Telegram x Ton Network: Tầm nhìn trở thành Wechat của Web3

Tổng quan Telegram và Ton Network

Telegram - ứng dụng phổ biến toàn cầu

Xuất phát điểm là một nền tảng mạng xã hội nhắn tin với khả năng bảo mật cao, Telegram nhanh chóng thu hút một lượng lớn người dùng trên toàn cầu. Hiện tại, Telegram đang có hơn 2.5 tỷ tài khoản đăng ký, 900 triệu người dùng hàng tháng (MAU) với tốc độ tăng trưởng trung bình mỗi năm 40% (tháng 2 2024). Tính đến cuối năm 2023, Telegram thuộc top 6 ứng dụng được tải xuống cũng như sử dụng nhiều nhất trên toàn cầu.

Theo Financial Times, Telegram đã kêu được hơn 2.3 tỷ USD thông qua việc phát hành nợ trải dài từ năm 2021 cho đến nay. Các trái chủ của Telegram có quyền chuyển đổi các khoản vay sang cổ phiếu với mức chiết khấu 10-20% khi Telegram IPO  (dự tính T3 2026). Hiện tại, Telegram đang được định giá hơn 30 tỷ USD.

Theo Pavel Durov, doanh thu chính từ Telegram vẫn chủ yếu đến từ dịch vụ Premium subscription với hàng trăm triệu doanh thu trong năm 2024. Hiện tại, Telegram Premium đã đạt được 5 triệu người dùng tương đương với mức doanh thu ~100 triệu USD trong Q1 2024 (Telegram Premium đang thu 5 USD trên 1 account 1 tháng).

Hành trình phát triển của Ton Network

The Open Network (TON) là một hệ sinh thái blockchain layer 1 với cơ chế đồng thuận PoS được  thành lập vào cuối 2017 bởi đội ngũ Telegram. Sự phát triển của Ton Network trải qua không ít những thăng trầm kể từ ngày đầu thành lập:

• Q1/2018: Kêu gọi được 1.7 tỷ USD thông qua 2 vòng ICOs với token $GRAM.
• T10/2019: Bị SEC cáo buộc vi phạm luật chứng khoán.
• T5/2020: Telegram tạm dừng phát triển Ton Network và phải hoàn trả tiền cho nhà đầu tư ICOs với mức phạt 18.5 triệu USD.
• 2020-2021: Ton Network được tiếp tục phát triển bởi nhóm nhỏ các lập trình viên với cái tên NewTon với token $TON.
• T5/2021: NewTon đổi tên thành Ton Foundation.
• T9/2023: Ton Foundation thông báo hợp tác với Telegram.

Có thể thấy mối quan hệ của Ton Foundation và Telegram luôn có sự gắn kết với nhau kể từ những ngày đầu. Founder Durov của Telegram cũng không ít lần công khai ủng hộ Ton Network trên kênh Telegram của mình.

Vậy Ton và Telegram đang có kết hợp với nhau như thế nào để hướng tới tệp người dùng khổng lồ kể trên?

Hệ sinh thái Web3 của Ton trên Telegram

Telegram là ứng dụng mà bất kỳ nhà phát triển nào cũng muốn sở hữu hoặc hợp tác để có thể tiếp cận với 900 triệu người dùng của nó. Với mối quan hệ sẵn có, Ton Network sẽ mang hệ sinh thái web3 (dựa trên công nghệ blockchain) vào Telegram. Ngược lại, Telegram cung cấp userbase (tệp người dùng) và kiến trúc cơ sở hạ tầng để các lập trình viên phát triển.

Các thành tố để xây dựng hệ sinh thái web3 của Ton trên Telegram gồm có:

• TON Network - Blockchain
• Telegram Wallet
• Telegram Mini Apps

Vai trò của TON trong hệ sinh thái Telegram

Cuối tháng 3/2024, Telegram đã ra mắt hai kênh tạo doanh thu mới, bao gồm Telegram Advertising và Telegram Business Account, trong đó token $TON sẽ đóng vai trò như một phương tiện thanh toán. 

Bên cạnh việc trả phí trên Ton Network, $TON còn được sử dụng rộng rãi trên hệ sinh thái Telegram như:

• Mua bán Telegram username, TON DNS trên Fragment;
• Trả phí subscription cho Telegram Premium với mức chiết khấu;
• Thanh toán cho việc quảng cáo trên Telegram. 50% lợi nhuận từ quảng cáo sẽ được chia lại cho chủ channel dưới dạng token $TON;
• Trả phí subscription cho business account.

Theo ước tính từ phía Ton Foundation, doanh thu từ Advertising sẽ đem lại lợi nhuận từ 2 đến 25 triệu đô hàng tháng cho Telegram và chủ channels. 

Có thể thấy Ton Network đang đóng vai trò như một lớp cơ hạ tầng về tài chính giúp luân chuyển dòng tiền trên ứng dụng Telegram. Nhìn xa hơn, ứng dụng này đang hướng tới việc trở thành một Super App, trong đó Telegram Apps Centre (TAC) với các Telegram Mini Apps (TMAs) sẽ là một sinh thái mở với các ứng dụng bên trong Telegram với cầu nối từ Telegram Wallet (wallet_tg).

Telegram Wallet

Thông thường, các standalone wallet trong Web3 (vd: MetaMask, Phantom,...) sẽ tập trung hỗ trợ người dùng quản lý các tài sản crypto như token, NFTs với những tính năng đi kèm như Swap, Bridge, Staking,... Tuy nhiên quá trình onboarding, lưu trữ key và ký những transaction vẫn là một rào cản đối với người dùng Web2.

Nhìn về phía Telegram, với tệp người dùng khổng lồ, ứng dụng này chỉ cần tích hợp thêm một tính năng Wallet với chỉ hai điểm chạm là người ứng đã có thể tiếp cận với Web3 một cách dễ dàng. Hiện tại, Telegram Wallet đang có hai phiên bản:

• Wallet_tg: custodial wallet với UI đơn giản cho phép người dùng nạp tiền, chuyển tiền cũng như on offramp fiat.
• Ton Space: non-custodial wallet nằm bên trong giao diện của wallet_tg cho phép người dùng có thể export key.

Telegram wallet chỉ đang hỗ trợ hệ sinh thái Ton, cho phép người dùng Telegram tiếp cận nền tảng này thông qua các Telegram Mini Apps (TMAs). 

Telegram Mini Apps (TMAs)

Telegram Mini Apps là những ứng dụng được xây dựng bên trong Telegram Apps Centre (TAC)- một in-app hub nằm bên trong Telegram. TMAs đang tập trung phát triển các ứng dụng xoay quanh 4 nhóm chính:

• Quản lý (Management)
• Tiện ích (Utilities)
• Games
• Web3

Tìm hiểu thêm về Mini Apps - Vai trò và ý nghĩa bên trong ứng dụng Telegram.

Hiện tại, các TMAs có thể dễ dàng được triển khai thông qua các ngôn ngữ lập trình Web cơ bản như HTML, CSS và JavaScript. Phần lớn, người dùng Telegram sẽ tương tác với các TMAs dưới dạng một Telegram Bot - một chương trình cho phép người dùng tiếp cận ứng dụng/ website bên ngoài thông qua giao diện của Telegram chat channel.

Tháng 7 2023, Telegram Bot về Trading nổi lên với những cái tên như Unibot, Banana Gun, Maestro,... với khối lượng giao dịch trong ngày có lúc lên tới hơn 20 triệu USD. Các trading bot này sẽ xoay quanh các chức năng như: trading, sniping, copy trading và airdrop farming.

Ưu điểm chính của trading bot nằm ở chỗ nó cho phép người dùng giao dịch các token nhanh chóng và trực tiếp trên Telegram, ngược lại người dùng sẽ phải đối đối mặt với rủi ro về bảo mật và smart contract khi trao quyền kiểm soát ví cho các con bot trên.

Theo Kyle Samani - founder của Multicoin Capital, sự phát triển của các DEX trading bot cho thấy một sự dịch chuyển về cách người dùng tương tác với các ứng dụng Web3 (UX). Telegram đang cho thấy sự thay đổi vô cùng lớn vượt xa khỏi một mạng xã hội nhắn tin thông thường. Một số dự án TMAs đáng chú ý như:

• Notcoin: một dự án play-to-earn với token $NOT đã thu hút hơn 35 triệu người dùng và hơn 1,5 triệu Telegram Premium subscription.
• Hot: một dự án gamefi được xây dựng trên hệ sinh thái Near với in app Here wallet. Hiện tại, Hot đã thu hút được hơn 5 triệu người dùng tới mint HOT.

Phần lớn các TMAs đang được xây dựng với cơ sở hạ tầng từ phía Ton Network cho phép người dùng Web2 có thể thanh toán các dịch vụ bằng token thuộc mạng lưới thông qua Telegram Wallet. Đối với các TMAs bên ngoài hệ sinh thái Ton, trải nghiệm người dùng sẽ bị hạn chế khi cánh cổng on off ramp - Telegram Wallet, không có khả năng tương thích. Thay vào đó, các ứng dụng này sẽ phát triển một embedded wallet trực tiếp bên trong giao diện trên Telegram (Vd: Hot với Here Wallet).

Có thể thấy, Telegram tận dụng hệ sinh thái Ton như một lớp cơ sở hạ tầng tài chính cho việc trao đổi giá trị trong hệ sinh thái của mình. Ngược lại, Ton Network được thừa hưởng một dòng tiền khổng lồ với hơn 900 triệu MAU từ phía Telegram. Tuy nhiên, tham vọng của Telegram không chỉ nằm ở thị trường Web3 mà tiến xa hơn trở thành một Super app như WeChat.

Telegram - WeChat của Web3

WeChat là một ứng dụng nhắn tin được phát triển bởi Tencent ra mắt vào năm 2011. Hiện tại, WeChat đang sở hữu hơn 1.3 tỷ người dùng và 1 tỷ MAU. Sự thành công WeChat không chỉ đến từ những tính năng trên mạng xã hội mà còn là một hệ sinh thái các ứng dụng (WeChat Mini Programs - WMPs) đi liền với cuộc sống hàng ngày như chuyển tiền, thanh toán các tiện ích như ăn uống, mua sắm, giải trí, đầu tư,... Về cơ bản, người dùng chỉ cần sở hữu smartphone với ứng dụng WeChat là có thể yên tâm bước ra khỏi nhà.

Không thể không nhắc đến vai trò của WeChat Pay (2014) - một ứng dụng ví điện tử góp phần không nhỏ giúp gia tăng hoạt động trao đổi giá trị bên hệ sinh thái WeChat. Theo số liệu từ Business of Apps, WeChat Pay hiện đang có hơn 920 MAU với kho ứng dụng gần 3.7 triệu WMPs và khối lượng giao dịch lên tới 2.7 ngàn tỷ RMB (~ 373 tỷ đô) vào năm 2022. 

Có thể thấy, Telegram đang có những bước phát triển tương tự WeChat khi ra mắt Telegram Wallet và Telegram Mini Apps được hỗ bởi một hệ thống tài chính thông qua Ton Network. Mục tiêu hiện tại của Telegram và Ton Foundation sẽ tập trung thu hút người dùng bằng cách phát triển các TMAs ở cả Web2 lẫn Web3. Hiện tại, các TMAs đang được Tencent hỗ trợ thông qua Tencent Cloud Startup Program.

• Đối với các TMAs Web3: Ton Foundation quỹ phát triển hệ sinh thái The Open League (TOL) với 115 triệu USD cho các TMAs xây dựng trên Ton trải dài trong 3 tháng. Các dự án bên trong TOL sẽ đưa ra những chiến lược như airdrop, memecoin, mức yield cao từ DeFi nhằm thu hút user Web3.
• Đối với các TMAs Web2: Telegram ra mắt tài khoản Telegram business, cho phép các creator có thể phát triển các Telegram bot channels (tương tự như TMAs) mà không cần am hiểu về code. Telegram Advertising sẽ đem lại một nguồn doanh thu từ việc quảng cáo cho các creator trên.

Hiện tại, Telegram đang có 900 triệu MAU với dự tính đạt 1.7 tỷ MAU vào năm 2028. Trong đó, Ton Foundation với tham vọng thu hút 30% lượng người dùng lên Ton Network, tương đương với 500 triệu MAUs vào năm 2028. So với các blockchain hiện tại như BNB (15.2 triệu MAUs), Tron (12.2 triệu MAUs), Bitcoin (11.2 triệu MAUs), con số trên là vô cùng lớn.

Tìm hiểu thêm về Tổng quan hệ sinh thái Ton.

Lời kết

Telegram Open Network (TON) ban đầu được lập ra với mục đích ban đầu trở thành một hệ thống tài chính cho ứng dụng Telegram. Tuy nhiên, hệ sinh thái này gặp phải không ít sóng gió và phải đổi tên thành The Open Network với chiến lược tiếp cận thị trường như các blockchain layer 1 khác.

Ton Network đang dần cho thấy sự dịch chuyển về quỹ đạo ban đầu khi cùng với Telegram Wallet và Telegram Mini Apps làm những trụ cột giúp biến Telegram thành một Super App. Dù từng bị hoài nghi về tính pháp lý, nhưng với những lợi thế hiện tại, tham vọng của ứng dụng này không chỉ nằm ở Web3 mà còn trực tiếp cạnh tranh sòng phẳng với các ông lớn mạng xã hội Web2 trong tương lai, hướng tới IPO vào 2026.