Thị trường dự đoán (prediction market) trong crypto | Vận dụng trí khôn của số đông
Thị trường dự đoán trong crypto là gì?
Thị trường dự đoán (prediction market) trong crypto là nền tảng cho phép người dùng đặt cược kết quả của các sự kiện tương lai mà không phụ thuộc vào một bên thứ ba.
Cơ chế hoạt động của thị trường dự đoán diễn ra như sau:
- Tạo sự kiện: Một sự kiện tương lai sẽ được tạo với đầy đủ các thông tin bao gồm: câu hỏi, quy tắc, ngày xử lý, kết quả, nguồn thông tin công bố kết quả,...
- Giao dịch: Tuỳ vào mỗi nền tảng mà cơ chế thực hiện giao dịch có thể khác nhau nhưng tựa chung sẽ là tập hợp của các lựa chọn Yes/No mà trong đó giá mua sẽ thể hiện xác xuất đang được dự đoán của sự kiện đó. Tỷ lệ càng cao thì tỷ lệ lợi nhuận càng thấp và ngược lại
- Có kết quả và hoàn thành giao dịch: Vào ngày xử lý, kết quả được công bố từ nguồn thông tin. Bên dự đoán đúng nhận được tỷ lệ lợi nhuận tương ứng, bên dự đoán sai không được thanh toán.
Ví dụ với việc dự đoán airdrop token zkSync trên Polymarket
- Chọn Yes: Mua một lựa chọn dự đoán Yes sẽ có giá 95.8¢
- Chọn No: Mua một lựa chọn dự đoán No sẽ có giá 5.6¢
Do đội ngũ zkSync đã xác nhận thời điểm ra token nên tỷ lệ Yes đang cao vượt trội.
Nếu zkSync ra token trước 30/6, những người nắm giữ token Yes sẽ nhận được 1 USD mỗi token, tương đương người mua ở giá hiện tại sẽ có lợi nhuận 4.3%.
Nếu zkSync bất ngờ không ra token, mua Yes sẽ mất toàn bộ giá trị. Mua No ở giá hiện tại sẽ mang về lợi nhuận 1,785%.
Lưu ý: Giá của lựa chọn sẽ biến động tuỳ theo tình hình của thị trường, nếu có nhiều dữ kiện ủng hộ việc sự kiện xảy ra thì giá lựa chọn YES sẽ tăng và ngược lại.
Vận dụng trí khôn của số đông và cơ hội từ thị trường dự đoán trong crypto
Lợi ích của thị trường dự đoán trong crypto có thể kể tới bao gồm:
1/ Tránh tác động của bên thứ ba
Khác với các nền tảng truyền thống, thị trường dự đoán trong crypto không bị kiểm soát bởi bên thứ ba. Điều này giúp tránh trường hợp bên thứ ba gian lận không thanh toán hoặc điều chỉnh tỷ lệ có lợi cho số ít.
2/ Tăng trải nghiệm người dùng
Người dùng có thể dễ dàng tham gia mà không cần cung cấp các thông tin liên quan. Tỷ lệ lợi nhuận cũng được tối ưu hơn khi không cần chia % cho bên thứ ba.
Trên một vài nền tảng, ví dụ như Polymarket để các lựa chọn dưới dạng token với cơ chế tính toán dựa trên 2 mô hình Orderbook và AMM của Uniswap V2. Người dùng có thể mua/bán giao dịch của mình mọi lúc thay vì phải đợi đến khi sự kiện kết thúc. Điều này giúp người dùng linh hoạt hơn trong việc quản lý rủi ro cũng như chốt lời.
3/ Vận dụng trí khôn của số đông
Tỷ lệ trên thị trường dự đoán đại biểu cho niềm tin của một tập người dùng trong một chủ đề cụ thể. Tập người dùng tham gia càng lớn thì giá trị phản ánh trong kết quả dự đoán càng bao quát. Đây là công cụ hữu hiệu để đo lường và đánh giá suy nghĩ của cộng đồng thay vì chỉ cảm nhận chủ quan.
Việc theo dõi thị trường dự đoán cũng sẽ cung cấp những dấu hiệu hay bộ lọc cho một sự kiện nào đó.
Ví dụ:
Vào cuối tháng 5, tổng thống Trump bị truy tố với 34 cáo buộc lên quan đến các hoạt động hối lộ. Tuy nhiên lúc đó tỷ lệ đặt cược cho ô Trump vẫn đứng nguyên, thậm chí còn tăng lên sau đó.
Trong một thị trường nơi người dùng sở hữu nhiều công cụ, có hiểu biết về lĩnh vực liên quan và nhạy bén với tin tức hay thậm chí nắm được tin mật. Những biến động trong tỷ lệ đặt cược có thể là công cụ trợ giúp cho quá trình đánh giá.
Tất nhiên ý kiến của số đông không phải lúc nào cũng đúng. Điển hình có thể thấy ở các trận đấu thể thao nơi những đội mạnh cũng có thể thất bại trước những đội tuyển được đánh giá thấp hơn. Do đó người dùng chỉ nên sử dụng tỷ lệ trong thị trường dự đoán như một công cụ phục vụ cho việc ra quyết định của bản thân.
Toàn cảnh thị trường dự đoán trong crypto
Thị trường dự đoán là mô hình nổi bật trong thị trường truyền thống và đã có khá nhiều dự án phát triển theo con đường này trong crypto. Trong số này có rất nhiều cái tên đã ra mắt và hoạt động từ lâu như Polymarket, Augur, Plot, Hedgehog,...
Tuy đã ra mắt từ lâu nhưng các dự án thuộc nhóm thị trường dự đoán chưa thu hút được nhiều giá trị. Nguyên nhân nằm ở tính thanh khoản kém và còn nhiều hạn chế về giao diện người dùng. Dự án thu hút được giá trị đáng kể hiện tại chỉ có Polymarket và Azuro. Với Azuro, dự án còn kém về mặt sản phẩm. Hầu hết giá trị thu hút được hiện tại đến từ chương trình point.
Polymarket với sản phẩm chỉn chu và không tính phí nền tảng đang dần trở thành điểm đến của thanh khoản thông qua các sự kiện nóng như: Bầu cử tổng thống Mỹ 2024, phê duyệt BTC và ETH ETF, tăng giảm lãi suất của FED và sắp tới là Euro 2024,... Dự án mới đây cũng công bố về vòng gọi vốn Series B 45 triệu USD với sự tham gia của Vitalik, Founders Fund.
Nhìn vào biểu đồ khối lượng trên Polymarket, ta có thể thấy dự án duy trì được một lượng giao dịch nhất định mỗi tháng trước cả khi có thông tin gọi vốn. Với lợi thế mang lại cộng với khả năng nhận được airdrop, người dùng có số vốn vừa và nhỏ có xu hướng quay lại sử dụng các thị trường dự đoán trong crypto. Người dùng muốn bỏ số vốn lớn còn nhiều hạn chế do tính thanh khoản thấp.
Đọc thêm: Giải mã Polymarket: Tăng trưởng của thị trường dự đoán.
Mong chờ gì từ thị trường dự đoán trong crypto?
Theo thống kê và dự đoán của Precedence Research, quy mô thị trường dự đoán truyền thống trong năm 2022 là 10.2 tỷ USD và được dự đoán sẽ mở rộng lên 67.86 tỷ USD trong năm 2032. Các dự án crypto với những lợi thế kể trên có cơ hội để lấy một miếng bánh thị trường.
Hiện tại thị trường dự đoán trong crypto chưa phát triển nguyên nhân là do:
- Thị trường crypto có quy mô tương đối nhỏ và tệp người dùng chưa đủ lớn
- Thanh khoản trên các nền tảng còn hạn chế
Hai yếu tố trên có thể được củng cố với sự phát triển của thị trường crypto nói chung.
Với lợi thế về tính minh bạch, dữ liệu từ thị trường crypto có thể được ứng dụng để cung cấp insights cho người dùng và các nền tảng khác.
Tổng kết
Thị trường dự đoán trong crypto dù quy mô còn nhỏ nhưng có dư địa tăng trưởng tốt cùng thị trường chung. Với nhiều sự kiện diễn ra trong năm 2024, các thị trường dự đoán nhiều khả năng sẽ tiếp tục đà tăng trưởng và thu hút được thêm người dùng trung thành.