Giám đốc điều hành Walrus: "Hãy để dữ liệu kiếm tiền cho chủ nhân."

“Nếu được chọn, tôi muốn đến… Nam Cực. Đó sẽ là một chuyến phiêu lưu lớn mà không phải ai cũng dám nghĩ đến và điều đó cũng giống như hành trình Walrus trên con đường tái định nghĩa lại cách Data được sử dụng trong Web3.” Rebecca Simmons chia sẻ.

Cuộc phỏng vấn diễn ra trong khuôn khổ SuiRL 2025 tại Bali, nơi Sui lần đầu tiên tổ chức Creator Camp. Trong sự kiện này, chúng tôi đã có dịp trò chuyện riêng với Rebecca Simmons – Managing Director của Walrus Foundation, để hiểu rõ hơn về dự án hạ tầng dữ liệu đang định nghĩa lại khái niệm ai sở hữu dữ liệu, và dữ liệu có thể trở thành tài sản như thế nào.

Walrus không chỉ là dịch vụ lưu trữ như Filecoin, Google Drive!

Hiện nay trên thị trường có rất nhiều dịch vụ lưu trữ dữ liệu. Ở Web2, chúng ta có những cái tên quen thuộc như Google Drive hay Microsoft OneDrive. Ở Web3 thì đã có Filecoin, Arweave... Vậy Walrus khác gì so với những lựa chọn này?

Rebecca Simmons: Đây là một câu hỏi rất thú vị, vì từ bên ngoài nhìn vào, nhiều người thường cho rằng Walrus chỉ đơn giản là “một dịch vụ lưu trữ khác” trong số nhiều giải pháp hiện có. Nhưng sự thật là Walrus không chỉ là một nơi để lưu file, mà là một nền tảng hạ tầng dữ liệu (data platform) cho thế hệ ứng dụng Web3 mới.

Thứ nhất, Walrus vẫn cung cấp lưu trữ dữ liệu nhanh, hiện đại và hiệu suất cao. Nhưng điểm đặc biệt nằm ở công nghệ mã hóa hai chiều (Red Stuff).

Nhờ đó, thay vì phải sao lưu dữ liệu hàng chục lần để đảm bảo an toàn như các dịch vụ tập trung, Walrus chỉ cần lưu khoảng 4–5 bản là đủ, mà dữ liệu vẫn được bảo vệ ngay cả khi 2/3 số máy trong mạng lưới gặp sự cố.

Nếu một nút nào đó bị mất dữ liệu, hệ thống có thể tự động “vá” lại bằng cách lấy những mảnh nhỏ từ các nút khác, thay vì phải tải lại toàn bộ file. Điều này giúp tiết kiệm chi phí, tăng hiệu quả, và duy trì độ bền dữ liệu lâu dài.

Thứ hai, Walrus mang đến khả năng chứng minh dữ liệu luôn tồn tại và sẵn sàng. Khi bạn lưu một file, hệ thống sẽ tạo ra một bằng chứng công khai (Proof of Availability) ghi trực tiếp trên blockchain Sui. Điều này nghĩa là bất kỳ ai cũng có thể xác minh file đó đang ở đó, chứ không cần chỉ “tin vào lời hứa” của nhà cung cấp.

Thứ ba, và cũng là điểm khác biệt lớn nhất: Walrus cho phép lập trình dữ liệu. Nói cách khác, bạn có thể “đặt luật” cho dữ liệu của mình. Đây chính là điểm mà Google Drive, AWS, hay thậm chí Filecoin và Arweave chưa làm được. Walrus không chỉ dừng ở chỗ lưu trữ, chúng tôi muốn mở ra cả một Data Market, nơi dữ liệu vận hành như một nền kinh tế thực thụ.

Từ lưu trữ sang tài sản: Tầm nhìn Data Market của Walrus

Nếu Walrus không chỉ lưu trữ mà còn biến dữ liệu thành tài sản có thể lập trình, vậy Data Market thực chất là gì và vì sao nó quan trọng với Web3?

Rebecca Simmons: Nếu bạn nhìn vào cuộc sống số hằng ngày, tất cả những gì chúng ta làm đều tạo ra dữ liệu: từ bước chân ghi lại trên smartwatch, đến bộ phim bạn xem trên TV thông minh, hay câu hỏi bạn gõ vào ChatGPT. Tất cả đều là dữ liệu và dữ liệu này cực kỳ có giá trị.

Trong hơn một thập kỷ qua, chúng ta chưa thực sự được hưởng lợi từ dữ liệu cá nhân. Người dùng nhận lại dịch vụ “miễn phí”, nhưng thực chất đã phải trả bằng chính dữ liệu cá nhân của mình.

Trong thế giới Web2, dữ liệu của chúng ta đã từng được “mua bán” nhưng không phải bởi chính chúng ta. Ví dụ, Facebook hay Google thu thập hành vi, tìm kiếm, thói quen tiêu dùng, rồi biến chúng thành hàng hóa để bán cho nhà quảng cáo.

Rebecca Simmons: Đúng là khái niệm data marketplace không phải mới. Từ lâu, nhiều công ty đã thử tạo chợ dữ liệu, nhưng đa số thất bại vì vướng hai điểm then chốt: niềm tin vào dữ liệu và hạ tầng kinh tế để giao dịch dữ liệu.

Ở Walrus, chúng tôi nhìn Data Market qua ba tầng:

1. Data Integrity (tính toàn vẹn): Làm sao chắc chắn dữ liệu không bị giả mạo? Đây là cách Walrus chống deepfake, fake news, hay dữ liệu rác. Tất cả blob được encode bằng Red Stuff, được chứng minh khả dụng (Proof of Availability) và ghi nhận trên chain Sui. Người mua dữ liệu có thể kiểm chứng ngay: đây là dữ liệu “thật”, không phải bản copy không đáng tin.
2. Data Authenticity (tính xác thực): Đặc biệt quan trọng với AI. Một AI agent khi học hoặc suy luận, phải biết nguồn dữ liệu đến từ đâu. Walrus đảm bảo dữ liệu đó không bị thay thế trong quá trình lưu trữ hay truyền tải. Nếu AI nói “nguồn từ New York Times”, bạn có bằng chứng mật mã xác nhận nó đúng. Đây là điều Google Drive hay ngay cả Filecoin, Arweave không làm được.
3. Data Marketplace (nền tảng giao dịch): Một khi dữ liệu có thể chứng minh và xác thực, câu hỏi tiếp theo là ai được hưởng giá trị kinh tế từ nó. Đây chính là lúc tokenomics WAL bước vào:
4. Người nắm WAL stake để vận hành node và nhận thưởng.

• Người dùng, nhà phát triển trả phí lưu trữ / đọc / truy cập bằng WAL.
• Cộng đồng dùng WAL để quản trị: quyết định mức phí, incentive, và chính sách slashing.

Điểm quan trọng ở đây là dữ liệu không còn là chi phí phải gánh, mà trở thành một loại tài sản có dòng tiền. Bạn có thể tưởng tượng: một mô hình AI được lưu trên Walrus, khóa bằng Seal, và chỉ những agent trả token mới được quyền truy cập.

Đọc thêm: Vai trò của AI trong nền kinh tế vận hành bằng dữ liệu

Seal: Mảnh ghép biến dữ liệu thành tài sản

Sáng nay khi nghe buổi panel talk về Walrus, tôi có đến Seal và nói rằng “Walrus chỉ là điểm khởi đầu”. Vậy thực sự Seal là gì, và nó có vai trò như thế nào trong tầm nhìn Data Market của Walrus?

Rebecca Simmons: Seal là một tính năng cốt lõi mà chúng tôi chuẩn bị ra mắt để bổ sung vào Walrus. Nếu Walrus là hạ tầng lưu trữ và khả dụng dữ liệu phi tập trung, thì Seal chính là lớp kiểm soát quyền truy cập ở phía trên.

Cụ thể, Seal cho phép bạn mã hóa (encrypt) dữ liệu và đặt luật thông minh cho việc ai được quyền mở, khi nào, và trong điều kiện nào. Ví dụ:

• Một video chỉ phát cho người đã mua vé bằng token.
• Một mô hình AI chỉ cho phép chạy nếu agent khác trả phí theo lần sử dụng.
• Một bộ tài liệu doanh nghiệp chỉ được mở khi có đủ chữ ký số từ hai bên hợp đồng.

Điều này cực kỳ quan trọng, bởi vì chỉ khi dữ liệu có thể được sở hữu, kiểm soát và khai thác giá trị kinh tế, chúng ta mới thực sự có một Data Market đúng nghĩa. Seal biến dữ liệu từ “chi phí lưu trữ” thành tài sản có thể giao dịch.

Và như tôi đã nói trong panel: Seal chỉ là điểm khởi đầu. Từ lớp truy cập này, chúng tôi sẽ tiếp tục mở ra các mô hình mới: chợ dữ liệu cho AI, kho danh tính số, token-gated content, scientific archives… Tất cả đều chạy trên Walrus, nhưng được kích hoạt bởi Seal.

Ba mảnh ghép giúp dự án thành công là gì?

Xây dựng Walrus không chỉ là tạo ra một sản phẩm hạ tầng mà còn là nuôi dưỡng cả một hệ sinh thái dự án phía trên. Theo bà, đâu là những yếu tố then chốt giúp Walrus có thể phát triển bền vững và được tin cậy lâu dài trong Web3?

Rebecca Simmons: Với tôi, thành công của Walrus dựa vào ba điều rất rõ ràng. Đầu tiên, là sản phẩm phải thật sự tốt. Nếu kỹ thuật không vững, trải nghiệm không ổn, thì không gì có thể cứu vãn được. May mắn là Walrus được xây dựng bởi những kỹ sư rất giỏi, họ biết thế nào là một sản phẩm có chất lượng.

Thứ hai, là niềm tin từ cộng đồng. Đây không chỉ là chuyện marketing, mà là mối quan hệ chân thành, lâu dài. Nếu cộng đồng không hiểu, không tin vào những gì chúng tôi làm, thì sẽ không có ai muốn gắn bó hay xây dựng trên Walrus.

Và cuối cùng, là cách vận hành. Đây cũng là lĩnh vực mà tôi có nhiều kinh nghiệm. Một tầm nhìn lớn là chưa đủ, bạn phải có đội ngũ đúng người, được truyền động lực, phối hợp ăn ý, và quan trọng là làm việc với tinh thần tập thể, vui vẻ. Ngành này vốn đã rất khó, nên nếu vận hành kém, thì dễ thất bại lắm.

Rebecca nói thêm…Ngành này vốn đã rất khó, nên nếu vận hành kém, thì dễ thất bại lắm.

Điều làm tôi tự tin là Walrus đã có những bước thử nghiệm thực tế để chứng minh cả ba yếu tố này. Chẳng hạn, trong giai đoạn testnet gần đây, chúng tôi đã vận hành hơn 100 node trải rộng trên nhiều quốc gia, lưu trữ hàng chục terabyte dữ liệu với hệ số nhân bản thấp mà vẫn đảm bảo an toàn.

Điều đó cho thấy kỹ thuật thật sự vững, cộng đồng kỹ sư và nhà phát triển bắt đầu tin tưởng thử nghiệm, và đội ngũ chúng tôi đủ khả năng điều phối một hệ thống quy mô lớn.

Bức tranh hệ sinh thái Walrus: từ NFT, AI đến báo chí

Điểm mạnh của một nền tảng luôn đến từ hệ sinh thái ứng dụng xây dựng phía trên. Vậy hệ sinh thái Walrus đã có những dự án và lĩnh vực nào và đâu là dấu hiệu cho thấy Data Market đang dần hình thành?

Rebecca Simmons: Walrus mới chỉ ra mắt chưa lâu, nhưng tôi thật sự bất ngờ về tốc độ mà các dự án đã chọn xây dựng trên chúng tôi. Điều này cũng phản ánh một điểm quan trọng: Walrus không phải chỉ để “lưu file”, mà là một nền tảng hạ tầng để nhiều hệ sinh thái khác nhau phát triển.

Ở mảng NFT và giải trí, chẳng hạn, chúng tôi có những cái tên rất lớn như Pudgy Penguins hay Claynosaurz. Họ dùng Walrus để đảm bảo tài sản kỹ thuật số không chỉ tồn tại dưới dạng metadata, mà dữ liệu gốc thực sự được lưu giữ lâu dài và không thể bị chỉnh sửa.

Với họ, tính xác thực là sống còn, một bài báo, một podcast khi đã phát hành thì phải tồn tại mãi, không thể biến mất như cách nội dung Web2 thường hay bị xoá hoặc thay đổi.

Ngay cả One Championship, tổ chức võ thuật lớn nhất thế giới, cũng đang thử nghiệm Walrus để bảo vệ quyền sở hữu và giá trị độc quyền của tư liệu thi đấu.

Ở AI, tôi thấy nhiều tiềm năng nhất. Open Gradient hay Talus đang sử dụng Walrus để lưu trữ dữ liệu huấn luyện và mô hình AI. Và khi Seal ra mắt, những mô hình này thậm chí có thể tính phí mỗi lần được agent khác truy cập. Đây là điều chưa từng có trước đây: AI models trở thành tài sản on-chain có thể thương mại hóa.

Ngoài ra, còn có những dự án hạ tầng như Plume – các blockchain thế hệ mới tích hợp Walrus để mở rộng khả năng lưu trữ và xử lý dữ liệu. Và đối với người dùng phổ thông, chúng tôi có Tusky – một ứng dụng đơn giản, nơi bạn có thể lưu ảnh phi tập trung chỉ với vài thao tác. Hay như Akord, hoạt động gần giống Dropbox nhưng dữ liệu của bạn được mã hóa đầu cuối và lưu trực tiếp trên Walrus.

Nói ngắn gọn, hệ sinh thái Walrus đã trải dài từ NFT, media, AI, blockchain, cho đến ứng dụng tiêu dùng. Và điều làm tôi hứng thú nhất là tất cả những mảnh ghép này đang dần kết nối để hình thành một Data Market - nơi dữ liệu thực sự trở thành tài sản có giá trị.

Cách tham gia vào hệ Walrus và cơ hội airdrop

Theo tôi được biết, Walrus là một trong những dự án có chương trình airdrop lớn nhất trên hệ Sui. Vậy cộng đồng cần làm gì, hoặc tham gia theo cách nào, để có cơ hội nhận airdrop $WAL trong các vòng tiếp theo?

Rebecca Simmons: Walrus là một hệ sinh thái phi tập trung, nên cơ hội tham gia luôn mở cho tất cả mọi người. Cách trực tiếp nhất là stake WAL token. Khi bạn stake, bạn vừa giúp vận hành và bảo mật mạng lưới, vừa nhận được reward. Thực tế, hai vòng airdrop trước đây đều đã thưởng thêm cho những ai stake WAL sớm, đó là cách chúng tôi tri ân cộng đồng đã tin tưởng và góp sức giữ mạng an toàn.

Ngoài ra, chúng tôi cũng muốn tạo ra một trải nghiệm thật đơn giản cho người dùng phổ thông. Ví dụ, ứng dụng Tusky cho phép bạn lưu ảnh theo cách phi tập trung chỉ với vài thao tác. Tôi nghĩ đây là “cánh cửa” dễ nhất để retail user lần đầu chạm vào Walrus, thay vì phải tìm hiểu những thứ quá kỹ thuật.

Với những ai muốn đi xa hơn, light node sẽ là lựa chọn rất thú vị. Thay vì phải chạy một full node nặng nề, bạn chỉ cần tham gia vào việc kiểm chứng ngẫu nhiên dữ liệu (random sampling) để chắc chắn rằng mọi thứ vẫn đang được lưu trữ đúng. Đổi lại, bạn cũng sẽ nhận được reward bằng WAL. Đây là cách chúng tôi muốn mở rộng cánh cửa cho nhiều người hơn, không chỉ dân kỹ thuật.

Còn với các developer và builder, Walrus đã có đủ công cụ để bạn tích hợp: Dev Guide, SDK, API… Bạn có thể thử xây dựng website hoàn toàn phi tập trung với Walrus Sites, tạo app quản lý dữ liệu giống Dropbox với Akord, hay thậm chí tích hợp Walrus như một DA layer cho rollup của riêng mình. Tôi thấy cộng đồng dev đã bắt đầu thử nhiều ý tưởng thú vị, từ Vault apps cho đến AI pipelines.

• Người dùng phổ thông: Tham gia stake WAL (có cơ hội airdrop) + dùng Tusky.
• Người dùng nâng cao: Tham gia chạy light node để sampling và nhận reward.
• Developer: Sử dụng bộ công cụ cho nhà phát triển, tích hợp API, xây dựng dApp hoặc marketplace.

Mỗi cấp độ tham gia đều góp phần giúp Walrus trở nên mạnh mẽ hơn, để từ một giải pháp lưu trữ, chúng tôi có thể trở thành nền tảng dữ liệu phi tập trung thực sự bền vững.