Play to Earn là gì? Chơi Game Play to Earn kiếm tiền trong Crypto

Play to Earn là gì?

Play to Earn hiểu đơn giản là một hình thức chơi game kiếm tiền. Trong đó, khi tham gia game người chơi sẽ nhận được một phần lợi nhuận, hay phần thưởng nào đó.

Play to Earn hay chơi game kiếm tiền đều đã có từ lâu, ví dụ như những game Võ Lâm Truyền Kỳ, Đột Kích... khi người chơi cày được nick khủng và có item xịn, người chơi có thể bán nick đó và kiếm tiền. Nhiều game cũng cho phép người chơi mua bán vật phẩm với nhau. Hoặc khi trình độ cao, người chơi có thể tham gia các giải đấu khác nhau.

Play to Earn đã có từ lâu nhưng tại sao bây giờ lại bùng nổ?

Play to Earn bùng nổ đi cùng với những ưu điểm mà Crypto mang lại, trong đó bao gồm:

• Dùng công nghệ NFT làm đòn bẩy cho nhóm game Play to Earn.
• Quyền sở hữu thực sự (true ownership).

Dùng NFT làm đòn bẩy

Chắc hẳn người dùng ở lâu trong thị trường thì đều sẽ biết tiềm năng của NFT hiện rất lớn. Trước đây hầu hết NFT đều ở dạng các tác phẩm nghệ thuật như tranh, ảnh... thứ mang lại giá trị cho chúng nằm ở:

(1) Câu chuyện đằng sau (2) Tính sưu tầm, giá trị mua bán. (3) Tính ứng dụng.

Điều này giúp tăng đáng kể độ tiếp cận cho NFT, từ đó mở rộng thị trường tiềm năng và tiến tới mainstream.

Quyền sở hữu thực sự (true ownership)

Hồi xưa mình có chơi một tựa game, sở hữu một trang phục siêu hiếm và có thể bán với giá trị cao. Nhưng trong một sự kiện, phía nhà phát hành đã mở bán trang phục đó không giới hạn trong vòng 24h và sau đó trang phục của mình gần như không còn giá trị nữa.

Đây chỉ là một ví dụ nhỏ về tình trạng game hiện nay, các vật phẩm trong game chỉ có thể được giao dịch trong game đó. Mọi quyền lực đều thuộc về nhà phát hành, họ có thể kiểm soát nguồn cung, công dụng và giá trị của vật phẩm chứ không phải là người chơi. Và nếu như nhà phát hành đó phá sản và đóng game, mọi giá trị và công sức của người chơi sẽ trở nên vô ích.

Một ví dụ khác là case của FiFa Online 3 nâng cấp lên FiFa Online 4, những người chơi nạp tiền vào FiFa Online 3 coi như mất hết số tiền mình nạp.

Ngược lại, với việc tận dụng NFT và các đặc tính của chúng, các game NFT giúp giải quyết bài toán ở trên và cho người chơi:

• Sở hữu thực sự: Người dùng sở hữu vật phẩm dưới dạng NFT (token) và được chứng nhận bởi Blockchain, do đó không nhà phát hành nào có thể lấy đi vật phẩm, kể cả sever có sập. Vật phẩm là token giúp người dùng có thể giao dịch với bất kỳ ai trên thế giới mà không bị giới hạn trong game như trước.
• Tính bảo lưu giá trị: NFT là độc nhất vô nhị, số lượng NFT được phát hành và các đặc tính của chúng là cố định và không thể thay đổi. Do đó sẽ không có chuyện vật phẩm hiếm trở nên “bớt hiếm” đi. Ngoài ra, với việc ngày càng nhiều hệ sinh thái game và các Dapps khác nhau hỗ trợ NFT, thì tính ứng dụng của chúng đang ngày càng tăng chứ không chỉ giới hạn ở một game duy nhất.

Tất cả những lợi thế trên giúp cho mô hình Play to Earn - Chơi game kiếm tiền trong thị trường Crypto thực sự tỏa sáng, người dùng có thể tự tin coi việc chơi game là một công việc thực sự giúp tạo ra thu nhập cho bản thân.

Bối cảnh hiện tại của Play To Earn?

Axie Infinity - Người mở đường cho Play to earn

Trong video “Play to earn” khảo sát người dân ở philippines, Axie Infinity đã thực sự tạo một làn sóng ở quốc gia này. Thu nhập thấp và ảnh hưởng từ Covid-19 buộc họ phải tìm kiếm một nguồn thu nhập khác và Axie như một chiếc phao cứu sinh cho người dân philippines.

Trong video, ta thấy một lượng lớn người chơi từ người già, trẻ nhỏ ở mọi tầng lớp coi Axie như một công việc hàng ngày và tỷ lệ này đang ngày càng gia tăng.

Để hiểu hơn về mô hình hoạt động của Axie Infinity, từ đó làm một khung để đánh giá các dự án khác, người dùng có thể tham khảo bài viết chi tiết giải thích về cơ chế của dự án mà Coin98 đã thực hiện.

Tìm hiểu: Phân tích mô hình hoạt động của Axie Infinity.

Sự mở rộng của Play To Earn

Axie Infinity đóng vai trò là người tiên phong và đã mở đường cho sự phát triển của Play To Earn hiện tại. Mọi mặt từ số lượng, chất lượng cho đến thể loại game đều có sự khác biệt lớn.

Về số lượng

Hiện tại các hệ sinh thái phát triển như Solana, BNB Chain, Avalanche đều đã có các game cho bản thân mình. Chưa kể có rất nhiều tựa game riêng đang được phát triển ở nhiều chain khác nhau, điển hình là Axie Infinity trên Ronin Chain, Mines of Darlania trên Chromia.

Về chất lượng 

Khác với đợt hype năm 2021 khi hàng loạt dự án ăn theo Axie và ra mắt những game với chất lượng kém thì ở thời điểm hiện tại đã có nhiều game với chất lượng cao đã và đang được phát triển. Yếu tố Play được chú trọng hơn yếu tố Earn, phù hợp với sự phát triển trong dài hạn của thị trường games.

Các game hiện tại cũng không yêu cầu phí tham gia cao như lúc trước, có rất nhiều tựa game mà người dùng chỉ cần bỏ ra một số vốn nhỏ thậm chí là Free-to-play.

Về hình thái 

Các tựa game của thị trường hiện tại rất đa dạng, nhiều thể loại game, nhiều cách kiếm tiền khác nhau được áp dụng, giúp người chơi thoải mái lựa chọn game phù hợp với bản thân. Người dùng có thể tham gia vào những tựa game bắn súng, hoặc những thế giới giả lập, game nông trại, chiến thuật,...

Thị trường tiềm năng 

Để có cái nhìn tương quan về việc gaming on-chain có thể phát triển được đến đâu, ta cùng nhìn tổng quan về giá trị của thị trường gaming hiện tại.

Theo Newzoo, một trong những trang thu thập data về mảng gaming hàng đầu thế giới, thị trường gaming đang có sự phát triển đều đặn hàng năm. Nếu xét theo tốc độ phát triển trung bình hiện tại, thị trường này có thể đạt 200 tỷ đô với 3 tỷ người chơi vào năm 2023.

Cũng theo Newzoo, doanh thu của trò chơi (số tiền mà người chơi sẵn sàng chi trong game) có thể chiếm tới 77% doanh thu của game đó.

Tuy nhiên, số liệu của Newzoo ở trên mới chỉ bao quát thị trường gaming truyền thống, với Play to Earn, thị trường Gaming còn có thể phát triển hơn rất nhiều. Gaming lúc đó sẽ hơn cả là một trò chơi, nó có thể là công việc thực sự và sẽ ngày càng được nhiều người công nhận.

Những hạn chế hiện tại

Hạ tầng để chơi game 

Axie sử dụng layer 2 Ronin là minh chứng rõ ràng cho việc phát triển game trên Ethrereum không phải là một ý tưởng hay.

Để xử lý một lượng lớn giao dịch, và đáp ứng trải nghiệm game mượt mà và chi phí thấp, blockchain Ethereum hiện tại là hoàn toàn không đủ. Không một người chơi nào muốn tiêu tốn hàng chục đô và đợi vài phút cho một giao dịch để chơi game.

Không nhắc tới chi phí, các blockchain ở thời điểm hiện tại vẫn chưa thực sự hoạt động ổn định, với gaming có thể ta sẽ không cần yêu cầu bảo mật quá cao như DeFi nhưng chắc chắn việc duy trì sự mượt mà trong quá trình chơi game là yếu tố cần thiết.

Vẫn còn ở giai đoạn hoàn thiện 

Hiện tại dù đã có nhiều tựa game chất lượng được phát triển nhưng hầu hết các dự án với ý định đi lâu dài vẫn chưa ra mắt sản phẩm. Đây cũng là một điều dễ hiểu vì để làm ra một game với chất lượng AAA thì một studio với hàng chục, hàng trăm nhân viên cũng phải mất nhiều năm chưa kể đến việc đưa yếu tố Crypto vào game và tạo ra doanh thu còn là bài toán khó hơn nữa.

Do đó dù đã gần một năm trôi qua từ đợt hype của Play To Earn, tổng quan về tình hình thị trường hiện tại vẫn còn ở giai đoạn hoàn thiện chứ chưa thể phát triển luôn được.

Tương lai của Play to Earn

Liệu chơi game kiếm tiền chỉ là một trend nhất thời?

Cá nhân mình nghĩ với một thị trường tiềm năng, tạo ra use case thực sự cho NFT và quan trọng nhất là giúp người tham gia tạo ra được thu nhập. Play to Earn sẽ không phải là một trend nhất thời như trend food coins hay animal coins.

Lưu ý: Trend kéo dài không có nghĩa là giá token game sẽ tiếp tục tăng mãi từ đây, Axie Infinity đã được phát triển từ năm 2018. Để một tựa game AA và hơn nữa là AAA có thể ra mắt thị trường, thông thường phải mất nhiều năm cũng như rất nhiều chi phí, và để tạo ra được doanh thu thực sự còn là bài toán khó hơn nữa.

Tiếp theo mình sẽ tổng hợp một vài xu hướng tương lai cho trend Play to Earn.

Sự tiến hóa của mảng gaming

Mảng NFT gaming thực ra đã có từ lâu với sự ra mắt của CryptoKitties trong năm 2017, lúc đó người chơi chỉ có thể mua hoặc ấp trứng để nở ra những con mèo NFT. Sau đó là sự xuất hiện của thế hệ game thứ hai mà chúng ta đang chơi, tiêu biểu là The God Unchained và Axie Infinity, lúc này người chơi có thể cầm NFT của mình đi chiến đấu với người chơi khác, giúp tăng mạnh tính tương tác của game.

Ở thế hệ game tiếp theo, các game sẽ giải quyết được những hạn chế của game hiện tại giúp mang tới trải nghiệm và chất lượng game tốt hơn cho người chơi. Người chơi sẽ có thể trải nghiệm gameplay tốt hơn, không cần đáp ứng yêu cầu quá cao để tham gia, trải nghiệm trong game cũng nhanh và mượt mà.

Sự phát triển trên các hệ sinh thái

Tương tự như DeFi có mặt ở hầu hết các chain, Gaming cũng đang mở rộng sự xuất hiện của mình trên nhiều hệ sinh thái. Những chain có các tựa game thực sự chất lượng đi theo đó là trải nghiệm ổn định, mượt mà sẽ có lợi thế lớn trong việc thu hút người chơi và đi theo đó là dòng tiền.

Ta đã thấy sự dịch chuyển dòng tiền DeFi giữa các hệ sinh thái, liệu mảng gaming có lặp lại điều này hay không? Nếu có thì đâu là chain tiếp theo sẽ thu hút người chơi?

Storage - Lưu Trữ

Có thể người dùng thấy hơi lạc đề, nhưng khả năng cao Storage sẽ là một mảng mà bất kỳ một game on-chain nào cũng sẽ cần chú ý trong tương lai.

Việc lưu trữ dữ liệu trên các blockchain như Ethereum là cực kỳ tốn kém. Theo Seba Bank, để lưu trữ 1GB dữ liệu trên Ethereum với phí gas 100 gwei sẽ tiêu tốn hơn 60,000 ETH phí giao dịch. Do đó thay vì được lưu trữ on-chain, NFTs sẽ chỉ chứa đường link dẫn đến dữ liệu được lưu trữ tại một máy chủ (server) nào đó.

Vì vậy, tồn tại khả năng máy chủ sẽ sập, NFTs giờ chỉ còn chứa một link hỏng và người dùng sẽ không xem được (tương tự như người dùng dùng một link để tải game hay phim và sau một thời gian link đó hỏng vậy). Nếu như việc này xảy ra, tác giả sẽ cần phát hành một NFT mới để thay thế NFT cũ và không chắc rằng NFT đó có giữ được giá trị như ban đầu hay không.

Fun fact: Hầu hết các game hiện tại chỉ lưu trữ một phần data on-chain, còn phần lớn được lưu trữ ở sever.

Do đó, mình nghĩ rằng nếu mảng gaming và Play to Earn còn tiếp tục phát triển, thì mảng Storage sẽ là cái xẻng đào vàng từ trend này. Những game và dự án nào ứng dụng các dự án lưu trữ phi tập trung như Filecoin, Arweave, IPFS... sớm nhất cũng sẽ tăng đáng kể khả năng thành công so với các đối thủ khác.

Những khái niệm liên quan tới P2E

Free-to-Play (F2P) là những trò chơi miễn phí, người chơi không phải trả tiền để chơi game. Tuy nhiên, trò chơi có thể cung cấp các giao dịch để mua vật phẩm, nâng cấp,...

Play-to-Airdrop là hình thức người chơi nhận được token hoặc tài sản kỹ thuật số khi tham gia vào các hoạt động cụ thể trong trò chơi, chẳng hạn như hoàn thành nhiệm vụ hoặc tham gia sự kiện trong game.

Pay-to-Play (P2P) là hình thức người chơi phải trả tiền để truy cập vào trò chơi hoặc các phần cụ thể của trò chơi. Hình thức này có thể là phí một lần để mua game hoặc phí đăng ký hàng tháng.

Các mô hình này đều có mục tiêu khác nhau trong việc thu hút và giữ chân người chơi, tùy thuộc vào cách họ muốn tham gia vào hệ sinh thái của trò chơi.

Một số tựa game Play to Earn nổi bật

Tuy không có nhiều thời gian tìm hiểu quá nhiều tựa game, nhưng bản thân mình cũng thấy một vài tựa game có mô hình khá hoàn thiện như sau:

Star Atlas

Trong game Star Atlas với bối cảnh thiên hà, người dùng sẽ đặt mình vào một trong ba phe và tranh giành tài nguyên, chiếm lĩnh lãnh thổ cũng như thống trị cả game.

Đây là một trong những tựa game có chất lượng cao nhất thị trường hiện nay, nhưng hạn chế là có thời gian phát triển rất lâu. Theo thông tin từ đội phát triển, Star Atlas sẽ cần 5 năm để phát triển tuy nhiên dự án sẽ ra mắt từng phần nhỏ trong quãng thời gian này.

Aurory

Aurory - một nền tảng gaming platform dựa trên cơ chế Play to Earn. Tầm nhìn của đội ngũ dự án trong tương lai sẽ theo mô hình game như sau: Pay-to-Play ⇒ Free-to-play ⇒ Play to Earn.

Mục đích của Aurory là xây dựng một trò chơi giúp người dùng kiếm thêm lợi nhuận từ việc chơi game, giúp nhiều người hiểu về công nghệ blockchain theo một cách thú vị, vui tươi và đơn giản hơn thông qua game. Aurory đang là tựa game nhận được nhiều sự chú ý nhất trên Solana khi đang dần hoàn thiện sản phẩm và chuẩn bị ra mắt.

Chillchat

Chillchat - nơi người chơi có thể tự do tạo NFT nhân vật mình muốn với những công cụ đơn giản và nhanh chóng. Người chơi có thể sử dụng những nhân vật này để tương tác, tham gia trò chơi với người chơi khác hay bán những nhân vật này.

Với Chillchat, người chơi không những có thể “Play 2 Earn” mà còn có thể “Create 2 Earn". Dự án cũng sắp ra mắt sản phẩm trong thời gian tới.

Nyan Heroes

Nyan Heroes cũng là game P2E bắn súng Battle Royale góc nhìn thứ 3. Tầm nhìn của dự án là tạo ra trải nghiệm chơi game nhập vai chất lượng cao, tiên phong trong một khuôn khổ mới được gọi là "Play and Earn" thay vì "Play to Earn".

Mines of Dalarnia

Mines of Dalarnia khai thác trong địa hình, thể loại khá giống với game đào vàng ngày xưa, nhưng hình ảnh, tính năng sẽ đa diện hơn.