DeFi trên Arbitrum: Perpetual DEX thống trị

Không thể phủ nhận sức ảnh hưởng của Arbitrum trên thị trường ở thời điểm hiện tại, nói về Arbitrum là nói về sự phát triển của các dự án DeFi với nhiều ý tưởng sáng tạo. Đây chính là điểm thu hút người dùng, khiến Arbitrum trở thành dự án Layer 2 hot nhất thời điểm hiện tại. Trong đó, Perpetual DEX là mảng phát triển nhất trên hệ sinh thái DeFi này.

Key Insights:

• Trên Arbitrum có nhiều ý tưởng sáng tạo về DeFi
• Các dự án perpetual DEX đang có sự phát triển mạnh mẽ nhất
• Nhiều dự án mới, cơ hội đầu tư mới. GMX cũng bị đe dọa vị trí dẫn đầu
• Gains Network tăng trưởng đáng kể từ khi triển khai trên Arbitrum

Arbitrum và sự phát triển DeFi

Theo dữ liệu thống kê từ ArbiProject, trên Arbitrum hiện tại đã có hơn 328 dự án khác nhau, trong số đó phần lớn là các dự án DeFi. Arbitrum được cho là người kế thừa sáng giá nhất thời điểm hiện tại của Ethereum, dự án vừa có khả năng giao dịch tốc độ cao, vừa giữ được tính bảo mật và thân thiện với nhà phát triển từ Ethereum.

Người dùng đang có xu hướng chuyển sang sử dụng Layer 2 ngày một nhiều, gần đây Arbitrum đã lần đầu tiên vượt chính Ethereum về số lượng giao dịch hàng ngày. Arbitrum Bridges cũng luôn giữ vị trí thứ 2 trong các Ethereum Bridges có TVL cao nhất. Có thể thấy Arbitrum nhận được sự quan tâm của cộng đồng được coi là cái nôi của DeFi. 

Các chỉ số về số lượng hợp đồng thông minh được triển khai trên Arbitrum cũng cho thấy đây là một cộng đồng nhà phát triển hoạt động năng nổ, nhiều dapp và token mới được triển khai liên tục trong thời gian gần đây.

So sánh với dự án đối thủ cạnh tranh trực tiếp là Optimism, hoạt động của các nhà phát triển cũng như người dùng vẫn đang khá áp đảo.

Sự phát triển về DeFi của Arbitrum còn được thể hiện qua TVL của các dự án, Arbitrum là một trong số ít những dự án có đà tăng trưởng trở lại về TVL kể từ giữa năm 2022 và hiện đang giữ vị trí thứ 4 toàn thị trường.

GMX là dự án dẫn đầu, chiếm 28.51% tổng TVL toàn hệ, con số này nhỏ hơn các dự án ở các chain đứng hạng cao hơn như Pancakeswap (50.52%), JustLend (67.71%)... Các dự án còn lại có sự phân bổ TVL khá đều cho thấy các dự án đang có sự cạnh tranh và phát triển tương đối nóng.

Nhìn chung, hệ sinh thái trên Arbitrum là một hệ sinh thái đầy đủ trên mọi phương diện, các mảnh ghép DeFi đều có những dự án đáng chú ý. TVL trên Arbitrum được phân bổ cho các dự án từ DEX, Lending, Perpetual DEX, Yield Farming, Options… Trong đó, Perpetual DEX chắc chắn là mảng phát triển và thu hút nhiều người dùng nhất cho Arbitrum.

Sự phát triển của Perpetual DEX

Perpetual/Derivatives là nhóm dự án có thể đem lại nguồn doanh thu khổng lồ, có thể duy trì hoạt động bất kể thị trường lên hay xuống. Trên Arbitrum đã có 2 dự án perpetual DEX (GMX và Gains Network) nằm trong top 7 dapp có doanh thu cao nhất thị trường 7 ngày qua. 

Trong đó, GMX là dự án lớn hàng đầu và cũng là dự án dẫn đầu xu hướng giao dịch hợp đồng vĩnh cửu phi tập trung trên hệ sinh thái này. Sự phát triển của GMX đã kéo theo nhiều dự án mới triển khai, trên hệ sinh thái này đã có 8 sàn perpetual DEX đã có sản phẩm và một vài dự án đang phát triển.

Hiện tại các dự án perpetual DEX đang chiếm khoảng 35% tổng TVL toàn hệ sinh thái. Con số này sẽ còn tăng trưởng trong tương lai khi các dự án mới bắt đầu có sản phẩm.

Các dự án Perpetual DEX trên Arbitrum phát triển thành 2 xu hướng chính: 

• Nhóm dự án dựa theo ý tưởng của GMX
• Nhóm dự án mới hoàn toàn

GMX & GMX fork

Sự thành công từ model trading của GMX đã đem tới làn sóng fork GMX trên nhiều blockchain, trên chính Arbitrum cũng có những dự án sử dụng trực tiếp mô hình này như Gains Network, Mycelium và mới nhất là Vela Exchange.

Xem thêm: GMX và các dự án theo trào lưu perpetuals có đang bị định giá quá cao?

Tuy mỗi dự án lại có chút thay đổi về cơ chế cũng như giao diện người dùng, các dự án này đều có các cơ chế dựa trên GMX:

• Pool thanh khoản tập trung giúp trader thực hiện giao dịch đòn bẩy (GLP, gDAI vault, VLP…)
• Cơ chế hoạt động song song 2 token 
• Giao dịch không slippage nhờ sử dụng Oracle (Chainlink)
• Staking token quản trị để gia tăng phần thưởng (veGMX, veVELA…)

Sở dĩ các dự án perpetual thường xuyên sử dụng model này là bởi vì hình thức này đem lại doanh thu thực và có thể phân bổ cho holder qua token, cũng như tiếp tục khuyến khích người dùng stake token quản trị.

Hình thức hoạt động này có thể đem lại nguồn doanh thu lớn, do đó đã có nhiều dự án mới nhảy vào cuộc đua với GMX, mỗi dự án lại có cải thiện nhất định (đòn bẩy cao hơn, hỗ trợ nhiều tài sản hơn, reward cho holder nhiều hơn…).

Tất nhiên, các dự án trên chưa thể so sánh với GMX, tuy nhiên, các dự án này cũng nhận được sự ủng hộ nhất định từ cộng đồng DeFi trên Arbitrum. Chỉ mới ra mắt một thời gian nhưng các dự án sử dụng mô hình của GMX có khối lượng giao dịch tăng trưởng ấn tượng trên Arbitrum.

Thậm chí, Vela Exchange, dự án được coi là bản fork của GMX đã lần đầu tiên vượt qua chính GMX về khối lượng giao dịch hằng ngày và số lượng user hoạt động tại một vài thời điểm, cho dù dự án này mới chỉ ra mắt phiên bản Beta và chỉ có một vài cặp giao dịch. 

Vela có được thành công này một phần là do phía dự án khẳng định sẽ airdrop cho người dùng tham gia thử nghiệm phiên bản Beta, nhưng dù sao Vela cũng đã đe doạ tới vị trí số một của GMX. Đừng quên ví dụ mới đây của Blur và OpenSea.

Hiện tại Vela Exchange đã vượt qua các phiên bản fork khác của GMX trên các chain khác như Level Finance, Mummy Finance, El Dorado Exchange, và đang tiếp cận vị trí của Gains Network ngay trên Arbitrum.

Vela về bản chất giống như sự kết hợp giữa những ưu điểm từ GMX và Gains Network, cộng thêm việc tổ chức các chương trình khuyến khích cung cấp thanh khoản (Hyper VLP Event) và airdrop. 

Vela chính là nhân tố thúc đẩy cạnh tranh và phát triển giữa các dự án Perpetual DEX trên Arbitrum. Trước mắt sẽ là cuộc đua với Gains Network và xa hơn là GMX. Mycelium tỏ ra không có nhiều điểm đặc biệt, giống như một bản fork đơn thuần do đó đã hụt hơi trong cuộc đua này.

Nhóm các dự án mới

Các dự án thuộc nhóm này bao gồm: Rage Trade, MUX Protocol, Perennial.

Đây là nhóm các dự án perpetual không dựa theo model của GMX mà tự phát triển sản phẩm riêng biệt. Các dự án thuộc nhóm này đa phần cũng còn khá mới và chưa nhận được nhiều sự chú ý từ cộng đồng.

Trong số những dự án này Rage Trade là dự án đáng chú ý nhất. 

Rage Trade là dự án hỗ trợ giao dịch hợp đồng thông minh dành riêng cho ETH và cung cấp yield farming từ USDC delta neutral vault, được thực hiện thông qua các dapp trên Arbitrum. Với tuỳ mức độ rủi ro mà nhà đầu tư có thể chấp nhận, họ sẽ nhận được mức yield khác nhau trên mỗi vault, cao nhất là 15 - 25% APY.

Dự án cũng sử dụng công nghệ omnichain của LayerZero để tối ưu thanh khoản trên Rage Trade. Nhờ công nghệ này, Rage Trade có thể tổng hợp tiền gửi từ các cặp LP ETH-USDC trên tất cả blockchain mà LayerZero hỗ trợ. Dự án hiện hỗ trợ giao dịch ETH với đòn bẩy 5x.

Rage Trade với các sản phẩm khá độc đáo của mình là dự án có số lượng active user hằng ngày cao hơn các dự án cùng nhóm, chỉ sau ông lớn GMX. Đây cũng là dự án có TVL cao nhất trong nhóm dự án mới (16 triệu USD). 

Số lượng fee trên dự án tăng đều ở các mảng cho thấy các sản phẩm của Rage Trade đang được sử dụng nhiều hơn, đặc biệt là trader fee (phí giao dịch perpetual). Trong tương lai, dự án có thể phát triển hơn nữa khi hỗ trợ các tài sản mới, nâng mức đòn bẩy tối đa, ra mắt vault mới…

Ngoài ra, Rage Trade cũng là dự án chưa có token, người dùng tương tác với dự án có thể một lúc làm airdrop trên 3 dự án là Arbitrum, LayerZero và Rage Trade. Rage Trade cũng có các quest trên Guild.xyz, người dùng muốn làm airdrop có thể tham khảo hướng dẫn sau:

2 dự án còn lại thuộc nhóm này ít được chú ý hơn do MUX Protocol thực chất là dự án multi-chain, Arbitrum không phải là chain chính của sản phẩm này, trong khi Perennial còn quá mới và mới chỉ ra thông báo ra mắt sản phẩm.

Mỗi dự án cũng có điểm mạnh riêng:

• MUX Protocol: Bản chất là một perp DEX aggregator trên Arbitrum, nhờ vậy người dùng có thể lựa chọn nền tảng trading với thanh khoản đảm bảo hơn và phí tối ưu nhất. 

• Perennial: Được giới thiệu không chỉ là perpetual DEX, dự án hướng tới nhiều sản phẩm DeFi khác như hedging, sàn giao dịch không trading fee, phí funding thấp…

Tổng kết lại, perpetual DEX trên Arbitrum là một mảng rất sôi động và có nhiều tiềm năng phát triển. Các dự án thuộc nhóm GMX fork đang phát triển mạnh mẽ hơn do model hoạt động thành công đã được kiểm chứng, các dự án thuộc nhóm còn lại tuy mới và chưa được chú ý nhiều nhưng cũng có những sản phẩm sáng tạo.

Sự cạnh tranh giữa các dự án thuộc mảng này cũng sẽ mang lại sự phát triển hơn nữa cho hệ sinh thái, đồng thời còn khẳng định đây dường như là hệ sinh thái sinh ra dành cho các dự án perpetual. Một trong những ví dụ rõ nhất cho điều này là Gains Network, dự án vốn ở Polygon.

Ảnh hưởng của Arbitrum lên Gains Network

Kể từ khi triển khai phiên bản trên Arbitrum (1/1/2023), Gains Network đã có những thay đổi đáng kể trên nhiều phương diện. Thay đổi dễ dàng nhận thấy nhất là TVL, TVL trên Arbitrum đã tăng liên tục kể từ thời điểm triển khai và thời điểm hiện tại đã gấp đôi trên chain gốc.

Cũng kể từ T1/2023, phí tạo ra từ các hoạt động trên Gains Network tăng mạnh, đạt mức ATH hơn 200,000 USD một ngày. Đồng thời, khối lượng giao dịch, khối lượng hợp đồng mở, số lượng người dùng đều cho thấy xu hướng tăng trưởng.

Gains Network sử dụng cơ chế gDAI Vault tương tự như GLP Pool trên GMX, chỉ số TVL của gDAI Vault cho thấy sự khác biệt rõ giữa 2 chain Arbitrum và Polygon. Trader có xu hướng nạp tiền lên gDAI Vault trên Arbitrum thay vì Polygon.

Cuối cùng, việc khối lượng giao dịch đến từ Arbitrum đã áp đảo hoàn toàn Polygon (78.6% so với 28.4%) cho thấy người dùng nghiên hoàn toàn về sản phẩm trên Arbitrum dù ra mắt sau. Từ đó, họ sẽ chọn Arbitrum làm nền tảng để stake GNS do sẽ nhận được nhiều ưu đãi từ khối lượng giao dịch hơn.

Từ ví dụ trên ta có thể thấy:

Cộng đồng Arbitrum khá phù hợp với các dự án perpetual DEX và cũng là nơi lý tưởng để các dự án này phát triển sản phẩm. Hiện tại, dù là ở nhóm nào, các sản phẩm mới cũng đang liên tục được ra mắt, nhiều người dùng tin rằng sẽ sớm xuất hiện đối thủ trực tiếp với GMX.

Tổng kết

Mảng Perpetual DEX đang là mảng đáng quan tâm nhất trên Arbitrum, có thể sự thống trị này sẽ tiếp tục được duy trì trong thời gian dài. Sự cạnh tranh trong nhóm dự án này cũng đem đến sự phát triển lâu dài, nếu theo dõi kĩ chúng ta có thể tìm được một GMX thứ 2.

Ở phần tiếp theo, chúng ta sẽ đi tìm dự án DEX sáng giá nhất trên hệ sinh thái đầy sáng tạo này.