DePIN - Mong chờ gì thời gian tới?

Depin thu hút dòng tiền

Nổi lên từ cuối năm 2022 với tên gọi được cộng đồng chấp thuận là DePIN hay Decentralized Physical Infrastructure Network. Những cơ sở hạ tầng ứng dụng công nghệ blockchain làm trung gian kết nối bên cung cấp tài nguyên và khách hàng đã phát triển nhanh chóng.

Các dự án Depin là lựa chọn rót tiền của nhiều quỹ đầu tư, nổi bật trong số đó là Filecoin và Helium khi gọi vốn thành công số tiền lên tới hàng trăm triệu USD.

Tìm hiểu thêm: DePIN là gì? Tại sao DePIN thành xu hướng trong thị trường?

Với số liệu ấn tượng và những ưu điểm như:

• Dễ dàng tham gia.
• Không chịu sự kiểm soát của một bên thứ ba từ đó làm giảm bớt khoản phí phải chịu của người cung cấp dịch vụ và khách hàng.
• Tối ưu lợi nhuận từ các incentive của dự án.

Dựa vào đó, nhiều kỳ vọng đặt vào Depin về khả năng thu hút dòng tiền và khả năng cạnh tranh với thị trường truyền thống trong tương lai. 

Nhưng Depin có đủ khả năng làm điều đó? 

Ở phần dưới chúng ta sẽ tìm hiểu về bức tranh mảng Depin hiện tại và liệu Depin có mang tới sự đột phá thật sự hay chỉ là vẽ rắn thêm chân. 

Hướng phát triển hiện tại của Depin

Mô hình cơ bản của một dự án Depin tương tự như các dự án khác trong thị trường crypto, bao gồm sản phẩm và nền kinh tế. 

Về mặt sản phẩm phần lớn nhu cầu của con người hiện đại đều đã có những công ty truyền thống cung cấp dịch vụ hoặc những ứng dụng trung gian như Grab, Amazon, Uber,... Do đó để một dự án Depin đột phá cần giải quyết được nhu cầu mới của một tệp người dùng lớn và điều này là rất khó. 

Trong quá khứ gần như tất cả dự án Depin đều có mô hình tương đồng với các sản phẩm truyền thống. Để thu hút người dùng, các dự án lựa chọn tập trung vào yếu tố nền kinh tế. Việc sử dụng token làm incentive ở mặt tích cực giúp thu hút nhiều người dùng trong thời gian ngắn. Ngược lại cách này không bền vững và thường khiến các chỉ số sụt giảm nghiêm trọng khi người dùng không có lợi nhuận so với số vốn họ bỏ ra. 

Ví dụ cho vòng đời trên có thể kể tới Helium, dự án kết hợp crypto để cung cấp dịch vụ mạng. Ban đầu người dùng lắp đặt thiết bị của Helium có thể hoà vốn chỉ trong một vài ngày từ việc nhận thưởng token dự án. Việc có lợi nhuận cao đã giúp Helium bán được gần 1 triệu thiết bị chỉ trong hơn 1 năm. Tuy nhiên khi có quá nhiều người tham gia cộng với việc dự án không tạo ra doanh thu thật, người dùng mua thiết bị Helium giai đoạn sau cần đợi hàng nghìn ngày để có thể hoà vốn.

Tuy nhiên ở thời điểm hiện tại, đang dần có những dự án mới với mô hình sáng tạo được phát triển. Đặc điểm của chúng có thể kể đến như:

1/ Tập trung vào những nhu cầu mới của thị trường

Trong bối cảnh những lĩnh vực mới đang phát triển mạnh mẽ như crypto và AI, sẽ có những nhu cầu mới xuất hiện với ít sự cạnh tranh và là cơ hội để các dự án Depin có thể nhắm đến.

Ví dụ có thể kể tới Io.net, Render Network,... đây là các dự án phát triển một thị trường để những bên sở hữu GPU và CPU chưa sử dụng hết như các máy chủ, trung tâm dữ liệu,... có thể cho những người có nhu cầu thuê. Trong thời đại phát triển của những ngành công nghệ như trí tuệ nhân tạo (AI), Blockchain, đồ hoạ,... nhu cầu tính toán xử lý dữ liệu là rất lớn. Những dự án giúp cung cấp dịch vụ tính toán có khả năng thu hút một lượng giá trị nhất định. 

Hiện tại có 200,953 GPU và 53,607 CPU đang được cho thuê thông qua Io.net. Ngoài ra có 934,975 GPU và 118,200 đang chờ được xác minh để được cho thuê trên nền tảng. Hiện tại mức giá cho thuê GPU thông qua Io.net rơi vào khoảng từ 0.1 USD đến 1 USD/giờ. Mức giá này rẻ hơn vài lần so với các bên truyền thống khác như của Amazon.

Với Render Network, hiện có 34,458,085 khung hình đã được xuất và 5,600 node hoạt động. Khác với Io.net, cần phải được Render Network whitelist để được tham gia cung cấp dịch vụ trên mạng lưới.

Tuy nhiên mức giá rẻ không phải là yếu tố cạnh tranh duy nhất. Những dự án như Io.net và Render Network giúp tập hợp GPU/ CPU từ nhiều nguồn từ đó tạo ra mức giá cạnh tranh nhưng đi cùng là sự không ổn định. Những khách hàng lớn cần nhiều sức mạnh tính toán trong một thời gian dài khả năng cao vẫn sẽ chọn những giải pháp của các bên truyền thống với quy trình đã được chuẩn hoá.

Con số hiện tại mà Io.net và Render Network đạt được phần nhiều đến từ token incentive và sẽ cần thời gian để đánh giá liệu sản phẩm có hiệu quả thực sự trong việc thu hút khách hàng hay không.  

2/ Phát triển nền kinh tế bền vững hơn

Việc phát triển nền kinh tế bền vững giúp dự án có thể kiểm soát rủi ro tốt hơn, tránh trường hợp nguồn cung quá dư thừa và khó tạo ra nhu cầu mới để dòng tiền đổ vào. 

Có nhiều hướng tiếp cận về yếu tố nền kinh tế đã được triển khai. Mỗi yếu tố đều có ưu, nhược điểm riêng.

Phân loại các nhóm dự án Depin

Token và mạng lưới là yếu tố quan trọng của các dự án Depin, việc lựa chọn mạng lưới phù hợp là điều cần thiết để tối ưu trải nghiệm người dùng. Trước đây, phần lớn dự án Depin được phát triển trên Ethereum do là hệ sinh thái hỗ trợ smart contract thu hút được nhiều giá trị nhất. 

Theo thời gian, Solana với tốc độ nhanh và chi phí rẻ nổi lên và trở thành điểm đến mới cho các dự án Depin. Thậm chí có những dự án chuyển sang Solana từ các blockchain khác, điển hình là Helium. Ngoài Solana các hệ sinh thái khác cũng dần xuất hiện những dự án Depin mới. 

Nhìn vào bức tranh hiện tại, có thể thấy một lượng lớn dự án có mặt trên nhiều mạng lưới, điều này có hai nguyên nhân bao gồm:

• Dự án tích hợp sản phẩm trên nhiều mạng lưới như The Graph.
• Dự án có sản phẩm giống với truyền thống nhưng thêm yếu tố token. Token này được phát hành trên nhiều mạng lưới khác nhau. 

Depin là một nhánh rộng và có nhiều ứng dụng khác nhau. Hiện tại những ứng dụng có nhiều dự án phát triển nhất bao gồm: 

• Tính toán (compute): Tạo thị trường cung cấp năng lượng tính toán cho những khách hàng có nhu cầu.
• Chuyển động tương tác (mobility): Thông qua chuyển động để thực hiện một mục tiêu nào đó. Như Hivemapper thông qua việc ghi hình khi di chuyển bằng xe hơi để tạo ra bản đồ đường phố 3D.
• Lưu trữ (storage): Cung cấp môi trường lưu trữ cho những khách hàng có nhu cầu. 
• Và còn nhiều ứng dụng khác như môi trường, năng lượng, IoT,... 

Vì có nhiều ứng dụng với mục đích khác nhau, nên không có thông số chung để đánh giá tổng quan độ hiệu quả của các dự án Depin. Kể cả trong cùng một nhánh ví dụ như compute, có thể dự án này cung cấp GPU cho nhu cầu chung như Io.net hoặc có những dự án lại cung cấp GPU chuyên cho việc xử lý đồ hoạ như Render Network. Đây cũng là điểm khó của nhà đầu tư muốn tiếp cận nhánh Depin vì ngoài những kiến thức cơ bản về đánh giá dự án còn yêu cầu độ hiểu biết rộng ở nhiều lĩnh vực mà dự án nhắm tới.

Mong chờ gì ở Depin trong thời gian tới?

Theo xu hướng phát triển nhanh của lĩnh vực công nghệ, sẽ có nhiều dự án Depin với mô hình sáng tạo hơn giúp giải quyết những nhu cầu mới. Những mô hình tiềm năng có thể kể tới như:

• Những dự án Depin giải quyết nhu cầu cho lĩnh vực AI.
• Những dự án hỗ trợ cho nhu cầu tính toán của lĩnh vực blockchain. 
• Những dự án giúp kết nối chất xám, những người bị giới hạn bởi địa lý, quy trình làm việc và các mối quan hệ ở thị trường truyền thống. Ví dụ như Certik từng giới thiệu khái niệm thị trường cung cấp dịch vụ bảo mật, nơi những nhà bảo mật tự do có thể tạo ra doanh thu bằng cách audit các dự án. 

Những dự án trên có thể không tối ưu khi so sánh với những ông lớn truyền thống. Nhưng với lợi thế liên quan như tiếp cận dễ dàng và phần thưởng token, khả năng vẫn sẽ có một tệp người dùng nhất định sử dụng các sản phẩm Depin.

Với nhiều mô hình có thể phát triển, nhu cầu để nhắm tới, ta sẽ thấy sự sáng tạo trong các sản phẩm liên quan tới Depin. Người dùng có thể không cần hiểu rõ tài nguyên mà dự án muốn khai thác mà có thể tham gia giống như việc chơi một trò chơi hoặc họ chỉ cần biết tải app và làm theo hướng dẫn là có thể nhận được token. Việc này sẽ khuyến khích không chỉ tệp người dùng crypto mà còn cả người dùng non-crypto.

Tổng kết 

Depin hiện tại không chỉ là những dự án có ý tưởng cũ và thêm yếu tố token nữa mà đang thực sự mang tới những đột phá giúp giải quyết nhu cầu mới của người dùng. Với nhiều mô hình có thể phát triển ta sẽ thấy sự đa dạng trong các sản phẩm Depin trong tương lai. Điều này sẽ mang làn gió mới cho thị trường crypto nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức cho nhà đầu tư nếu muốn tham gia vào lĩnh vực này. 

Xem thêm: DEPIN - Phát triển chậm mà chắc.