Order Book là gì? Cách đọc sổ lệnh trong thị trường Crypto

Order Book là gì?

Order book, hay còn gọi là sổ lệnh, là một công cụ quan trọng trong các sàn giao dịch, không chỉ giới hạn trong thị trường chứng khoán truyền thống mà còn được áp dụng phổ biến trong thị trường crypto. Đây là một bảng ghi lại toàn bộ các lệnh mua và bán đang chờ được khớp trên một sàn giao dịch.

Trong thị trường crypto, order book cung cấp một cái nhìn tổng quát về cung và cầu của một tài sản (ví dụ như Bitcoin, Ethereum...). Bằng cách theo dõi các lệnh mua và bán trong sổ lệnh, người giao dịch có thể hiểu rõ hơn về xu hướng thị trường, xác định các mức giá quan trọng và đưa ra quyết định giao dịch hợp lý.

Order book giúp nhà giao dịch biết được:

• Ai muốn mua và mua với giá nào
• Ai muốn bán và bán với giá nào
• Khối lượng giao dịch (số lượng tài sản muốn mua hoặc bán)

Cấu trúc cơ bản của Order Book

Order book được chia thành hai phần chính: bids (lệnh mua) và asks (lệnh bán). Mỗi phần thể hiện các mức giá mà người mua sẵn sàng mua hoặc người bán sẵn sàng bán một lượng cụ thể của tài sản crypto.

Bids (Lệnh mua)

Phần lệnh mua trong order book hiển thị những nhà giao dịch sẵn sàng mua tài sản ở các mức giá khác nhau. Những lệnh này được sắp xếp từ cao đến thấp, với mức giá cao nhất luôn nằm ở trên cùng.

• Giá cao nhất (best bid): Đây là mức giá mà người mua sẵn sàng trả nhiều nhất cho tài sản.
• Khối lượng: Số lượng tài sản mà người mua muốn mua tại mức giá cụ thể đó.

Ví dụ, nếu trong order book của Bitcoin, mức giá cao nhất ở phần bid là 25,000 USDT với khối lượng 1 BTC, điều này có nghĩa rằng có người sẵn sàng mua 1 BTC với giá 25,000 USDT.

Asks (Lệnh bán)

Tương tự, phần lệnh bán hiển thị các nhà giao dịch sẵn sàng bán tài sản của họ với mức giá cụ thể. Các lệnh này được sắp xếp từ thấp đến cao, với mức giá thấp nhất nằm ở trên cùng.

• Giá thấp nhất (best ask): Đây là mức giá mà người bán sẵn sàng bán tài sản.
• Khối lượng: Số lượng tài sản mà người bán muốn bán tại mức giá cụ thể đó.

Ví dụ, nếu best ask trong order book của Bitcoin là 25,100 USDT với khối lượng 2 BTC, điều này có nghĩa rằng có người sẵn sàng bán 2 BTC với giá 25,100 USDT.

Cách thức hoạt động của sổ lệnh trong Crypto

Order book hoạt động như một thị trường nơi người mua và người bán gặp nhau để giao dịch. Khi bạn đặt một lệnh mua hoặc bán trên sàn giao dịch, lệnh đó sẽ được ghi nhận trong order book cho đến khi nó được khớp.

Tuy nhiên, không phải lúc nào lệnh cũng được khớp ngay lập tức. Một lệnh chỉ được thực hiện khi có một người sẵn sàng mua hoặc bán ở cùng một mức giá.

Lệnh trong order book có hai loại:

• Lệnh giới hạn (Limit Order): Đây là các lệnh mà người giao dịch muốn mua hoặc bán một tài sản ở một mức giá cụ thể. Những lệnh này sẽ không được khớp ngay lập tức, mà chờ đến khi có người đồng ý với giá bạn đưa ra.
• Lệnh thị trường (Market Order): Lệnh này cho phép bạn mua hoặc bán ngay lập tức ở mức giá tốt nhất hiện có trên thị trường. Lệnh thị trường không xuất hiện trong order book vì nó sẽ được khớp ngay khi đặt.

Khớp lệnh và thanh khoản

Nếu có nhiều người mua và bán tại nhiều mức giá khác nhau, order book sẽ dày đặc và tạo điều kiện cho lệnh của bạn được thực hiện dễ dàng. Tuy nhiên, khi thanh khoản thấp, việc khớp lệnh có thể gặp khó khăn, và bạn có thể phải chờ đợi hoặc điều chỉnh giá để lệnh của mình được thực hiện.

Spread (Chênh lệch giá)

Spread (chênh lệch giá) giữa lệnh mua cao nhất và lệnh bán thấp nhất cũng là một yếu tố quan trọng. Spread nhỏ đồng nghĩa với một thị trường thanh khoản tốt, trong khi spread lớn có thể chỉ ra rằng thị trường đang thiếu thanh khoản, hoặc có ít người mua và bán ở thời điểm đó.

Ví dụ, nếu bid là 25,000 USDT và ask là 25,100 USDT, spread là 100 USDT. Nếu spread nhỏ, nhà giao dịch có thể dễ dàng mua bán với chi phí thấp hơn.

Tìm hiểu thêm: Thanh khoản là gì? Tại sao nên đầu tư coin có thanh khoản cao?

Cách sử dụng Order Book trong giao dịch crypto

Đọc hiểu Order Book

Khi giao dịch, điều quan trọng là phải biết cách đọc và phân tích order book. Người mới bắt đầu nên chú ý tới các yếu tố như khối lượng giao dịch ở các mức giá khác nhau và sự phân bổ của các lệnh mua và bán.

• Mức giá có khối lượng lớn: Đây thường là các mức hỗ trợ hoặc kháng cự mạnh. Ví dụ, nếu có nhiều lệnh mua tại một mức giá, điều này thể hiện rằng giá khó có thể giảm xuống dưới mức đó.
• Sự thay đổi liên tục của lệnh: Các lệnh trong order book có thể thay đổi nhanh chóng, đặc biệt là trong các thị trường có biến động lớn như crypto. Điều này yêu cầu nhà giao dịch cần linh hoạt và cập nhật thường xuyên.

Nếu bạn thấy số lượng lệnh mua lớn hơn lệnh bán trong order book, điều này có thể báo hiệu áp lực mua lớn, khả năng giá sẽ tăng. Ngược lại, nếu số lượng lệnh bán nhiều hơn lệnh mua, có thể thị trường đang chịu áp lực bán, và giá sẽ có xu hướng giảm.

Người dùng sử dụng thông tin trên Order Book và dữ liệu từ tường Mua và Bán của đồng coin để xác định điểm vào lệnh và thoát lệnh khi giao dịch

Xác định các mức hỗ trợ và kháng cự

Order book có thể giúp bạn xác định các mức hỗ trợ và kháng cự một cách hiệu quả. Hỗ trợ là mức giá mà có nhiều người sẵn sàng mua, và kháng cự là mức giá mà nhiều người sẵn sàng bán. Bằng cách theo dõi các lệnh trong order book, bạn có thể xác định được các điểm vào và ra tối ưu.

Nhận diện “Whale” - Cá voi trong Crypto

Những nhà đầu tư lớn (còn gọi là "whale") thường đặt các lệnh mua hoặc bán lớn trong order book. Những cá voi này có sức mạnh tài chính để kiểm soát hoặc ít nhất là tác động đến giá của một tài sản nhất định trong thời gian ngắn. Họ thường giao dịch khối lượng lớn hơn so với các nhà đầu tư nhỏ lẻ. Do đó, có thể làm thay đổi cấu trúc của order book, gây ra những biến động mạnh.

Nhận diện hành động của các cá voi trong order book là một kỹ năng quan trọng giúp các nhà giao dịch (trader) nhỏ lẻ hiểu rõ hơn về xu hướng của thị trường.

Lệnh có khối lượng lớn bất thường

Một trong những dấu hiệu rõ ràng nhất của cá voi là khi có một lệnh mua hoặc bán với khối lượng lớn xuất hiện trong order book. Những lệnh này thường có khối lượng vượt xa các lệnh khác trong sổ lệnh và có thể tạo ra các mức hỗ trợ hoặc kháng cự mạnh.

Nếu order book của Bitcoin có nhiều lệnh mua với khối lượng từ 1-2 BTC, nhưng đột nhiên xuất hiện một lệnh mua 50 BTC ở mức giá 30,000 USD, đó có thể là dấu hiệu của một cá voi đang tích lũy tài sản.

Sự xuất hiện của các lệnh “giả” 

Cá voi đôi khi sử dụng chiến lược "spoofing" - đặt các lệnh lớn trong order book mà họ không có ý định thực hiện, nhằm tác động tâm lý đến các nhà giao dịch khác. Khi thấy lệnh mua lớn, nhiều người có thể nghĩ rằng giá sắp tăng và đặt lệnh mua, nhưng ngay sau đó, lệnh lớn này có thể bị hủy, làm giá sụp.

Mục đích của những ông lớn này là muốn gây nhiễu loạn tâm lý thị trường, từ đó có thể thực hiện các mục đích giao dịch hoặc “làm giá" của họ.

Lệnh tại các mức giá chiến lược

Cá voi thường đặt các lệnh lớn tại các mức giá quan trọng như các mức hỗ trợ hoặc kháng cự mạnh. Đây là những mức giá mà nhiều nhà giao dịch đang theo dõi, và khi lệnh khối lượng lớn xuất hiện tại đây, nó có thể củng cố thêm ý tưởng rằng giá khó có thể phá vỡ các mức này.

Một cá voi đặt một lệnh mua lớn tại mức hỗ trợ 30,000 USD, điều này có thể giúp giá không rớt xuống dưới mức này. Nếu giá tiếp tục chạm vào mức hỗ trợ mà không bị phá vỡ, nó củng cố niềm tin rằng đây là mức giá vững chắc.

Đọc thêm: Sức ảnh hưởng của các cá voi trong thị trường crypto.