một tầm nhìn hấp dẫn về nơi internet sẽ hướng tới và cách đạt được điều đó”.

Bất chấp những lời ca ngợi từ cộng đồng và khối tài sản kếch xù của mình, Dixon trả lời phỏng vấn báo giới rằng ông thực sự không có sở thích nào khác ngoài viết blog và khởi nghiệp.