Crypto là gì? Hiểu về Crypto một cách đơn giản cho người mới

Crypto là gì?

Crypto (Cryptocurrency) là một loại tiền mã hoá do dự án phát hành trên blockchain. Crypto sử dụng công nghệ mật mã học (cryptography) để bảo mật và xác minh các giao dịch.

Crypto sẽ có nhiều chức năng khác nhau, được sử dụng như một phương tiện lưu trữ giá trị, thanh toán & giao dịch hoặc có các ứng dụng khác như phần thưởng cho thợ đào, tham gia vào hoạt động của dự án.

Phân loại Crypto trong thị trường

Crypto được chia thành nhiều loại và có nhiều tên gọi riêng như altcoin, meme coin, large cap coin, mid cap coin, low cap coin, stablecoin, shitcoin…

Trong khuôn khổ bài viết sẽ đề cập đến 2 loại chính:

• Coin: Coin là loại tiền được ban hành, phát triển trên một blockchain riêng biệt và hoạt động độc lập.
• Token: Token là một đồng tiền được phát hành trên blockchain, nhưng nó không có blockchain riêng, mà được phát hành trên blockchain khác.

Mỗi dạng tài sản được phát hành với các mục đích riêng. Vì vậy, người dùng cần nắm vững kiến thức cơ bản về chúng để có thể hiểu được thiết kế tokenomics của dự án và tham gia đầu tư.

Đọc thêm: Cách phân biệt các loại Coin và Token.

Crypto có an toàn không?

Thị trường crypto vốn dĩ là một thị trường tự do, không bị kiểm soát gắt gao bởi chính phủ, vì vậy thị trường tồn tại nhiều thực thể xấu.

Nhưng ngược lại, đây là nơi tồn tại nhiều ý tưởng sáng tạo, thu hút dòng tiền và tạo ra nhiều cơ hội.

Rủi ro người dùng

Một điểm khác biệt quan trọng của crypto so với tài chính truyền thống là không thể hoàn hoặc hủy bỏ một giao dịch sau khi đã được thực hiện. Điều này có nghĩa là việc mất passphrase và private key hoặc gửi tiền đến địa chỉ sai có thể dẫn đến việc mất tài sản.

Rủi ro quy định

Các quy định của tiền điện tử vẫn chưa rõ ràng, một số chính phủ đang cố gắng quy định chúng như chứng khoán, tiền tệ hoặc cả hai. Sự kiểm soát quy định đột ngột có thể gây khó khăn trong việc giao dịch tiền điện tử hoặc gây sụt giá trên toàn thị trường.

Rủi ro quản lý

Sự thiếu rõ ràng về quy định đã tạo ra một môi trường thiếu sự bảo vệ chống lại những hành vi lừa đảo hoặc không đạo đức. Nhiều nhà đầu tư đã gặp mất mát đáng kể do các nhóm quản lý không thực hiện cam kết của mình.

Đọc thêm: Magic Eden và cú rug pull của Balloonsville

Rủi ro bên thứ ba

Nhiều nhà đầu tư phải dựa vào sàn giao dịch hoặc các bên giám sát khác để lưu trữ tài sản của họ. Mất cắp hoặc mất mát từ một bên thứ ba có thể dẫn đến mất toàn bộ tài sản.

Đọc thêm: Sự trỗi dậy và lụi tàn của FTX - "Cơ đồ" 32 tỷ USD "hóa tay không"

Rủi ro lập trình

Nhiều nền tảng sử dụng các hợp đồng thông minh để kiểm soát việc chuyển đổi tiền gửi của người dùng. Nhà đầu tư phải chấp nhận rủi ro rằng sự cố lỗi hoặc lỗ hổng hệ thống có thể dẫn đến mất mát.

Đọc thêm: Phát hiện bug, Mina nâng cấp mạng lưới trong 24 giờ

Rủi ro thao túng thị trường

Thao túng thị trường vẫn là một vấn đề lớn trong tiền điện tử, khi có những cá nhân, tổ chức và sàn giao dịch có thể thực hiện hành vi thao túng giá.

Mặc dù có những rủi ro này, tiền điện tử đã ghi nhận một bước nhảy vọt về giá trị, với tổng vốn hóa thị trường vượt qua mốc 1 nghìn tỷ USD.

Ưu và nhược điểm của Crypto

Crypto được xem như một cuộc cách mạng hóa thị trường tài chính. Và hiển nhiên là chúng có sự đánh đổi.

Ở giai đoạn hiện tại, có nhiều khác biệt giữa lý tưởng về một nền kinh tế phi tập trung và thực tế triển khai nó.

Ưu điểm của Crypto

• Giao dịch dễ dàng, nhanh chóng và không giới hạn trên toàn cầu: Crypto cho phép người dùng ở bất cứ đâu có thể dễ dàng chuyển tiền trực tiếp, loại bỏ sự phụ thuộc vào bên thứ ba.
• Bảo mật và an toàn: Được phát triển trên công nghệ blockchain, crypto được đảm bảo tính ẩn danh và mức độ bảo mật thông tin cao thông qua mật mã học.
• Phi tập trung, không thể thay đổi và minh bạch: Toàn bộ hệ thống hoạt động hoàn toàn minh bạch và phi tập trung, chia sẻ dữ liệu có sẵn cho tất cả người dùng tham gia vào mạng lưới.

Nhược điểm

• Mass adoption: Crypto muốn phát triển mạnh thì cần được chấp nhận rộng rãi. Tuy nhiên, crypto hiện chưa làm được điều này vì công nghệ blockchain quá phức tạp và còn nhiều hạn chế như phí cao, độ trễ cao…
• Rủi ro cao: Cũng như đã đề cập ở phần trên, crypto có rất nhiều rủi ro người dùng phải lưu ý khi tham gia vào thị trường.
• Một rào cản nữa là chỉ có một phần nhỏ crypto trong thị trường giữ được giá trị nội tại của dự án, ngoài ra rất nhiều dự án chỉ tồn tại một thời gian, mọc lên theo chu kỳ thị trường và cũng mất đi khi thị trường đi vào giai đoạn ảm đạm.

Mua bán và lưu trữ Crypto

Mua bán Crypto

Người dùng có thể mua bán tiền điện tử ở các sàn giao dịch. Trong crypto sẽ có 2 loại sàn chính:

• Sàn tập trung (CEX): Binance, Huobi, Coinbase, OKX, Bybit... Đây là các sàn được kiểm soát bởi các công ty. Để giao dịch trên CEX, người dùng cần giao dịch P2P hoặc chuyển tài sản lên sàn.
• Sàn phi tập trung (DEX): Uniswap, Pancakeswap, dYdX, Curve... Để giao dịch trên các sàn này, người dùng cần sử dụng ví phi tập trung (ví non-custodial), sàn sẽ không giữ tài sản của bạn sau khi giao dịch.

Đọc thêm: 3 Bước mua bán coin cho người mới.

Lưu trữ Crypto

Để lưu trữ tài sản crypto, người dùng cần sử dụng ví crypto. Ví crypto có tính bảo mật cao nhờ sử dụng công nghệ mật mã học để mã hóa thông tin và không định danh người sở hữu ví.

Có nhiều loại ví crypto:

• Centralized Wallet - Ví tập trung.
• Decentralized Wallet - Ví phi tập trung: Ví nóng, ví lạnh.

Đọc thêm: Zen Card - Giải pháp lưu trữ kết hợp giữa ví nóng và ví lạnh

Những điều cần biết khi tham gia Crypto

Các kênh thông tin 

Cũng như tất cả ngành nghề khác, khối lượng kiến thức trong crypto rất “khổng lồ”. Người dùng cần theo dõi và tham khảo kiến thức từ các website lớn và uy tín để có thể cập nhật thông tin hàng ngày, phù hợp với mục đích ở trong thị trường.

• Mạng xã hội cập nhật nhanh nhất: Twitter, Telegram…
• Website cập nhật thông tin nhanh: CoinDesk, CoinGecKo, CoinMarketCap…
• Website nghiên cứu chuyên sâu: Binance Research, Messari…
• Website cung cấp dữ liệu DeFi: DefiLlama, DeFi Pulse, Dune Analytics…

Đọc thêm: 19 trang web về Crypto uy tín nhất cho các nhà đầu tư

Quản lý danh mục đầu tư

Để đầu tư vào thị trường crypto, người dùng có thể bắt đầu từ số vốn rất thấp từ 50 USD cho đến hàng triệu USD. Đã có nhiều nhà đầu tư tham gia vào thị trường với số vốn 0 đồng, sau đó gây dựng lên khối tài sản đáng kể nhờ vào việc tham gia một cách chuyên nghiệp.

Tuy nhiên, mỗi trường vốn sẽ có phương pháp đầu tư và phân bổ vốn khác nhau. Điều này ảnh hưởng rất nhiều đến kết quả cuối cùng của nhà đầu tư. Vì vậy, người dùng cần phải nắm rõ các sai lầm cần tránh khi đầu tư crypto và học cách quản lý danh mục đầu tư để có thể nâng cao hiệu quả sử dụng vốn.

Đọc thêm: 03 bước thiết kế danh mục đầu tư Crypto hiệu quả

Bảo mật tài sản 

Trong crypto tồn tại vô vàn hình thức lừa đảo, một số hình thức phổ biến nhất được đề cập như:

• Tặng token/coin miễn phí sau đó yêu cầu sign wallet để chuyển tiền trong ví.
• DNS hack, người dùng vô hình bị chuyển sang trang lừa đảo vì máy chủ bị hack.
• Giả mạo email (Tấn công Phising).
• Giả mạo đội ngũ dự án, trà trộn vào các group chat chung, group chat hỗ trợ.

Kiếm được tiền trong thị trường là điều khó, tuy nhiên việc giữ được tiền cũng không dễ hơn. Vì vậy, người dùng cần cực kỳ cẩn trọng với tài sản của mình.

Tham khảo: 19 hình thức lừa đảo trong crypto & cách phòng tránh

Các hình thức kiếm tiền trong thị trường Crypto

Để kiếm tiền trong thị trường crypto, có nhiều cách khác nhau. Dưới đây là một số hình thức phổ biến:

• Giao dịch mua, bán, nắm giữ.
• Airdrop và Retroactive.
• Đào coin.
• Tham gia vào các hoạt động của DeFi như staking, farming, lending, borrowing…

Bên cạnh đó, để kiếm tiền trong thị trường crypto, người dùng không nhất thiết phải tham gia vào các hình thức trên.

Thị trường crypto cũng tương tự với nhiều thị trường khác, có rất nhiều công việc có thể làm như thiết kế, kỹ sư blockchain, nghiên cứu thị trường…

Đọc thêm: Lộ trình đầu tư tiền điện tử cho người mới bắt đầu