Sui trong cuộc đua mở rộng hệ sinh thái Layer 1
Không chỉ dừng lại ở tốc độ giao dịch nhanh, Sui đang hướng đến trở thành “nền tảng hạ tầng cốt lõi cho nhiều lĩnh vực khác nhau, từ tài chính, gaming, AI agent đến các ứng dụng hàng ngày”, như lời khẳng định của Adeniyi Abiodun – đồng sáng lập và Giám đốc Sản phẩm tại Mysten Labs.
Loạt công nghệ giúp Sui bứt tốc
Nhờ mô hình xử lý giao dịch dựa trên đối tượng (object-based model), Sui có thể xử lý nhiều giao dịch cùng lúc, giúp nâng cao đáng kể tốc độ xử lý.
Blockchain này có thể đạt tối đa 297,000 TPS cho giao dịch đơn giản và 100,000 TPS cho giao dịch DeFi phức tạp. Đặc biệt, độ trễ trung bình chỉ 400ms – thấp nhất trong số các blockchain hiện tại. VanEck đánh giá vào tháng 1/2025 rằng "Sui sở hữu công nghệ và khả năng tối ưu giao dịch vượt trội, giúp blockchain giữ vững vị thế trong dài hạn".
Để đạt tốc độ hàng trăm nghìn TPS, Sui đã cải tiến cơ chế đồng thuận với Mysticeti V2, còn gọi là FastPath. Trước đó, Mysticeti V1 sử dụng cấu trúc DAG (đồ thị có hướng), giúp hoàn tất giao dịch chỉ trong chưa đầy một giây ngay cả khi mạng chịu áp lực cao.
Tuy nhiên, để phục vụ tốt hơn nhu cầu của DeFi – nơi các giao dịch cần được xác nhận tức thì – Sui đã nâng cấp lên Mysticeti V2. "Ngay từ đầu, chúng tôi đã thiết kế một blockchain đủ linh hoạt để thích ứng với nhu cầu thực tế khi hệ sinh thái mở rộng", Adeniyi Abiodun chia sẻ.
Trước đây, Sui sử dụng hệ thống "hai giao thức", trong đó một lớp truyền tải và một lớp đồng thuận chạy song song, đòi hỏi nhiều xác thực từ validator. Mysticeti V2 đơn giản hóa quy trình này bằng cách tích hợp luôn lớp truyền tải vào DAG, giảm số lần validator phải trao đổi dữ liệu, giúp giao dịch diễn ra nhanh và mượt mà hơn.
Giờ đây, người dùng chỉ cần "gửi giao dịch một lần và được xác nhận ngay lập tức". Điều này không chỉ giảm độ trễ mà còn giúp validator tập trung tài nguyên vào xử lý giao dịch, tăng thông lượng của mạng lưới.
Bên cạnh tối ưu tốc độ, Sui còn đảm bảo khả năng mở rộng với Remora – giải pháp giúp hệ thống hoạt động trơn tru khi lượng giao dịch tăng đột biến. Khi một node validator đạt giới hạn xử lý, Remora sẽ phân bổ công việc ra nhiều máy khác nhau, thay vì ép buộc một máy duy nhất phải chịu toàn bộ áp lực.
Nhờ đó, Sui có thể "mở rộng vô hạn" mà không làm tăng phí giao dịch. Các thử nghiệm thực tế cho thấy Remora giúp hệ thống đạt "hàng trăm nghìn TPS" mà không cần phần cứng quá mạnh, mở ra tiềm năng phát triển bền vững trong tương lai.
“Viết ít code lặp lại, làm được nhiều việc hơn”
Sui đang tập trung mạnh vào việc cải thiện trải nghiệm cho nhà phát triển (DevEx), nhằm giúp quá trình xây dựng ứng dụng trên nền tảng trở nên dễ dàng hơn. Triết lý cốt lõi của Sui là: "Viết ít code lặp lại, làm được nhiều việc hơn".
Để hiện thực hóa điều này, Sui đang triển khai nhiều công cụ hỗ trợ, trong đó có RPC 2.0, để chuyển từ JSON-RPC sang GraphQL. Sự thay đổi này giúp các nhà phát triển truy vấn dữ liệu trên chuỗi một cách trực quan và hiệu quả hơn, phù hợp với mô hình dữ liệu dựa trên đối tượng của Sui.
Về bảo mật, Sui giới thiệu Sui Move Prover - công cụ kiểm chứng chính thức giúp nhà phát triển kiểm tra độ chính xác của mã Move mà không cần học thêm ngôn ngữ đặc tả mới. Công cụ này giúp lập trình viên đảm bảo an toàn cho các giao thức DeFi hoặc ứng dụng phi tập trung (dApp) một cách dễ dàng hơn.
Bên cạnh đó, Sui còn triển khai Bugdar - công cụ kiểm tra hợp đồng thông minh sử dụng AI. Bugdar hoạt động theo thời gian thực, giúp phát hiện sớm các lỗ hổng bảo mật ngay trong quá trình lập trình, tương tự việc một chuyên gia bảo mật giám sát mã nguồn trực tiếp trong môi trường phát triển (IDE).
Để tối ưu hóa việc chia sẻ và tái sử dụng mã nguồn, Sui cũng ra mắt Move Registry - dịch vụ đặt tên chung cho các gói và mô-đun, giúp nhà phát triển dễ dàng tìm kiếm và sử dụng lại các thành phần có sẵn.
Move Registry hoạt động tương tự các trình quản lý gói phổ biến trong Web2 như NPM hay crates.io, giúp giảm bớt công việc lặp lại và tạo điều kiện cho cộng đồng lập trình viên hợp tác hiệu quả hơn.
Hệ sinh thái DeFi sôi động
Sui đang dần khẳng định vị thế là một trung tâm sôi động của DeFi, với sự tăng trưởng mạnh mẽ và đổi mới liên tục trong hệ sinh thái. Tháng 1/2025, tổng giá trị tài sản khóa (TVL) trên Sui vượt mốc 2 tỷ USD - gấp đôi chỉ trong ba tháng. Số lượng giao thức DeFi trên Sui đạt 54, minh chứng cho sức hút của mạng lưới với các ứng dụng và nhà phát triển DeFi.
Nhiều giao thức quan trọng đang thúc đẩy sự tăng trưởng này. DeepBook – dự án sổ lệnh giới hạn tập trung (Central Limit Order Book) trên Sui, đóng vai trò cốt lõi khi mang lại thanh khoản sâu cho các sàn giao dịch DeFi. Trong năm 2024, khối lượng giao dịch hàng tháng trên DeepBook đạt từ 100 triệu - 1.3 tỷ USD, với tổng khối lượng giao dịch tính đến tháng 3/2025 đạt 5.8 tỷ USD.
Suilend cũng là một nhân tố quan trọng – chỉ sau 10 tháng kể từ khi ra mắt vào tháng 3/2024, nền tảng lending này đã đạt hơn 700 triệu USD TVL. Tháng 1/2025, NAVI Protocol – giao thức kết hợp tổng hợp DEX, staking thanh khoản và lending, cũng ghi nhận TVL 570 triệu USD. Trước đó, vào tháng 1/2024, NAVI Protocol từng gây ấn tượng khi công bố thu hút 800,000 người dùng.
Bên cạnh đó, hệ sinh thái DeFi trên Sui còn có sự góp mặt của Aftermath Finance (nền tảng tổng hợp DeFi) và Cetus Protocol (giao thức thanh khoản cung cấp các công cụ DeFi đa dạng).
Các quan hệ đối tác chiến lược cũng đang góp phần thúc đẩy hệ sinh thái DeFi của Sui. Sự hợp tác với Ant Digital dự kiến sẽ mang "hàng tỷ USD tài sản có thu nhập cố định lên Sui", mở ra cơ hội tiếp cận tài sản thực được token hóa (tokenized RWA) một cách dễ dàng hơn.
Lợi thế công nghệ của Sui mang lại lợi ích trực tiếp cho hệ sinh thái DeFi. Cơ chế đồng thuận giúp Sui đạt tốc độ finality (lưu giao dịch vĩnh viễn) dưới 1 giây, điều đặc biệt quan trọng trong DeFi – nơi nhu cầu về khả năng xử lý tức thời ngày càng gia tăng.
Mô hình đối tượng độc đáo của Sui cũng giúp tối ưu hóa hiệu suất bằng cách phân loại từng tài sản như một thực thể riêng biệt, giảm xung đột và cho phép xử lý giao dịch song song. Theo phân tích của VanEck, "Sui hiện đang tối ưu hóa tốt hơn cho các nhà giao dịch so với Aptos", nhờ vào các tính năng như Programmable Transaction Block và DeepBook, giúp giảm chi phí giao dịch và tăng thanh khoản cho DEX.
Việc thanh khoản stablecoin trên Sui tăng trưởng từ 360 triệu USD lên 580 triệu USD trong một năm qua trong bối cảnh downtrend của nhiều hệ sinh thái càng khẳng định niềm tin ngày càng lớn vào hệ sinh thái DeFi của nền tảng này.
Game, AI agent và khả năng kết nối
Sui không chỉ tập trung vào DeFi mà còn mở rộng sang các lĩnh vực khác như game, AI agent và hướng đến trở thành một nền tảng kết nối toàn cầu.
Trong mảng game, Sui đặt mục tiêu phổ biến công nghệ blockchain thông qua các sáng kiến như thiết bị SuiPlay và hệ điều hành Playtron OS. Những công nghệ này tích hợp blockchain trực tiếp vào trải nghiệm chơi game, giúp người chơi giao dịch vật phẩm trong game một cách liền mạch mà không cần hiểu về blockchain.
“Người chơi có thể bán vũ khí ngay trong trận đấu, mua áo giáp chỉ trong tích tắc hoặc trao đổi NFT với người khác trên toàn cầu… chỉ trong chưa đầy một giây”, Adeniyi Abiodun nói. Để hỗ trợ điều này, DeepBook đóng vai trò sổ lệnh on-chain, mang lại trải nghiệm giao dịch tương tự sàn giao dịch tập trung (CEX) nhưng hoàn toàn phi tập trung.
Theo Adeniyi Abiodun, “game chính là cánh cửa giúp Sui tiếp cận hàng triệu người dùng mới mà không cần thuyết phục họ về blockchain”.
Đối với người dùng cá nhân, Sui hướng đến việc biến ví crypto thành tài khoản ngân hàng số, cho phép thanh toán xuyên biên giới dễ dàng và giúp ổn định tiền tệ ở những khu vực thiếu tiếp cận với hệ thống tài chính truyền thống.
Xa hơn nữa, Sui tự định vị là “lớp kết nối toàn cầu” cho các hệ thống giao dịch và tương tác số. Điều này bao gồm việc hỗ trợ các AI agent tự động thực hiện giao dịch thông qua zkLogin để tích hợp với ví crypto, giúp xử lý thanh toán vi mô (micropayment) và cập nhật dữ liệu liên tục mà không làm quá tải hệ thống.
Các tính năng xác thực (attestation) cũng được triển khai để đảm bảo tính minh bạch của các agent này. Bên cạnh đó, công nghệ IKA giúp kết nối Sui với các blockchain khác như Ethereum và Solana mà không cần các cầu nối truyền thống, tăng cường khả năng tương tác giữa các hệ thống.
Sui trong cuộc đua Layer-1: Lợi thế và thách thức
Sui đang mở rộng cộng đồng người dùng thông qua việc tập trung vào trải nghiệm thân thiện. Tính đến tháng 1/2025, mạng lưới đã xử lý hơn 4.58 tỷ giao dịch với 18.19 triệu tài khoản hoạt động.
Một trong những yếu tố giúp Sui thu hút người dùng mới là việc hỗ trợ các ví phổ biến như Phantom – với 7 triệu người dùng hoạt động hàng tháng trên Solana, Ethereum và Bitcoin, và Backpack – nền tảng hỗ trợ hơn 150 quốc gia. Việc tích hợp này giúp người dùng dễ dàng tiếp cận hệ sinh thái Sui mà không cần tạo ví mới.
Bên cạnh đó, Sui đang tận dụng lĩnh vực game để mở rộng tệp người dùng. Thay vì yêu cầu hiểu biết sâu về blockchain, Sui hướng đến trải nghiệm chơi game mượt mà, giúp người dùng tương tác với blockchain một cách tự nhiên.
Mức độ quan tâm của người dùng đối với Sui đang tăng lên đáng kể. Theo phân tích của VanEck, trong 90 ngày trước tháng 1/2025, có thời điểm lượng tìm kiếm toàn cầu về Sui cao hơn Solana (17 ngày) và Ethereum (16 ngày).
Theo phân tích từ VanEck, so với Aptos – dự án “anh em” cùng sử dụng ngôn ngữ Move, Sui có lợi thế ở một số chỉ số quan trọng như thời gian finality, TVL, doanh thu blockchain và khối lượng giao dịch trên các sàn DEX. Tuy nhiên, kiến trúc của Aptos có thể hoạt động hiệu quả hơn Sui trong một số điều kiện mạng nhất định.
Đọc thêm: So sánh Aptos vs Sui: Cuộc đua blockchain thế hệ mới