Linea sắp airdrop: Định giá hợp lý cho “con cưng” của ConsenSys

Linea (Layer 2 do ConsenSys phát triển) sắp airdrop sau hai năm vận hành. Bài viết phân tích toàn cảnh hệ sinh thái, so sánh với ZKsync và Starknet, từ đó đưa ra ba kịch bản định giá từ bull đến bear.

nghianq

Published 2 days ago

11 min read

“Con cưng” của Consensys: Khi token là lời giải cho bài toán cạnh tranh

Trước khi mang tên Linea, dự án này từng được biết đến là ConsenSys zkEVM. Được chính thức triển khai mainnet vào tháng 7/2023, Linea là một trong những zkEVM thế hệ đầu tiên đạt mức tương thích EVM cấp độ máy ảo (Type 2), cho phép dApp trên Ethereum triển khai lại mà gần như không cần chỉnh sửa code.

Điểm khác biệt lớn nhất của Linea so với các đối thủ cùng phân khúc không nằm ở công nghệ, mà ở hệ sinh thái đứng sau. Đây là sản phẩm của ConsenSys, công ty từng được định giá hơn 7 tỷ USD vào năm 2022, sở hữu các hạ tầng Web3 quan trọng như MetaMask, Infura, Truffle và Besu. Điều này giúp Linea được tích hợp sẵn vào bộ công cụ của hàng triệu nhà phát triển.

Tháng 3/2023, ConsenSys chính thức đổi tên sản phẩm zkEVM thành Linea, đánh dấu bước tách biệt rõ ràng với phần còn lại của hệ sinh thái. Từ đó, Linea tập trung tăng trưởng hệ sinh thái dApp, tích hợp NFT, DeFi, bridge và cả ví MPC trong khi vẫn giữ cấu trúc backend nối liền với cơ sở hạ tầng ConsenSys.

Với chiến lược "xây sản phẩm trước, phát hành token sau", Linea từng khiến cộng đồng nghi ngờ về việc dự án có ra token hay không. MetaMask và Infura đều mang lại doanh thu thực cho ConsenSys (doanh thu 720 triệu USD và lợi nhuận ròng 220 triệu USD vào năm 2022), nên công ty mẹ này không phụ thuộc vào mô hình phát hành token để tồn tại.

Tuy nhiên, khi xu hướng ra mắt token ngày càng trở thành chuẩn mực của các Layer 2, việc không có token lại trở thành một điểm yếu trong cuộc đua thu hút thanh khoản và người dùng. Trước áp lực cạnh tranh, Linea cuối cùng cũng xác nhận kế hoạch phát hành token LINEA.

linea tokenomics — Phân bổ token LINEA. Nguồn: Linea

Theo thông báo chính thức vào tháng 7/2025, token LINEA sẽ có tổng cung 72 tỷ token, trong đó 85% được phân bổ cho hệ sinh thái và cộng đồng. Đặc biệt, 9% tổng cung (khoảng 6.48 tỷ token) sẽ được airdrop cho người dùng sớm, với khoảng 780,000 địa chỉ đủ điều kiện.

Thời gian TGE và airdrop cụ thể thường được đội ngũ “úp mở” trong các buổi chia sẻ với cộng đồng, đã tạo ra sự phẫn nộ không nhỏ cho nhiều thợ săn airdrop do “kèo” này đã kéo dài quá lâu. Trong buổi podcast mới nhất, con số được đưa ra là “42”, có thể ngụ ý tuần thứ 42 của năm 2025.

Hệ sinh thái Linea trong cuộc đua Layer 2

Tính đến tháng 8/2025, thị trường Layer 2 đã đạt quy mô 49.3 tỷ USD TVL, trong đó các Optimistic Rollup vẫn chiếm ưu thế tuyệt đối với 70% thị phần. Lưu ý, TVL trên L2BEAT là tổng tài sản trên chain đó, gồm cả TVL DeFi lẫn tài sản được người dùng nắm giữ trên ví. Trong khi đó, DefiLlama chỉ đo lường TVL DeFi, tức là những tài sản nằm trên các giao thức DeFi.

Trong bảng xếp hạng TVL Layer 2, Arbitrum One dẫn đầu với 17.4 tỷ USD (35% thị phần), tiếp theo là Base Chain với 13.8 tỷ USD (28%) và OP Mainnet với 3.5 tỷ USD (7%). ZK Rollup chỉ chiếm 4.4% tổng thị trường với ba đại diện hàng đầu là ZKsync Era, Linea và StarkNet.

Dù ZKsync Era và StarkNet là hai cái tên tiên phong trong làn sóng ZK Rollup, Linea đã âm thầm bứt tốc sau khi ra mắt mainnet. Đến tháng 8/2025, TVL của Linea đã vượt qua StarkNet (517 triệu USD so với 493 triệu USD) và đạt gần một nửa con số của ZKsync Era.

Hiện tại, Linea đã xây dựng được hệ sinh thái với hơn 300 dApp hoạt động (ngang ngửa ZKsync Era), tăng từ 150 dApp vào đầu năm 2024. Các dự án nổi bật bao gồm Etherex (DEX), Renzo (liquid restaking), ZeroLend (lending) và Stargate Finance (cross-chain bridge).

linea dapp — Số lượng dApp trên Linea. Nguồn: Gate Learn

Sự hỗ trợ từ MetaMask – ví crypto với hơn 30 triệu người dùng hoạt động hàng tháng, mang lại cho Linea lợi thế lớn về khả năng tiếp cận người dùng cuối so với các đối thủ ZK Rollup khác. Tuy nhiên, việc phụ thuộc vào hệ sinh thái ConsenSys cũng có thể là rào cản khi cần tự chủ hóa trong tương lai.

Đặc biệt, Linea đã nâng cấp bridged USDC sang native USDC thông qua quan hệ đối tác với Circle. Động thái này giúp các “cá voi” yên tâm hơn khi tương tác với hệ sinh thái, còn tạo tiền đề để Linea tham gia vào CCTP (Cross-Chain Transfer Protocol) của Circle, giúp Linea trở thành một lớp thanh toán tuân thủ quy định dành cho các tổ chức.

Linea cũng sắp triển khai hai cơ chế độc đáo: đốt ETH ở cấp độ giao thức và ra mắt native ETH staking. Theo kế hoạch, 20% phí giao dịch sẽ được sử dụng để đốt trực tiếp ETH, trong khi 80% còn lại sẽ được dùng để mua và đốt token LINEA sau khi ra mắt. Đây là cách tiếp cận kép nhằm hỗ trợ giá trị của Ethereum đồng thời tạo áp lực giảm phát cho token native của Linea.

Linea cũng lên kế hoạch triển khai native ETH staking trên Layer 2 vào tháng 10/2025, cho phép người dùng stake ETH trên Linea và nhận phần thưởng từ Layer 1 Ethereum trong khi vẫn có thanh khoản để sử dụng trên Layer 2. Cơ chế này sẽ tạo ra native yield cho các nhà cung cấp thanh khoản và giao thức DeFi (tương tự cơ chế của Blast), giúp thu hút thêm dòng vốn ETH vào hệ sinh thái.

Mặc dù vậy, trái ngược với những dữ liệu bao quát, chất lượng hệ sinh thái Linea lại cho thấy những con số không khả quan. Theo báo cáo từ Nansen Research, Linea đã chứng kiến những đợt tăng trưởng lẻ tẻ trong quý 1/2025, có ngày đạt đỉnh điểm gần 400,000 giao dịch và hơn 280,000 ví hoạt động. Tuy nhiên, hoạt động mạng đã giảm dần vào quý 2, số giao dịch hàng ngày chỉ còn 60,000 - 90,000.

linea transaction — Số giao dịch hàng ngày trên Linea nửa đầu năm 2025. Nguồn: Nansen

Về TVL DeFi, các giao thức DeFi trên Linea đang lưu trữ khoảng 350 triệu USD tài sản (nếu tính cả TVL trong các giao thức liquid restaking và quản lý tài sản), cao nhất trong số các ZK Rollup. Tuy nhiên, TVL trong các giao thức cung cấp thanh khoản thụ động như liquid restaking, lending, quản lý tài sản… đã chiếm tới 64%. Điều này cho thấy dòng tiền trong hệ sinh thái còn khá thụ động, vẫn chịu ảnh hưởng từ chiến dịch cung cấp thanh khoản để nhận điểm LXP-L.

Sự ảm đạm của hệ sinh thái còn được thể hiện thông qua khối lượng giao dịch DEX hàng ngày (phản ánh sự sôi động của hệ), hiện chỉ ở mức 5 - 10 triệu USD, giảm mạnh so với mức 20 - 50 triệu USD trong suốt năm 2024. Tuy nhiên, khối lượng giao dịch DEX khiêm tốn của Linea cũng đã tương đương với Starknet và gấp đôi ZKsync Era.

linea dex — Khối lượng giao dịch trên các DEX của Linea. Nguồn: DefiLlama

Tổng kết những số liệu nổi bật, về TVL toàn hệ, Linea đang tương đương Starknet và bằng một nửa ZKsync Era. Về số lượng dApp, Linea đang ngang ngửa ZKsync Era và vượt trội Starknet (chỉ có khoảng 200 dApp). Về DeFi, Linea đang có TVL lớn nhất trong số các ZK Rollup, có khối lượng giao dịch DEX tương đương với ZKsync Era và vượt xa Starknet.

Xét về narrative, Linea được hậu thuẫn bởi ConsenSys – tổ chức đã đóng góp rất lớn cho sự thành công của Ethereum. Đây là lợi thế về uy tín và mối quan hệ mà ít dự án Layer 2 nào có được.

Dù vậy, Linea hầu như vắng mặt trong cuộc chơi RWA, trong khi ZKsync Era đang đẩy mạnh mảng này thông qua hợp tác với Tradable, Securitize và Sygnum Bank. Starknet cũng có câu chuyện “Layer 2 cho Bitcoin” và “công nghệ ZK chống tấn công lượng tử”, những thứ mà Linea không có. Do đó, nhìn chung Linea có phần nhỉnh hơn so với 2 đối thủ trực tiếp trong phân khúc ZK Rollup, nhưng không quá vượt trội.

Định giá token LINEA: Ba kịch bản Bull – Base – Bear

Ba kịch bản dưới đây phản ánh các mức độ khác nhau về tâm lý thị trường, hệ sinh thái và đặc biệt là mức độ tham gia của SharpLink.

Lấy tỷ lệ giữa vốn hoá pha loãng hoàn toàn và tổng tài sản trên hệ (FDV/TVL theo cách tính của L2BEAT) làm mốc, tỷ lệ của ZKsync là 0.96 và của Starknet là 2.4, nên chọn tỷ lệ trung bình là 1.7.

Một yếu tố ngoại lực là động thái từ SharpLink (công ty dự trữ ETH có quan hệ mật thiết với ConsenSys), có thể chuyển kho dự trữ ETH trị giá khoảng 1.88 tỷ USD lên Linea.

Bull Case: 0.044 USD/token với FDV 3.2 tỷ USD

Giả định SharpLink bridge 30% kho dự trữ (564 triệu USD) lên Linea, cùng với khoảng 500 triệu USD dòng tiền mới vào hệ do sức hút từ native ETH staking, tổng TVL của Linea có thể đạt 1.6 tỷ USD. Với tỷ lệ FDV/TVL là 2 (cao hơn trung bình do narrative mạnh nhờ cơ chế burn và hậu thuẫn từ ConsenSys), FDV của Linea có thể đạt 3.2 tỷ USD.

Trong kịch bản này, Linea trở thành ZK Rollup đứng đầu cả về TVL lẫn định giá token. Định giá này cũng khá tương đồng với Arbitrum (4 tỷ USD) và Optimism (3 tỷ USD).

Base Case: 0.026 USD/token với FDV 1.9 tỷ USD

Trong giả định thận trọng hơn, Linea giữ vững hệ sinh thái 300 dApp, được tích hợp tốt với MetaMask nhưng chưa tạo đột phá rõ rệt. SharpLink chỉ bridge 20% kho dự trữ (376 triệu USD), tăng trưởng tự nhiên của hệ sinh thái đóng góp thêm 200 triệu USD, làm cho TVL của Linea đạt khoảng 1.1 tỷ USD.

Với tỷ lệ FDV/TVL trung bình là 1.7, FDV của Linea có thể đạt 1.9 tỷ USD. Vốn hoá ban đầu đạt 410 triệu USD, khá tương đồng với Starknet (470 triệu USD) và ZKsync (390 triệu USD) nhưng đang có 78% token chờ mở khoá.

Bear Case: 0.007 USD/token với FDV 500 triệu USD

Kịch bản tiêu cực nhất là SharpLink không bridge, TVL giảm 30% còn 360 triệu USD do dòng vốn bị rút ra hậu airdrop. Sử dụng tỷ lệ FDV/TVL là 1.4, FDV của Linea chỉ còn 500 triệu USD (bằng một nửa Starknet).

Đọc thêm: Token ES của Eclipse sắp lên sàn: Định giá 350 triệu USD có hợp lý?