Để memecoin không chỉ là đầu cơ
Memecoin không có giá trị, tại sao mọi người vẫn đổ xô vào?
Tháng trước, giá trị của Coinye West, một memecoin chưa đầy hai tháng tuổi trên mạng Base của Coinbase, đã tăng gấp 115 lần.
Hai tháng trước, giá trị của SWIFTIES, memecoin trên Solana đặt theo tên ngôi sao nhạc pop Taylor Swift, đã tăng vọt 200 lần trong vài giờ.
Vào ngày 3/3, một memecoin khác, Jeo Boden - cơ bản giống một bức vẽ kỳ lạ của tổng thống Mỹ đương nhiệm - có giá tăng vọt 1,000 lần kể từ khi ra mắt.
Hãy cùng quay về năm 2015, thời điểm ra đời của memecoin đầu tiên - Dogecoin. Nó được tạo ra như một trò đùa để chế nhạo cơn sốt đầu cơ trong crypto.
Nó không phải tiền kỹ thuật số hay vàng kỹ thuật số như Bitcoin. Nó không đại diện cho quyền quản trị trong một tổ chức hợp tác kỹ thuật số, như Ether của Ethereum. Nó không gắn với tài sản cố định nào, bạn cũng không thể stake nó để nhận lợi nhuận.
Vậy mà vào năm 2021, trong mùa bull market, giá trị của Dogecoin đã tăng lên hơn 88 tỷ USD. Cùng lúc đó, nó mở đường cho những memecoin khác cũng vô dụng và ngớ ngẩn không kém.
Năm ngoái, chúng ta có PEPE gây bão Ethereum. Năm nay, Dogwifat làm mưa làm gió trên Solana. Nhìn chung, theo CoinGecko, thị trường memecoin đang trị giá khoảng 58 tỷ USD.
Tuy nhiên, hầu hết memecoin này không có giá trị nội tại và giá trị của chúng hoàn toàn phụ thuộc vào những cơn sốt của cộng đồng và những khoản lãi lẫn lỗ của nhà đầu tư vào thời điểm họ “thoát hàng”.
Nhưng có lẽ memecoin chỉ là một hình thức biểu hiện khác của crypto, một số hài hước, còn số khác lại gây khó chịu.
Các nhà đầu tư truyền thống khó mà hiểu được ý tưởng đằng sau việc tạo ra tài sản chỉ bằng một cú nhấn nút của memecoin. Tuy nhiên dù muốn dù không, memecoin đang trở thành một phần trong hệ sinh thái blockchain.
“Memecoin dựa trên danh tính và cộng đồng”, Juan Bruce, đồng sáng lập nền tảng mạng xã hội DSCVR trên Solana, nói. “Thực ra chúng tương tự các bộ NFT, bộ sưu tập trong thế giới thực và phụ kiện thời trang nhấn mạnh vào tính cộng đồng, thương hiệu và cảm giác thuộc về”.
‘Ít nhất, tạo nhiều memecoin tốt hơn memecoin xấu’
Ngoài những yếu tố trên, có cách khác để khiến memecoin không chỉ thuần dùng vào hoạt động đầu cơ.
Trên blog của mình, Vitalik Buterin - sáng lập Ethereum - đã đề xuất cách tạo ra giá trị cho memecoin: dùng chúng cho mục đích từ thiện, hoặc tốt hơn là sáng tạo game dựa trên crypto với thiết kế giúp đỡ người chơi có thu nhập thấp.
“Nếu mọi người xem trọng trải nghiệm vui vẻ và các game mang yếu tố tài chính có thể cung cấp điều đó, dù chỉ chút ít, vậy có phiên bản nào khác của ý tưởng này mà sẽ tạo ra tổng dương không?”, Buterin viết.
Với đó, ông đề xuất: một số phần trăm của memecoin mới được phát hành hoặc phí giao dịch mà chúng tạo ra nên được dành cho từ thiện.
Theo Buterin, ví dụ thành công nhất cho ý tưởng này có thể kể đến Dogelon Mars, token theo chủ đề Elon Musk.
Vào năm 2021, Buterin đã chuyển số Dogelon (ELON) trị giá 145 triệu USD cho Methuselah Foundation, một tổ chức phi lợi nhuận về du hành vũ trụ và chống lão hóa.
Sự “sang tay” 43% nguồn cung lưu hành của Dogelon đã gây hoang mang cho các nhà đầu tư khác, họ sợ Methuselah bán tháo token khiến giá trị của Dogelon tụt dốc không phanh. Nhưng tổ chức này đã hứa sẽ quản lý tốt lượng token.
“Chúng tôi sẽ áp dụng cách tiếp cận hợp lý với cổ phần Dogelon Mars của mình, vì chúng tôi hiểu giá trị của crypto phụ thuộc vào việc duy trì niềm tin của công chúng và thu hút trí tưởng tượng của họ, giống như thẻ bóng chày hay những vật phẩm sưu tầm khác,” David Gobel, đồng sáng lập và CEO của tổ chức tuyên bố tại thời điểm đó.
“Chúng tôi muốn ELON tiếp tục tích lũy giá trị trong thời gian dài”.
Cuối năm đó, các holder của Dogelon đã bỏ phiếu để tài trợ cho một thí nghiệm do Methuselah dẫn đầu.
“Cộng đồng đã quyên góp quỹ để gửi nghiên cứu về tế bào mạch rây từng đoạt giải thưởng đến Trạm vũ trụ quốc tế (ISS). Tại đây các thí nghiệm có thể tiếp tục được tiến hành, vượt ra ngoài lực hấp dẫn của Trái đất”, tổ chức phi lợi nhuận cho biết trên blog.
Mặc dù giá trị của token đã giảm kể từ những ngày đầu năm 2021, Buterin tin tổ chức đã thực hiện tốt lời hứa của mình.
“Methuselah Foundation và cộng đồng Dogelon Mars dường như đã phát triển mối quan hệ đem lại lợi ích cho nhau, biến ELON thành coin cho từ thiện”, ông nói.
Những memecoin khác liên quan đến từ thiện ít thành công hơn.
GiveWell Inu, được đặt theo tên memecoin Shiba Inu, đã quyên góp lợi nhuận thu được cho tổ chức phi lợi nhuận GiveWell. Ngoài ra còn có Fable of the Dragon Tyrant chủ yếu hỗ trợ các dự án văn hóa liên quan đến nghiên cứu chống lão hóa.
Tuy nhiên, theo Buterin, GiveWell Inu dường như không còn hoạt động, trong khi đó một số thành viên cốt cán của cộng đồng Fable of the Dragon Tyrant lại liên tục làm phiền ông để gây chú ý.
Buterin lạc quan hơn về tác động của game dựa trên crypto.
Mặc dù một số người chỉ trích mô hình play-to-earn (chơi để kiếm tiền) được sử dụng trong các game dựa trên crypto như Axie Infinity, Buterin hy vọng sẽ thấy “Robin Hood game” - game dựa trên crypto mới có thể mang lại lợi ích cho người chơi có thu nhập thấp.
“Nếu mục tiêu là thỏa mãn mong muốn giải trí của mọi người, chúng ta không nên tạo ra những coin copy-paste đơn giản mà là những trò chơi phức tạp và thú vị hơn”, ông nói.
“Những game khiến người chơi có thu nhập thấp thu được lợi ích kinh tế có khả năng giúp cộng đồng game thủ đó trở nên tốt hơn theo thời gian”.
Nhiều người trong cộng đồng crypto coi memecoin là trò giải trí, và Buterin không xem nhẹ điều đó. Ông nghĩ không gian crypto nên bơi theo dòng chảy memecoin để tận dụng sức mạnh của chúng hơn là chống lại.
“Tôi muốn thấy các dự án vui nhộn, chất lượng, đóng góp tích cực cho hệ sinh thái và thế giới xung quanh (chứ không chỉ đơn thuần là ‘lôi kéo người dùng’) nhận được nhiều chú ý hơn”, ông nói. “Ít nhất, nên có nhiều memecoin tốt hơn memecoin xấu, và lý tưởng là những memecoin hỗ trợ lợi ích công thay vì chỉ làm giàu cho người trong cuộc và nhà sáng tạo”.