Offchain là gì? Ứng dụng off-chain trong thị trường Crypto

Off-chain là gì?

Off-chain là các giao dịch hoặc hoạt động diễn ra bên ngoài blockchain. Khác với onchain, nơi các giao dịch và dữ liệu đều được ghi lại và lưu trữ trên blockchain một cách công khai và không thể thay đổi, offchain cho phép thực hiện các hoạt động này mà không cần phải ghi lại tất cả chi tiết trên sổ cái chính của blockchain.

Sự khác biệt giữa Onchain và Offchain

• Onchain: Giao dịch được ghi lại vĩnh viễn trên blockchain và có thể xem công khai. Điều này đảm bảo tính minh bạch và không thể thay đổi, nhưng có nhược điểm về chi phí và thời gian xử lý giao dịch.
• Offchain: Giao dịch diễn ra ngoài blockchain và không phải tất cả thông tin được lưu trữ trên blockchain. Điều này giúp giảm chi phí và thời gian xử lý, nhưng cũng đòi hỏi sự tin tưởng giữa các bên tham gia giao dịch hoặc các cơ chế bảo đảm tính toàn vẹn của dữ liệu.

Đọc thêm: Góc nhìn toàn diện về On-chain trong Crypto.

Tại sao Off-chain lại quan trọng trong thị trường crypto?

Giảm chi phí giao dịch

Một trong những thách thức lớn nhất đối với các blockchain phổ biến như Ethereum là chi phí giao dịch (gas fee) cao. Trong thời gian cao điểm, người dùng phải trả phí cao để giao dịch được xác nhận nhanh chóng. Offchain là một giải pháp quan trọng để giảm thiểu chi phí này, vì các giao dịch không phải trả phí hoặc phải trả ít phí hơn khi không cần xác thực trực tiếp trên blockchain.

Theo một báo cáo của Dune Analytics vào năm 2023, trong thời gian cao điểm, phí gas của Ethereum có thể lên tới 200 Gwei cho một giao dịch đơn giản. Bằng cách sử dụng các giải pháp offchain, chi phí này có thể giảm đáng kể.

Tăng tốc độ giao dịch

Giao dịch onchain thường mất thời gian để được xử lý, nhất là khi mạng blockchain bị tắc nghẽn. Offchain giúp cải thiện tốc độ xử lý bằng cách cho phép giao dịch thực hiện gần như tức thì mà không cần chờ xác nhận trên blockchain. Điều này rất hữu ích cho các giao dịch với số lượng lớn hoặc tốc độ cao, chẳng hạn như trong các sàn giao dịch phi tập trung (DEX).

Giải pháp Lightning Network trên Bitcoin cho phép các giao dịch nhỏ lẻ thực hiện tức thì mà không cần ghi lại mỗi giao dịch lên blockchain. Điều này giúp Bitcoin mở rộng khả năng thanh toán nhanh, tăng tốc độ xử lý và giảm tải cho mạng chính.

Đọc thêm: Lightning Network là gì? Bitcoin Layer 2 đời đầu trong crypto.

Tăng tính bảo mật và riêng tư

Offchain cho phép các giao dịch diễn ra một cách riêng tư hơn. Khi các giao dịch không được ghi trực tiếp trên blockchain, thông tin của người tham gia giao dịch có thể được giữ kín hơn, giúp bảo vệ quyền riêng tư và bảo mật dữ liệu. Điều này rất quan trọng trong những lĩnh vực mà sự riêng tư và bảo mật là ưu tiên hàng đầu, như dịch vụ thanh toán số.

Các loại giao dịch Offchain phổ biến

State Channels (Kênh trạng thái)

State channels cho phép hai hoặc nhiều người dùng tạo một "kênh" để thực hiện nhiều giao dịch offchain và chỉ ghi lại kết quả cuối cùng lên blockchain.

• Ứng dụng: Lightning Network trên Bitcoin và Raiden Network trên Ethereum đều sử dụng kênh trạng thái để tăng cường tốc độ và giảm phí cho các giao dịch nhỏ.
• Cơ chế: Người dùng gửi một số tiền vào một hợp đồng thông minh để mở kênh. Các giao dịch được thực hiện trong kênh này sẽ không cần xác thực bởi blockchain cho đến khi kênh được đóng, giúp giảm chi phí và tăng tốc độ.

Sidechains (Chuỗi phụ)

Sidechains hoạt động như các blockchain riêng biệt, có khả năng tương tác với chuỗi chính nhưng hoạt động độc lập. Các giao dịch và hợp đồng có thể diễn ra trên sidechain và chỉ ghi lại kết quả cuối cùng lên chuỗi chính.

Sidechain không phụ thuộc vào chuỗi chính để bảo mật, nghĩa là nếu sidechain bị tấn công, chuỗi chính không bị ảnh hưởng.

• Ứng dụng: Sidechain như Loom Network, xDai… cho phép người dùng giao dịch nhanh hơn và rẻ hơn so với Ethereum mainnet, nhưng vẫn có thể tương tác với Ethereum để bảo vệ tính toàn vẹn của dữ liệu.
• Ưu điểm: Giúp giảm tải cho chuỗi chính, đồng thời tạo ra một không gian giao dịch nhanh và ít tốn phí hơn.

Payment Channels (Kênh thanh toán)

Payment channels được xem là một dạng cụ thể của state channels, dành riêng cho việc thanh toán. Người dùng có thể thực hiện các giao dịch nhanh chóng và liên tục mà không cần phải chờ đợi xác nhận trên blockchain cho mỗi lần thanh toán.

• Ứng dụng: Lightning Network cho Bitcoin là ví dụ điển hình của payment channel.
• Lợi ích: Giúp Bitcoin mở rộng khả năng thanh toán, hỗ trợ các giao dịch nhỏ và lẻ với tốc độ tức thì.

Ưu điểm và nhược điểm của Offchain trong thị trường crypto

Offchain trong thị trường crypto mang lại nhiều ưu điểm nhưng cũng có những nhược điểm đáng cân nhắc.

Về ưu điểm, giao dịch offchain giúp giảm chi phí và tăng tốc độ xử lý do không cần phải ghi nhận trực tiếp lên blockchain, từ đó giảm tải cho mạng lưới và giúp các giao dịch nhỏ lẻ, thường xuyên trở nên khả thi và tiết kiệm.

Điều này đặc biệt hữu ích trong các tình huống yêu cầu xử lý nhanh và không cần độ tin cậy tuyệt đối từ blockchain. Offchain cũng giúp tăng cường tính riêng tư vì các giao dịch không được ghi lại công khai, từ đó tránh được tình trạng giám sát và hạn chế rủi ro lộ thông tin cá nhân.

Tuy nhiên, do tính bảo mật của offchain không cao như on-chain, người dùng phải đối mặt với rủi ro về tính minh bạch và an toàn. Giao dịch offchain thường phụ thuộc vào các bên thứ ba, nếu bên này không minh bạch hoặc gặp sự cố (như lỗi kỹ thuật hoặc gian lận), người dùng có thể mất tài sản mà không được bảo vệ hoàn toàn như trên blockchain chính. Điều này đe dọa đến tính phi tập trung của giao dịch vì người dùng phải tin tưởng vào một bên trung gian.

Ngoài ra, việc thiếu tính công khai của offchain có thể dẫn đến tình trạng giám sát không chặt chẽ, tạo cơ hội cho các hoạt động gian lận hoặc thao túng. Hơn nữa, nếu cơ chế quản lý của nền tảng không rõ ràng, người dùng có thể bị mất quyền kiểm soát hoặc gặp khó khăn trong việc truy hồi tài sản khi có sự cố xảy ra.

Nhìn chung, người dùng nên hiểu rõ về lợi ích và rủi ro của offchain, đảm bảo họ biết rõ nền tảng hoặc trung gian mà họ tin tưởng và cần có các biện pháp bảo vệ. Chẳng hạn như xác minh danh tính, sử dụng bảo mật hai lớp (2FA) và chỉ giao dịch trên các nền tảng uy tín để giảm thiểu rủi ro tiềm ẩn.

Tìm hiểu thêm: Các phương thức xác thực 2FA hiệu quả.