Token Incentives - Có thực sự hiệu quả - Case Study Compound
Compound Protocol là một trong những Protocol đầu tiên triển khai chương trình ưu đãi, khai thác token nội bộ, tương tự Yield farming hoặc Liquidity mining (cung cấp thanh khoản).
Trong giai đoạn đầu tiên triển khai chương trình Token Incentives cho các nhà cung cấp thanh khoản, COMP đã đạt đỉnh ở giá $372.79 và hiện nay đang đi ngang ở mức giá 13x.
Compound Protocol
Compound là một Protocol giúp anh em có thể cho vay và cũng có đi vay. Anh em gửi tài sản vào Compound và những người khác có thể cho mượn nó. Anh em cũng có thể sử dụng tài sản gửi trên Protocol như một vật thế chấp để vay ngược lại. Lãi suất được xác theo một chuỗi công thức toán học.
Vào thời kỳ đỉnh cao, Compound Protocol đứng đầu về TVL (tổng giá trị bị khóa) trên DefiPulse, Defi Tracker, với gần 1 tỷ USD bị khóa. Mà tài sản bị khóa để trên Compound để im thì hơi phí, người dùng bắt đầu đi vay ngược lại. Hoạt động cho vay và đi vay trên Compound diễn ra sôi nổi, dư nợ trên hệ thống tăng mạnh.
Hiện nay, dư nợ trên Compound Protocol đang đạt gần đến mức $1 tỷ USD.
Sử dụng hợp đồng thông minh để giảm chi phí
Compound sử dụng Hợp đồng thông minh để giảm chi phí hoạt động trong việc cho vay, từ đó tăng số tiền khả dụng có thể đem đi cho vay. Protocol sử dụng một công thức để tính lãi suất và chỉ có một biến biến thiên trong công thức đó. Đó là tỷ lệ utilisation, U, thể hiện mối tương quan giữa cung và cầu.
Nói một cách dễ hiểu, thì khi nguồn cầu của một token nào đó tăng thì lãi suất sẽ tăng. Còn nguồn cung mà tăng thì lãi suất sẽ giảm.
Với các hợp đồng thông minh, Compound có thể lấy dữ liệu onchain và sử dụng chúng để đưa ra một mức lãi suất tốt nhất, phản ánh đúng nhu cầu của loại tài sản đó.
Tuy nhiên, lãi suất thì không đơn giản như vậy.
Trong kinh tế học, có những yếu tố bên ngoài có thể ảnh hưởng đến sự ổn định của thị trường bên trong. Do đó, có một phần bù cho những rủi ro bên ngoài này được thêm vào phép tính.
Điều đó là để đảm bảo rằng Protocol chắc chắn sẽ đem lại lợi nhuận. Anh em sẽ được đền bù xứng đáng và ít bị ảnh hưởng hơn khi gặp các tình huống bất lợi.
Vay trên Compound
Trước khi tìm hiểu liệu chương trình ưu đãi Token nội bộ có hiệu quả hay không, hãy xem xét nhu cầu của các tài sản tiền điện tử trên Compound Protocol.
TRƯỚC ĐÓ: 86% tổng số tiền vay tập trung ở DAI, 7% ở USDC và 4% ở ETH.
BÂY GIỜ: 39% Ở DAI, 23% Ở USDC và 20% ở ETH.
Tương tự như các Protocol cho vay khác, phần lớn các khoản vay tập trung vào các stable coins như DAI và USDC. Đơn giản vì các loại tài sản này không biến động mạnh, cho phép anh em có thể farm thoải mái mà không sợ mất tiền.
ETH cũng được vay nhiều, bởi ETH chính là nguyên liệu cho bất kỳ Protocol nào muốn hoạt động.
Nói rõ hơn, DAI và USDC là tiền P2P, tiền mà chúng ta có thể thanh toán, trao đổi, cho vay, mượn hằng ngày. ETH không hẳn là tiền mà chúng ta có thể sử dụng để thanh toán cho nhau. Nhưng ta cần ETH để có thể tương tác với nhau và thanh toán cho nhau.
Một giao thức không phải chỉ hoạt động trong phạm vi các pool của nó, nó cần tương tác với các giao thức khác để đưa ra một mức giá tốt nhất cho người sử dụng.
Tìm hiểu thêm: AMM là gì?
Và để một giao thức này nói chuyện và chia sẻ thông tin với một giao thức khác (ví dụ: Chia sẻ thông tin giao dịch của anh em), nó cần ETH và gas để thực hiện.
TỔNG KẾT: DAI VÀ USDC LÀ TIỀN ĐỂ ĐEM ĐI CHO VAY VÀ VAY, CÒN ETH LÀ NGUYÊN LIỆU ĐỂ CÁC CỔ MÁY CHO VAY NHƯ COMPOUND CÓ THỂ HOẠT ĐỘNG.
Token Incentives
Bây giờ trở lại chủ đề chính.
Các chương trình Token Incentives này có thực sự hiệu quả không? Chúng hiệu quả trong bao lâu? Và chúng có đem lại sự bền vững cho Protocol không?
Câu trả lời là Có!
Chúng có hiệu quả, hiệu quả trong một khoản thời gian dài hoặc ngắn, tùy thuộc vào nhiều yếu tố. Riêng các chương trình này thì không đem lại sự bền vững cho Protocol, mà cần kết hợp với nhiều yếu tố khác.
Giải thích chi tiết:
Khi Compound lần đầu tiên ra mắt chương trình Token Incentives, họ thông báo đó token COMP là một phần thưởng bổ sung cho người đi vay và người cho vay, bên cạnh phí thu được.
Ví dụ, anh em là người cho vay. Anh em muốn cho vay 100 DAI. Đổi lại, anh em tất nhiên sẽ nhận một khoản lãi suất từ những người đi vay 100 DAI đó VÀ ngoài ra, anh em còn được nhận thêm một vài token COMP làm phần thưởng khuyến khích vì đã có công đóng góp vào Protocol.
Điều này tất nhiên sẽ hấp dẫn anh em sử dụng dịch vụ của Compound nhiều hơn. Đặc biệt khi ngoài lãi suất được nhận, anh em còn nhận thêm một khoản tokens khác, giúp tăng thu nhập của anh em lên gấp nhiều lần.
Tỉ lệ tài sản thế chấp
Trước khi token COMP được phân phối, tài sản thế chấp trung bình rất cao, khoảng 400- 600%. Kể từ khi phân phối, tỷ lệ thế chấp trung bình dừng lại ở mức 180%.
Điều này không có nghĩa là chương trình Token Incentives không hoạt động. Thay vào đó, nó cho thấy Token quản trị nội bộ COMP thực sự hấp dẫn, đến mức mọi người sẵn sàng chấp nhận nhiều rủi ro hơn, giảm tỉ thế chấp, vay nhiều hơn, hoạt động nhiều hơn để kiếm token.
Token incentives thực sự đã tác động đến hành vi của người dùng bằng cách khiến họ yêu thích rủi ro hơn.
Chương trình Token Incentives của COMP đã hiệu quả như thế nào?
Ban đầu, có một lượng token cố định được phân phối cho người dùng, 2,880 COMP mỗi ngày. Mỗi người dùng sẽ nhận được số COMP tương ứng với các hoạt động giao dịch của họ trong Protocol.
Ngoài việc đem đi bán lấy tiền, các Token quản trị còn có giá trị nội bộ, cho phép người dùng tham gia quản trị hệ thống. Và khi số COMP “farm” được đạt một tỉ lệ cao, các người dùng đã tiến hành cuộc bỏ phiếu đầu tiên cho Compound Protocol.
Kết quả của cuộc bỏ phiếu đó đã tác động tích cực đến giá COMP khi đa số mọi người đồng ý là giảm số token COMP được phân phối hàng ngày. Phần thưởng mỗi ngày giảm 20%, xuống còn khoảng 2,312 COMP mỗi ngày.
Rủi ro
Tuy nhiên, rủi ro ở đây là chúng ta thực sự không biết số token COMP mỗi ngày được phân phối vào đâu và ai là người đang nắm giữ chúng.
Nếu chúng ta ít quan tâm đến việc phân phối của token và đặt niềm tin vào khả năng quản trị của người khác, chúng ta sẽ lại gặp phải vấn đề trong tài chính truyền thống. Khi mà các công ty tài chính như JMPC, Goldman Sachs và Blackrock sở hữu tới 80% thị trường thông qua quyền biểu quyết của các chứng chỉ quỹ (ETFs).
COMP
Phần lớn các holder COMP giữ ít hơn 100,000 COMP trong ví của mình. Chỉ có 225 địa chỉ ví chứa nhiều hơn 100 COMP.
Điều đó có nghĩa là gì?
Để một người có để đóng góp ý kiến cải thiện Compound Protocol, họ cần ít nhất 100,000 COMP. Tuy nhiên, tình hình hiện tại cho thấy không có quá nhiều người có thể làm được điều này.
Theo một hướng tích cực, thì đây là một điều tốt cho Protocol, vì nó còn khá mới. Con số 100,000 COMP giúp nó không bị ảnh hưởng bởi quá nhiều người dùng nhỏ lẻ, những người mà chưa chắc đã thực sự hiểu và muốn đóng góp cho Protocol.
Tuy nhiên, vì thế mà quyền lực được tập trung vào một nhóm nhỏ, họ có thể tự mình quyết định hướng đi của Protocol.
Để chống lại điều này, những người dùng có ít nhất 100 COMP có thể tạo ra các mẫu đề xuất, đóng góp và kêu gọi những người dùng khác hỗ trợ họ đạt được 100.000 COMP và đề xuất đó sẽ trở thành một đề xuất chính thức.
Điều này giúp các hoạt động của token COMP dựa trên cộng đồng nhiều hơn, tạo cơ chế quản trị phi tập trung thay vì quyền lực chỉ thuộc về các Holder lớn.
Không thực sự bền vững
Kể từ khi phần thưởng COMP hằng ngày giảm, cộng thêm việc các Protocol khác mọc lên với mức lãi suất thấp hơn, token nội bộ của chúng cũng ngon hơn, thì tỷ tài sản đảm bảo trung bình trên Compound Protocol đã giảm đáng kể.
Thống kê trên Loanscan cũng cho thấy tài sản thế chấp mới trên Compound cũng giảm đi rất mạnh. Cho thấy người dùng đã bắt đầu bỏ đi và Compound không còn hấp dẫn nữa.
Từ đó cho thấy, các chương trình Token Incentives là một công cụ tốt để thu hút sự chú ý của công chúng. Đặc biệt khi dự án chỉ mới bắt đầu, token nội bộ sẽ khuyến khích mọi người sử dụng, làm quen với Protocol nhiều hơn.
Tuy nhiên, để giữ người dùng, một Protocol tốt cần nhiều thứ hơn. Các Token ưu đãi sẽ cạn kiệt, mọi người sẽ cảm thấy nhàm chán và chờ đợi một thứ mới để bật lên. Và sau khi tất cả cả chương trình Token Incentives của tất cả Protocol kết thúc, người dùng sẽ xem đâu là điểm khác biệt, là lợi thế cạnh tranh của Protocol này so với Protocol khác.
Sức mạnh nội tại của mỗi Protocol sẽ lên ngôi, khi đó Protocol mới có được cho mình những người dùng trung thành.
Giá trị gia tăng (Value- added) của một Protocol
Bây giờ chúng ta sẽ nói về giá trị mà một Protocol đem lại. Trong việc đi vay và cho vay, chúng ta thường hay so sánh tỷ suất của các ngân hàng để chọn ra ngân hàng tốt nhất để gửi tiền. Các ngân hàng sẽ là trung gian đem những khoản tiền đó cho người khác vay.
Với blockchain, chúng ta có thể không cần tới các ngân hàng làm trung gian, mà sử dụng các toán học, mã hóa, các cơ chế hoạt động...
Thay vì các ngân hàng cho chúng ta biết lãi suất mà chúng ta sẽ nhận được, thì với blockchain, chúng ta hoàn toàn có thể quyết định số lãi suất đó “ Anh vay của tôi thì anh phải trả tôi với lãi suất xx%, không chịu thì mời anh qua bên khác”.
Hiện tại, USDC trên Compound có mức lãi suất trung bình là 2,94% hàng năm, trong khi lãi suất tiết kiệm ở Hoa Kỳ trung bình khoảng 0,05% năm. Anh em sẽ chọn cái nào?
Lãi suất trên Compound cao hơn tới 58 lần so với gửi tiết kiệm ở Hoa Kỳ. Đó chính là giá trị mà Compound là tạo ra và thu hút người dùng sử dụng nó.
Không phải là Yield farming, không phải Liquidity mining, càng không phải Token Incentives (thật ra thì có vẫn tốt hơn), mà chính là giá trị gia tăng, giá trị thực tế mà Protocol mang lại!
Tổng Kết
Token Incentives chỉ là một chiến lược tăng trưởng. Nó không gia tăng thêm giá trị của một Protocol. Nó đơn giản là một cơ chế khuyến khích, giúp đem lại nhiều giá trị hơn người dùng trong hệ thống!
Lần tới, chúng ta sẽ tìm hiểu ngành bảo hiểm trong thị trường Crypto. Tìm hiểu về NXM và các cơ chế Token Incentives của token NXM!