Hàng loạt vụ kiện crypto bị hủy: SEC đang "bật đèn xanh" cho ngành?

Ủy ban Giao dịch Chứng khoán Mỹ (SEC) dưới thời Gary Gensler từng nổi tiếng với chiến lược “quản lý bằng chế tài” (regulation by enforcement) – nghĩa là liên tục khởi kiện các công ty trong ngành crypto.

Đến năm 2025, một bước ngoặt lớn xảy ra khi cơ quan này thay đổi cách tiếp cận dưới thời chính quyền mới của Mỹ và quyền Chủ tịch Mark Uyeda. “Đã đến lúc SEC điều chỉnh lại cách tiếp cận và xây dựng chính sách crypto minh bạch hơn”, Mark Uyeda – quyền Chủ tịch SEC, nhấn mạnh.

SEC thay đổi cách tiếp cận crypto

Việc từ bỏ chiến lược “quản lý bằng chế tài” của SEC gắn liền với ảnh hưởng từ Tổng thống Donald Trump, người cam kết giảm bớt rào cản pháp lý cho ngành tài sản số và biến Mỹ thành “thủ đô crypto thế giới”.

Ngày 20/1/2025, Mark Uyeda – ủy viên Đảng Cộng hòa tại SEC, được bổ nhiệm làm quyền Chủ tịch SEC. Uyeda ủng hộ một chính sách crypto minh bạch hơn, trái ngược cách tiếp cận cứng rắn trước đó của Gary Gensler.

Một trong những quyết định đầu tiên của ông là bổ nhiệm Hester Peirce – người từ lâu ủng hộ ngành crypto, đứng đầu lực lượng đặc nhiệm crypto (Crypto Task Force) mới của SEC. “Chúng ta đã đi sai hướng khi để bộ phận chế tài quyết định chính sách”, Hester Peirce nói.

Lực lượng đặc nhiệm crypto được lập ra nhằm cải thiện mối quan hệ giữa SEC và ngành crypto. Đội ngũ đã bắt đầu làm việc với các tổ chức lớn như Blockchain Association, Jito Labs, Multicoin Capital, Nasdaq và a16z để thảo luận về những ưu tiên mới và xây dựng khung pháp lý rõ ràng hơn.

SEC huỷ bỏ hàng loạt vụ kiện

Một trong những vụ kiện đình đám nhất được SEC hủy bỏ liên quan đến Coinbase. Cụ thể, ngày 27/2/2025, SEC chính thức rút đơn kiện sàn giao dịch này, đánh dấu chiến thắng lớn cho nền tảng crypto hàng đầu nước Mỹ.

SEC cũng ngừng kiện Consensys – công ty phát triển ví MetaMask, kết thúc tranh cãi về việc MetaMask có vi phạm luật chứng khoán hay không. “Giờ chúng tôi có thể toàn tâm toàn ý phát triển. 2025 sẽ là năm tuyệt vời nhất cho Ethereum và Consensys”, Joseph Lubin – đồng sáng lập Ethereum kiêm CEO Consensys, tuyên bố.

Trước đó ngày 24/2/2025, SEC đóng hồ sơ điều tra về hoạt động crypto của công ty Robinhood. Giám đốc Pháp lý Dan Gallagher của Robinhood cho rằng “cuộc điều tra này lẽ ra không nên tồn tại ngay từ đầu”. Tương tự, SEC cũng kết thúc điều tra Gemini.

Sàn giao dịch phi tập trung Uniswap cũng thoát khỏi áp lực khi SEC đóng hồ sơ mà không đưa ra cáo buộc nào. “DeFi sẽ luôn tồn tại, và việc SEC từ bỏ vụ kiện này là bằng chứng cho thấy tài chính phi tập trung không thể được quản lý như các tổ chức tập trung”, Hayden Adams – CEO Uniswap, nói.

Ngoài ra, SEC cũng kết thúc những vụ điều tra nhắm vào OpenSea và Yuga Labs, chính thức khép lại cuộc tranh cãi về NFT kéo dài gần ba năm. “Đây là bước ngoặt quan trọng cho NFT và cộng đồng sáng tạo, khẳng định rằng NFT không phải là chứng khoán”, Yuga Labs tuyên bố. Ngày 3/3/2025, Kraken cũng trở thành cái tên mới nhất được SEC rút đơn kiện.

Bên cạnh việc hủy bỏ các vụ kiện, SEC còn tạm dừng một số cuộc chiến pháp lý đang diễn ra. Ngày 12/2/2025, SEC và Binance cùng đề nghị tạm hoãn vụ kiện trong 60 ngày để tìm kiếm sự rõ ràng hơn về quy định. Tương tự, SEC và Justin Sun của Tron cũng đệ đơn xin tạm dừng vụ kiện để tìm hướng giải quyết phù hợp.

Dù chưa có con số thống kê chính xác về số vụ kiện bị rút lại hoặc tạm hoãn, không thể phủ nhận xu hướng này: SEC đang giảm đáng kể hoạt động chế tài nhắm vào ngành crypto. Những quyết định này đã giúp khôi phục niềm tin của nhà đầu tư, với việc giá cổ phiếu Coinbase tăng mạnh ngay sau thông báo.

Người nói ra, kẻ nói vào

Cameron Winklevoss – đồng sáng lập Gemini, cho rằng quyết định đóng hồ sơ điều tra của SEC là “cột mốc quan trọng để chấm dứt cuộc chiến với crypto”, nhưng đồng thời chỉ trích rằng “nó không thể bù đắp thiệt hại mà SEC đã gây ra cho chúng tôi, cho ngành và cho nước Mỹ”.

Ông kêu gọi quy trách nhiệm cho SEC, đề xuất nếu một cơ quan thực hiện điều tra trước khi có quy định rõ ràng, họ phải bồi thường gấp ba lần chi phí pháp lý cho bị đơn. Trong khi đó, James Murphy – cựu chủ tịch hãng luật Murphy & McGonigle, nhận định rằng tất cả vụ kiện có thể sẽ bị hủy bỏ hoặc được giải quyết với các điều khoản cực kỳ có lợi cho bị đơn.

Không phải ai cũng đồng tình với sự thay đổi của SEC. Corey Frayer – cựu quan chức SEC, chỉ trích quyết định tạm dừng vụ kiện Binance, cho rằng “việc trì hoãn một vụ kiện mà CEO đã nhận tội hình sự, trong khi nhân viên SEC có đủ bằng chứng chứng minh việc vi phạm chỉ cho thấy SEC đang lơ là trách nhiệm”.

Caroline Crenshaw – ủy viên SEC, cũng lo ngại rằng việc rút lui hàng loạt khỏi các vụ kiện có thể làm suy yếu quyền lực của bộ phận thực thi pháp luật, biến nó thành công cụ chính trị của các chính quyền mới.

Crypto chưa thể “thở phào”

Dù nhiều vụ kiện đã bị hủy hoặc tạm dừng, SEC vẫn đang theo đuổi một số vụ kiện lớn, khiến tương lai pháp lý của crypto vẫn chưa rõ ràng.

Một ví dụ nổi bật là vụ kiện giữa SEC và Ripple. Dù phán quyết năm 2023 khẳng định XRP không phải chứng khoán khi giao dịch trên thị trường thứ cấp, SEC vẫn muốn xử phạt giao dịch liên quan đến các tổ chức.

Binance và Changpeng Zhao (CZ) cũng chưa thoát khỏi vòng xoáy pháp lý. SEC kiện Binance vào tháng 6/2023 vì vận hành sàn giao dịch chứng khoán không đăng ký. Dù vụ kiện tạm thời bị hoãn, kết quả cuối cùng vẫn là dấu hỏi lớn. Trước đó, Binance đã chấp nhận khoản phạt khoảng 4 tỷ USD, còn CZ nhận tội trong một vụ án hình sự liên quan đến chống rửa tiền.

Bên cạnh đó, cách phân loại tài sản số vẫn là vấn đề gây tranh cãi. Dưới thời Gary Gensler, SEC khẳng định hầu hết crypto là chứng khoán. Quan điểm này vấp phải phản đối từ nhiều nhân vật trong ngành - những người cho rằng crypto cần khung pháp lý riêng. Đến nay, vẫn chưa có quy định rõ ràng về việc liệu Ethereum và các loại tiền mã hóa khác có bị xem là chứng khoán hay không.

Staking cũng là vấn đề nhức nhối. SEC cho rằng bản chất của staking là hợp đồng đầu tư, bất kể tài sản crypto đó có phải chứng khoán hay không. Điều này khiến cộng đồng Ethereum lo lắng, bởi staking là yếu tố cốt lõi của mạng lưới.

Đọc thêm: Gary Gensler là ai? Chủ tịch SEC và hành trình trở thành phản diện của crypto