Meme coin - Văn hoá, may rủi và sự chú ý

Meme coin bắt đầu từ đâu?

Năm 2000, một giáo viên người Nhật đã đăng tải bức hình chú chó Shiba Inu của mình. Hình ảnh hài hước của chú chó đã gây sốt và trở thành hiện tượng, một meme được chia sẻ rộng rãi trên mạng xã hội.

Năm 2013, một người dùng tên 4chan đã liên tục đăng meme chú chó lên Reddit và dần có nhiều người nổi tiếng sử dụng meme này. Cuối năm 2013, tiền điện tử Dogecoin lấy hình ảnh chú chó làm avatar ra đời và là đồng coin đầu tiên mang giá trị kinh tế gắn vào meme, thuật ngữ meme coin bắt đầu từ đó.

Năm 2021 chứng kiến sự bùng nổ của meme coin. Tỷ phú Elon Musk liên tục chia sẻ hình ảnh meme chú chó, meme coin $DOGE tăng trưởng đáng kinh ngạc. Thuật ngữ meme trong thị trường crypto dần nhận được sự chú ý và theo sau là sự xuất hiện của nhiều meme coin mới.

Tới hiện tại, một vài meme coin đã thực sự tạo được hiệu ứng mạng lưới mạnh mẽ, góp phần thu hút dòng tiền đổ vào dự án nói riêng, xa hơn là cả hệ sinh thái và thị trường crypto. Số còn lại chứng kiến sự sụt giảm và biến mất nhanh chóng đi cùng đó là những thiệt hại tài sản cho nhà đầu tư. Với nhiều ý kiến trái chiều, liệu meme coin chỉ là trò chơi may rủi hay thực sự có ảnh hưởng tích cực tới thị trường crypto?

Tìm hiểu thêm: Hành trình phát triển của memecoin trong crypto.

Văn hoá, may rủi và sự chú ý

Meme coin là văn hoá? 

Meme đại diện cho những hình ảnh, câu nói, nhận thức có sức ảnh hưởng và tính lan truyền. Điển hình trong thị trường crypto ta có thể thấy những hình ảnh vui nhộn của chú chó Shiba Inu hoặc những sticker chú ếch xanh được cộng đồng sử dụng rất nhiều trên Telegram.

Cộng đồng đã đóng góp, sáng tạo và chia sẻ những ý tưởng giúp tạo nên hiệu ứng mạng lưới của meme. Kết hợp với yếu tố kinh tế từ token, meme coin trở thành một nhánh thu hút nhiều sự chú ý của thị trường crypto. Có thể nói meme coin đã đóng góp giúp hình thành nên một phần văn hoá trong thị trường crypto hiện nay.

Mọi token đều là meme? 

Có nhiều người nói những token quản trị hiện tại phần lớn vô dụng và không mang lại giá trị cho nhà đầu tư. Vậy những token đó khác gì so với meme?

So sánh việc phân bổ nguồn vốn khi phát triển dự án, hầu hết các dự án có sản phẩm sử dụng nhiều nguồn lực hơn cho nhân sự và việc phát triển sản phẩm. Meme coin sử dụng nhiều nguồn lực hơn cho việc marketing.

Trong một thị trường thiên về sự chú ý, meme coin với việc tập trung vào marketing sẽ dễ thu hút được dòng tiền. Các dự án meme coin do đó có xu hướng tăng trưởng nhanh trong thời gian ngắn.

Tuy nhiên do không tốn nhiều nguồn lực để phát triển dẫn tới số lượng dự án meme là rất nhiều. Chỉ tính riêng mạng lưới Solana, trung bình có khoảng 3,000 meme coin được tạo ra mỗi ngày. Những trang tổng hợp như CoinMarketCap yêu cầu cung cấp thông tin cũng ghi nhận 138 meme coin được đưa lên trong tháng 4.

Các dự án meme coin không có độ gắn bó cao như những dự án có sản phẩm.

• Các dự án có sản phẩm thực tế thường dành nhiều nguồn lực cho tập trung phát triển ý tưởng.
• Các dự án meme coin thường không có sản phẩm cụ thể và dành nguồn lực tập trung để tạo sự chú ý của cộng đồng. Trong trường hợp không thu hút được sự quan tâm lớn, họ có xu hướng dừng lại và chuyển sang làm meme coin khác.

Bức tranh meme coin hiện nay

Meme coin theo chủ đề

Meme coin thường thuộc một chủ đề nào đó. Chủ đề càng dễ ảnh hưởng và lan truyền thì meme coin càng dễ thu hút được cộng đồng. Hiện tại mảng meme coin đang được thống trị bởi chủ đề liên quan đến động vật, nổi bật nhất là chó và mèo.

Ngoài chủ đề động vật, các chủ đề đi theo xu hướng cũng dễ thu hút sự chú ý. Tiêu biểu là việc bầu cử tổng thống Mỹ với hai ứng cử viên có tỷ lệ cao nhất là Trump và Biden đã khiến hai meme coin là MAGA và BODEN tăng trưởng mạnh mẽ. Bên cạnh đó còn có các meme coin đại diện cho một sự kiện quan trọng nào đó trong thị trường crypto như PEOPLE được tạo ra từ việc một cộng đồng crypto đã mua lại 1 trong 13 bản sao của hiến pháp Hoa Kỳ.

Những meme coin đi theo xu hướng thường có hành vi giá tăng nhanh và mạnh sau đó giảm sâu khi xu hướng đó đi qua. Vì hết xu hướng này thì lại xuất hiện xu hướng khác nên dòng tiền sẽ luân chuyển liên tục chứ không quay lại meme coin cũ. Do đó gần như tất cả những meme coin theo xu hướng đều không thể phá được đỉnh cũ.

Ngược lại, một số meme coin có hiệu ứng mạng lưới mạnh mẽ và không phụ thuộc hoàn toàn vào yếu tố kinh tế từ token. Nhóm này có khả năng tồn tại lâu dài hơn và tăng theo chu kỳ, điển hình là DOGE và PEPE.

Meme coin theo hệ sinh thái

Meme coin còn đại diện phần nào đó cho cộng đồng của một hệ sinh thái. Tuy nhiên, không phải hệ sinh thái nào cũng có meme coin phát triển. Nguyên nhân có thể do hệ đó sở hữu cộng đồng chưa đủ mạnh hoặc do định hướng phát triển của mạng lưới đó tập trung vào lĩnh vực khác.

Ví dụ như Tron hầu hết giá trị tập trung ở việc nhận và gửi USDT, Arbitrum trước đây tuyên bố tập trung vào DeFi, tuy nhiên Arbitrum gần đây đã thay đổi góc nhìn và tuyên bố sẽ dùng một phần nguồn lực để phát triển meme và cộng đồng meme. 

Vì gắn với hệ sinh thái, nên nếu hệ sinh thái phát triển thì meme coin cũng được lợi. Những meme coin hàng đầu với cộng đồng lớn nhất, thanh khoản ổn định và có sự ủng hộ của foundation sẽ dễ dàng thu hút được dòng tiền.

Ở hệ sinh thái phù hợp với meme coin, khi càng lớn mạnh thì sẽ có thêm những meme coin mới thu hút cộng đồng. Trong khi đó, ở những hệ sinh thái nhỏ hơn, thường dòng tiền chỉ tập trung vào một số ít meme coin đứng đầu. Những meme coin đứng sau có độ rủi ro cao và vòng đời ngắn.

Những xu hướng mới về meme coin

Với sự phát triển của meme coin, nhiều xu hướng mới dần xuất hiện và thu hút sự chú ý của người dùng.

Meme coin có sản phẩm 

Tương tự như việc các NFT collection từ một bộ sưu tập với hình ảnh đơn thuần dần có thêm những sản phẩm liên quan. Những dự án meme coin cũng bắt đầu phát triển thêm những sản phẩm cho mình.

Tiêu biểu nhất là Dogecoin đã phát triển Doge Chain, Shiba Inu cũng vừa thông báo gọi vốn 12 triệu USD để phát triển chain. Ở góc độ sản phẩm, một vài ví dụ có thể kể tới như meme coin Hairy The Bene đang phát triển một bộ NFT, meme coin Fish trên Ton cũng phát triển một vài bộ sưu tập NFT đi kèm.

Dự án xung quanh meme coin

Ngoài những sản phẩm được phát triển trực tiếp bởi dự án memecoin, có những dự án mới giúp người dùng tiếp cận với meme coin dễ dàng hơn. Gần đây ta có dự án Pump.fun cho phép bất kỳ ai nhanh chóng tạo một đồng coin bằng cách cung cấp tên, mã ticker và ảnh Jpeg với chi phí chưa tới 2 USD. Pump.fun đặc biệt nổi trong xu hướng meme coin vừa qua vì dự án có thêm cơ chế chống rug pull khi token không được pre-sale hay phân bổ cho thành viên trong đội ngũ.

Hướng tiếp cận đúng với meme coin?

Hiện tại, số lượng dự án meme coin xuất hiện ngày càng nhiều, trong khi số lượng dự án có cộng đồng và văn hoá chất lượng là rất ít. Nhà đầu tư cũng cần có cách tiếp cận khác nếu không muốn việc đầu tư trở thành đầu cơ may rủi.

Phương thức đánh giá dự án

Với các dự án có sản phẩm thông thường, nhà đầu tư thường đánh giá những yếu tố như tổng quan về sản phẩm, đội ngũ phát triển, tokenomics, đối tác/nhà đầu tư. Đó cũng là phương pháp được Coin98 áp dụng tại mục Coin & Token giúp người đọc tìm hiểu dự án một cách nhanh và dễ dàng nhất.

Tuy nhiên với meme coin, hầu hết đều không có những thông tin trên. Những yếu tố có thể được sử dụng để đánh giá là câu chuyện mà memecoin đó đại diện, tokenomics và độ quan tâm của thị trường.

Như đã phân loại ở trên, mỗi nhóm meme coin sẽ có những tính chất riêng. Nhà đầu tư cần hiểu meme coin thuộc nhóm nào để có chiến lược đầu tư tương ứng.

Phương thức đầu tư 

Với số lượng meme coin là rất lớn và có ít thông tin, việc phân bổ vốn để mua meme coin cũng phải khác so với việc đầu tư token dự án.

Ngoài các yếu tố như xác định thời điểm mua bán, điểm mua bán,... nhà đầu tư chỉ nên sử dụng một phần vốn nhỏ, thậm chí là rất nhỏ trong danh mục đầu tư. Những meme coin vốn hóa nhỏ yêu cầu người mua phải nắm bắt thông tin nhanh và liên tục. Hiện tại có các công cụ giúp người tham gia có lợi thế như Telegram bot cho phép người dùng theo dõi được những meme coin mới ra và có thể nhanh chóng mua bán.

Một số meme coin đứng đầu các hệ sinh thái đang phát triển tốt, có thanh khoản và cộng đồng mạnh, nhóm này có tăng trưởng chậm hơn nhưng có độ an toàn cao hơn.

Tuy nhiên, người tham gia cũng cần lưu ý: Đầu tư crypto đã rủi ro, đầu tư vào các memecoin còn rủi ro hơn rất nhiều. Chỉ nên tham gia những gì bạn thực sự hiểu biết về nó và chấp nhận các rủi ro có thể gặp phải. Nếu không biết mình đang đầu tư vì vào cái gì, thì không nên tham gia.

Bức tranh meme coin tương lai

Khác với quá khứ khi meme coin được coi là những khoản đầu tư may rủi, hiện tại chúng ngày càng được quan tâm rộng rãi. Nhiều VC đã bắt đầu nghiêm túc với việc phân bổ một phần đáng kể danh mục cho meme coin.

Sự thật là phần lớn meme coin chỉ tồn tại ngắn hạn và khiến đa số nhà đầu tư thua lỗ. Tuy nhiên một bộ phận nhỏ đang giúp thu hút dòng tiền mới vào thị trường crypto.

Tâm điểm của sự chú ý thường là những meme coin có cộng đồng mạnh, có nét văn hóa riêng hoặc các meme coin đứng đầu những hệ sinh thái phát triển. Ngược lại, đa số meme coin sẽ biến mất trong thời gian ngắn và có độ rủi ro rất cao.

Ngoài ra, meme coin đang dần có thêm sản phẩm tương tự cách mà NFT phát triển. Chưa thể chắc chắn những meme coin có sản phẩm sẽ thành công, tuy nhiên đó là một điểm khác biệt trong một thị trường tràn ngập meme coin hiện nay.

Đọc thêm: Toàn cảnh NFT Collection | Sự cạnh tranh của những vùng đất Jpeg.

Tổng kết

Từng được coi là những khoản đầu tư may rủi, meme coin hiện tại ngày càng được chấp nhận rộng rãi. Tuy nhiên với những tính chất khác hoàn toàn so với các đồng coin của dự án, nhà đầu tư cần nắm rõ các loại hình meme coin và có hướng tiếp cận phù hợp khi tham gia.