Đa dạng hoá danh mục đầu tư là gì? Lợi ích của đa dạng hóa đầu tư

Đa dạng hoá đầu tư là gì?

Đa dạng hóa đầu tư là phương thức phòng ngừa rủi ro của nhà đầu tư, khi họ mua nhiều loại tài sản crypto với các danh mục khác nhau. Mục đích của một danh mục với đa dạng tài sản là giúp người dùng hạn chế những rủi ro đơn lẻ của một loại tài sản.

Cụ thể, khi một nhà đầu tư thực hiện đa dạng hoá danh mục của mình, thay vì chỉ đầu tư 100 nghìn USD vào một tài sản nhất định, họ sẽ thực hiện chia số tiền 100 nghìn USD đó vào nhiều loại tài sản khác nhau theo các tiêu chí nhất định.

Việc đa dạng hoá danh mục còn có cách gọi dân dã là “Đừng bỏ hết trứng vào một giỏ”.

Có nhiều phương pháp đa dạng hóa danh mục đầu tư khác nhau, nhưng chúng đều cho ra một kết quả là cải thiện hiệu suất đầu tư với cùng một khoản tiền ban đầu.

Các nghiên cứu học thuật đã chỉ ra rằng kỹ thuật đa dạng hoá danh mục sẽ khiến mức lợi nhuận bình quân trong dài hạn cao hơn và mức độ rủi ro của toàn bộ danh mục giảm đi (khi một tài sản trong danh mục giảm giá sẽ được bù đắp bởi sự tăng trưởng của tài sản khác).

Tại sao phải đa dạng hóa danh mục đầu tư?

Đa dạng hoá đầu tư đem lại nhiều lợi ích cho người dùng, bao gồm:

Cải thiện lợi nhuận đầu tư trong dài hạn

Tại thị trường tài chính truyền thống, không có tài sản nào có thể giữ nguyên được tốc độ tăng trưởng ổn định trong một khoảng thời gian dài. Một ví dụ điển hình là chỉ số S&P500, một chỉ số chứng khoán đã và đang trải qua một siêu chu kỳ tăng trưởng kéo dài hàng chục năm.

S&P500 cũng là tài sản có mức độ đa dạng hoá cao bởi chứa nhiều cổ phiếu của nhiều công ty khác nhau.

Tuy vậy, trong những giai đoạn nhất định, tốc độ tăng trưởng của “rổ” chỉ số này cũng cho thấy dấu hiệu chậm lại. Trong giai đoạn từ 1990-2000, tốc độ tăng trưởng của S&P500 (trung bình 5 năm) đã tăng từ 10% lên tới đạt gần 30% vào cuối những năm 90. Sau đó, trong giai đoạn 2000-2012, tốc độ tăng trưởng bình quân chỉ đạt từ 1% đến 10%.

Vì vậy, đa dạng hóa danh mục giúp cho nhà đầu tư bổ sung thêm những tài sản với mức rủi ro, biến động lớn, nhưng theo kèm đó là tiềm năng tăng trưởng cao hơn. Khiến nhà đầu tư có thể  gia tăng lợi nhuận của tài sản trong dài hạn.

Hạn chế rủi ro

Khi sở hữu nhiều tài sản khác nhau trong danh mục đầu tư, rủi ro khi giá giảm sẽ được phân tán và không còn tập trung vào một tài sản nhất định.

Ví dụ:

• Một danh mục đầu tư vào năm 2022, so sánh danh mục gồm 100% tài sản LUNA và một danh mục gồm 50% LUNA và 50% USDC.
• Khi sự kiện LUNA sụp đổ diễn ra, danh mục với 100% LUNA sẽ mất toàn bộ giá trị. Trong khi đó, danh mục còn lại vẫn còn 50% giá trị từ USDC.
• Có thể thấy, rủi ro khi LUNA sụp đổ đã được phân tán, từ 100% xuống 50%.

Thông thường, rủi ro xảy ra với một loại tài sản nhất đinh, hầu hết toàn bộ tài sản thuộc loại đó sẽ bị bán tháo. Do đó khi đa dạng hoá danh mục bằng cách đầu tư vào nhiều loại tài sản khác nhau thì sẽ tránh được rủi ro này.

Hạn chế của đa dạng hóa đầu tư

Đa dạng hoá danh mục đầu tư mang lại cho người dùng nhiều lợi ích nhưng vẫn còn những hạn chế nhất định.

Một danh mục gồm nhiều các loại tài sản sẽ gây khó khăn và tốn thời gian hơn cho việc quản lý, khi tin tức sự kiện của từng loại tài sản cũng khác nhau. Từ đó, một danh mục được đa dạng hoá yêu cầu người dùng luôn phải theo dõi và quản lý chặt chẽ. Ngoài ra, có nhiều loại tài sản trong danh mục cũng sẽ khiến nhà đầu tư tốn nhiều chi phí mua/bán hơn mỗi khi xem xét, cân bằng lại danh mục.

Ngoài ra, một nhược điểm khác đó là chi phí cơ hội hay lợi nhuận ngắn hạn gần như không có. Ví dụ hai danh mục ở bên trên (một danh mục gồm 100% LUNA và một danh mục gồm 50% LUNA và 50% USDC), khi giá LUNA tăng gấp đôi thì danh mục đầu tiên sẽ tăng gấp đôi giá trị, trong khi đó danh mục hai chỉ tăng 50%.

Tuy nhiên, lợi ích về tỷ suất sinh lời của đa dạng hóa danh mục đầu tư sẽ được thể hiện trong dài hạn. Một thực tế đã chỉ ra rằng, không có một loại tài sản cố định nào có thể giữ nguyên được tốc độ tăng trưởng trong một khoảng thời gian dài (kể cả đối với S&P500, một danh mục chứng khoán đã được đa dạng hoá). Do đó, chi phí cơ hội kể trên thường sẽ diễn ra trong khoảng thời gian ngắn hạn.

Đa dạng hóa danh mục hạn chế rủi ro như thế nào?

Mặc dù đa dạng hoá danh mục đầu tư giúp người dùng tối ưu hoá lợi nhuận trong dài hạn, mục đích chính của đa dạng hoá là tránh rủi ro và độ biến động của thị trường.

Ví dụ: Trong một nghiên cứu của Fidelity, họ so sánh bốn danh mục đầu tư trong thị trường tài chính truyền thống vào năm 1926 đến năm 2022, bao gồm 4 loại tài sản là trái phiếu (Bond), cổ phiếu Mỹ (US stock), cổ phiếu nước khác (foreign stock) và tài sản ngắn hạn (short-term investment):

• Danh mục 1: Là danh mục với độ biến động thấp khi tài sản tập trung chủ yếu vào trái phiếu (50%).
• Danh mục 2: Là danh mục cân bằng khi tài sản tập trung vào trái phiếu (40%) và cổ phiếu tại Mỹ (35%).
• Danh mục 3: Là danh mục tập trung chủ yếu vào cổ phiếu tại Mỹ với 49%.
• Danh mục 4: Là danh mục phát triển nhất khi tập trung 60% tài sản vào cổ phiếu Mỹ, nhưng những tài sản ngắn hạn lại không có trong danh mục này.

Có thể thấy, khi áp dụng 4 loại tài sản và việc phân bổ có thay đổi, lợi nhuận dài hạn (20 năm) gần như không thay đổi quá nhiều. Ở chiều hướng ngắn hạn hơn, lợi nhuận ở danh mục 4 mang lại lợi nhuận lên đến 136%, nhưng bù lại nhà đầu tư có thể mất 60% giá trị tài sản trong một năm chưa tốt (một con số cao mà bất kỳ nhà đầu tư đều không muốn).

Vì vậy, đa dạng hóa danh mục khiến nhà đầu tư có thể tránh rủi ro trong dài hạn, nhưng rủi ro trong ngắn hạn nhà đầu tư vẫn phải chịu mất mát. Theo một số nhà đầu tư, đây có thể được coi là sự trao đổi đáng chấp nhận, đặc biệt khi họ về già.

Cách thức đa dạng hóa danh mục

Trong thị trường tài chính truyền thống, đa dạng hóa danh mục qua nhiều lớp tài sản là cách thức phổ biến. Thông thường, những người quản lý quỹ đầu tư sẽ phân bổ nguồn vốn vào nhiều tài sản khác nhau bao gồm cổ phiếu, trái phiếu, bất động sản…

Đối với một loại tài sản cụ thể (ví dụ như cổ phiếu), họ có thể thực hiện đa dạng hoá thông qua việc sở hữu các cổ phiếu thuộc nhiều nhóm ngành khác nhau. Đối với trái phiếu, nhà đầu tư hoàn toàn có thể thực hiện đa dạng hoá thông qua việc sở hữu nhiều loại trái phiếu, với thời gian đáo hạn khác nhau, hoặc được phát hành bởi nhiều tổ chức khác nhau (chính phủ, doanh nghiệp, …).

Đa dạng hoá danh mục trong thị trường crypto

Vậy trong thị trường crypto, nhà đầu tư nên thực hiện đa dạng hoá danh mục đầu tư như thế nào? Một đặc điểm của thị trường crypto có thể kể tới đó là chịu sự ảnh hưởng nhiều từ giá của BTC.

Điều này được thể hiện rõ ràng hơn khi quan sát hệ số tương quan (correlation)* giữa BTC và nhiều loại crypto khác trên thị trường. Hầu hết các Altcoin trong hình đều có hệ số tương quan lớn hơn 0.5 (biến động cùng chiều với BTC).

*Hệ số tương quan là một hệ số cho thấy mức độ mạnh yếu của mối quan hệ giữa 2 biến số. Hệ số tương quan dao động trong khoảng từ -1 đến 1. Càng gần 1 biến động cùng chiều càng mạnh.

Do vậy, việc mua và nắm giữ nhiều các tài sản crypto khác nhau sẽ thu lại được ít lợi ích từ đa dạng hoá. Ngoài ra, trong những giai đoạn nhất định vẫn sẽ có những crypto không có sự tương quan với BTC thì khi đó chúng ta có thể thu được lợi ích đa dạng hoá từ việc mua và nắm giữ crypto đó.

Một vài chiến lược đa dạng hoá đối với thị trường crypto:

• Dựa trên vốn hoá: Chia ra và nắm giữ các tài sản thuộc nhóm Large cap như Bitcoin, Ethereum…, Midcap (vốn hoá trung bình) và Lowcap (vốn hoá thấp). Tuy nhiên, người dùng nên hạn chế số lượng đồng nắm giữ thuộc mỗi nhóm (vì chúng có xu hướng sẽ tương quan dương mạnh với nhau khiến lợi ích đa dạng hóa giảm đi).
• Sử dụng các công cụ khác nhau: Kết hợp nhiều công cụ khác nhau như mua bán nắm giữ spot và các sản phẩm phái sinh hoặc các công cụ Yield Farming để thực hiện đa dạng hoá.

Một số câu hỏi về đa dạng hoá đầu tư

Đa dạng hoá đầu tư có giống với đa dạng hoá rủi ro?

Câu trả lời là có, một số người cho rằng đa dạng hoá đâu tư là một phương thức phòng ngừa rủi ro. Vì vậy, có thể cho rằng đa dạng hoá đầu tư có tính tương đồng với đa dạng hoá rủi ro.

Đa dạng hoá danh mục có thể loại bỏ hoàn toàn rủi ro không?

Đa dạng hoá danh mục không hoàn toàn loại bỏ rủi ro, bởi khi thị trường diễn biến theo hướng tiêu cực, toàn bộ tài sản trong danh mục của người dùng vẫn luôn bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, đa dạng hoá danh mục giúp người dùng tránh được những nguy cơ mất trắng tài sản.

Đọc thêm 03 bước thiết kế danh mục đầu tư Crypto.