Yuga Labs ra mắt Bitcoin NFT TwelveFold và những điều đáng chú ý

Sau khi ý tưởng về việc tạo NFT trên Bitcoin ra mắt không lâu, Yuga Labs đã bắt trend và mở bán bộ sưu tập NFT trên Bitcoin mang tên TwelveFold. Yuga Labs đã thu được 733 BTC (trị giá 16.5 triệu USD) con số tương đối nhỏ so với những bộ sưu tập NFT trước đây của họ. 

• Vậy Yuga Labs muốn làm gì với bộ sưu tập NFT này?
• Có nên đầu cơ dự án NFT Bitcoin tương tự không?

Bộ sưu tập NFT TwelveFold

TwelveFold là bộ sưu tập 300 NFT thử nghiệm đầu tiên trên Bitcoin của YugaLabs. Bộ sưu tập có thiết kế chủ đạo là các hình tròn 3D có màu sắc và kích thước khác nhau. Bộ sưu tập được tạo ra bằng giao thức Ordinals, khắc trên các đơn vị satoshi của mạng lưới Bitcoin.

Đọc thêm: Bitcoin NFT - NFT Ordinals là gì?

Cho dù được ra mắt để bắt trend khá sớm, tuy nhiên TwelveFold vẫn chưa phải là bộ sưu tập NFT đầu tiên được ra mắt trên Bitcoin. Artsy Monke là bộ sưu tập xuất hiện đầu tiên trên Bitcoin với 10,000 NFT, còn TwelveFold là bộ sưu tập đầu tiên của Yuga Labs trên mạng lưới này.

Những bộ sưu tập trước đây của Yuga Labs

Yuga Labs đã là cái tên quá quen thuộc với những nhà đầu tư NFT trên Ethereum, đây chính là công ty đứng sau những dự án NFT hàng đầu như Bored Ape Yatch Club (BAYC), Meebits, Otherside… 

Yuga Labs trước đó đã gọi được 450 triệu USD từ vòng hạt giống với mức định giá 4 tỷ USD. Vòng hạt giống có sự dẫn đầu của a16z và sự tham gia của Amonica Brands, The Sandbox… Có thể nói Yuga Labs đã là dự án NFT lớn nhất thị trường hiện nay, với số tiền vốn gọi được, dự án có tham vọng xây dựng một thế giới metaverse hoàn chỉnh.

Với tiềm lực tài chính khủng, mọi hành động của Yuga Labs đều được cộng đồng quan sát và chú ý. Sự kiện đấu giá NFT TwelveFold này cũng không phải ngoại lệ.

Cơ chế đấu giá TwelveFold

Khác với thị trường NFT đã khá lớn mạnh trên Ethereum, việc tạo NFT trên Bitcoin chỉ mới xuất hiện gần đây, do đó chưa có các dự án hệ sinh thái NFT hỗ trợ người dùng. Người dùng muốn tạo hoặc mua bán NFT trên Bitcoin sẽ gặp phải nhiều khó khăn hơn do chưa có Marketplace.

Vì chưa có nền tảng nào để mua bán NFT trên Bitcoin, Yuga Labs khi bắt trend ra mắt bộ sưu tập TwelveFold phải lựa chọn cách thức khác để các nhà đầu tư có thể tham gia. Dự án đã lựa chọn hình thức đấu giá truyền thống, để tham gia người dùng cần 2 địa chỉ ví Bitcoin:

• Một ví chứa số BTC người dùng muốn sử dụng để đấu giá
• Ví còn lại là một ví rỗng, đã được kích hoạt cơ chế Taproot. Đây là ví để nhận NFT sau khi thắng đấu giá và cũng là ví nhận lại BTC nếu người dùng đặt giá không thành công.

Người dùng sẽ sử dụng ví có chứa BTC để gửi BTC vào ví của Yuga Labs, 288 người đặt giá cao nhất trong thời gian 24 giờ sẽ nhận được NFT. Nếu người dùng sử dụng ví custodial (ví sàn giao dịch Coinbase, Binance, Kraken…) sẽ không được nhận lại số BTC. Thời gian trả NFT sau khi đấu giá thành công là 1 tuần.

Kết quả đấu giá

Sau khi phiên đấu giá 24h kết thúc, kết quả ghi nhận Yuga Labs đã thu được 733 BTC (trị giá 16.5 triệu USD). Toàn bộ 288 NFT đã được bán ra, có 3,246 người tham gia trong đó 3 người đặt giá cao nhất bao gồm:

• Ví bc1p7x04th: 7.11 BTC (khoảng 159,954 USD)
• Ví bc1pnepxp7: 7 BTC (khoảng 156,963 USD)
• Ví bc1p8m4x76: 4.12 BTC (khoảng 92,384 USD)

Người đặt giá thấp nhất là 2.25 BTC, mức đặt giá thành công trung bình là 2.55 BTC. Các ví được tạo để tham gia đấu giá đa phần là ví mới, chưa có sự tham gia của các whale. Với tổng cung bộ sưu tập nhỏ và danh tiếng của Yuga Labs, giá bộ sưu tập NFT Bitcoin này chỉ ở mức trung bình.

Tổng số tiền Yuga Labs thu lại sau phiên đấu giá (16 triệu USD) có thể nhiều so với các bộ sưu tập khác, nhưng so với chính những gì Yuga Labs làm được trong quá khứ lại là không đáng kể. Nổi bật là lần mở bán NFT Otherside với tổng số tiền thu về là 320 triệu USD (55,000 Otherside land).

Tuy nhiên, cũng không thể sớm đánh giá đây là phiên đấu giá NFT thất bại do Yuga Labs đã nêu mục đích thử nghiệm NFT trên Bitcoin ngay từ đầu. Dù sao, lần đấu giá này cũng chứng kiến những tranh cãi chưa từng có dành cho Yuga Labs.

 Tranh cãi xoay quanh cuộc đấu giá

Vốn dĩ tranh cãi đã nổ ra ngay từ khi việc mint NFT qua giao thức Ordinals ra đời. Cộng đồng crypto chia làm 2 phe. 

Một phe với quan điểm bảo vệ lối tư duy cũ: Bitcoin chỉ nên được sử dụng cho mục đích tài chính ban đầu và không được thiết kế cho NFT. Việc NFT Ordinals xuất hiện và bị spam vào blockspace của Bitcoin làm cho không ít người ưa thích mạng lưới này cảm thấy khó chịu, một vài miner đã kêu gọi không xác thực cho những giao dịch liên quan tới NFT này.

Phe còn lại tỏ ra hứng thú với ứng dụng mới này trên mạng lưới Bitcoin và cho rằng Bitcoin nên có những tính năng mới như vậy để mạng lưới được sử dụng nhiều hơn, có thể tiếp cận nhiều người dùng mới hơn. 

Không thể phủ nhận BTC ngày này có nhiều vai trò và chức năng hơn so với chính mục đích ban đầu của Satoshi Nakamoto. Galaxy Research cũng đưa ra dự đoán thị trường NFT trên Bitcoin vào năm 2025 sẽ đạt 4.5 tỷ USD. Có lẽ vì những lý do này, Yuga Labs đã ngay lập tức nhảy vào thị trường tiềm năng này.

Cơ chế đấu giá rủi ro cao

Có lẽ do muốn bắt trend sớm, Yuga Labs cũng chưa tìm được cách tối ưu nhất để người dùng tham gia đấu giá. Đã có người dùng châm biếm cách thức đấu giá này của Yuga Labs là phong cách thời kì đồ đá (stone age).

Người dùng sẽ phải gửi tiền trước cho dù chưa biết liệu mình có thắng hay không, và số tiền đó hoàn toàn thuộc quyền kiểm soát của Yuga Labs. Khoảng gần 20 triệu USD được chuyển vào địa chỉ ví đó và chỉ có lời hứa sẽ chuyển lại nếu đặt giá không thành công. 

Dù Yuga Labs đã là một công ty lớn, tuy nhiên việc chuyển lại bằng tay từng ví một hoàn toàn có thể có sai sót. Với những người dùng lỡ sử dụng ví custody của các sàn giao dịch, họ sẽ không được nhận tiền trả lại.

Điều này càng làm những người ủng hộ quan điểm BTC được tạo ra dành cho các giao dịch tự do hơn là một thị trường NFT có thêm cơ sở. Yuga Labs có thể vẫn thành công với phiên đấu giá này nhờ danh tiếng cũng như tiềm lực tài chính mạnh, tuy nhiên, đây không phải là cách tối ưu để thực hiện đấu giá và có thể tạo thành cơ chế scam hoặc tiền lệ xấu cho các dự án khác.

Thao tác phức tạp

Để tham gia đấu giá, người dùng phải sử dụng 2 ví Bitcoin, một ví có BTC và ví còn lại không có. Chỉ riêng điều này đã khiến không ít người cảm thấy bối rối, thêm nữa Yuga Labs còn yêu cầu ví rỗng là ví đã kích hoạt Taproot để nhận được NFT, điều này sẽ làm những người mới hoặc chưa có hiểu biết sâu về mạng Bitcoin rất khó để tham gia.

Việc phải sử dụng 2 địa chỉ ví là do chưa có marketplace nào cho việc trading NFT Bitcoin. Điều này cũng có nghĩa sẽ không có phí bản quyền thứ cấp dành cho việc mua bán NFT. Để bù lại khoản phí này, Yuga Labs phải giữ lại một phần tổng cung của bộ sưu tập (12 NFT TwelveFold được đề cập ban đầu dành cho đội ngũ, những người phát triển…).

Không bảo vệ bản quyền CryptoPunks

Người theo dõi và ủng hộ Yuga Labs cũng đã lên tiếng chỉ trích Yuga Labs thay vì bảo vệ bản quyền sở hữu trí tuệ của CryptoPunks lại tập trung vào việc “đu trend". Cùng với xu hướng NFT xuất hiện trên Bitcoin, đã có dự án khác bắt chước hình ảnh của CryptoPunks (dự án NFT thuộc quyền sở hữu bản quyền của Yuga Labs) trên mạng Bitcoin và lấy tên là Bitcoin Punks.

Các dự án này sử dụng hình ảnh của CryptoPunks và bán thành bộ sưu tập trên Bitcoin. Điều này vừa làm ảnh hưởng đến Yuga Labs cũng như CryptoPunks, đồng thời cũng khiến những người ủng hộ bộ sưu tập huyền thoại này cảm thấy không được tôn trọng, làm giảm giá trị NFT mà họ đang sở hữu.

Sự phản đối từ chính người sáng tạo Bitcoin Ordinals

Không chỉ nhận chỉ trích từ những thành viên trong cộng đồng, Yuga Labs còn phải chịu sự phản đối từ chính người đã sáng tạo ra Bitcoin Ordinals - Casey Rodarmor. Casey thậm chí còn dành những từ ngữ tương đối nặng lời cho Yuga Labs với quyết định thực hiện sự kiện đấu giá kiểu này.

Yuga Labs triển khai một bộ sưu tập NFT trên Bitcoin không phải là vấn đề, vấn đề là cách họ thực hiện đấu giá. Yuga Labs có thể thực hiện nhiều giải pháp khác thay vì yêu cầu người dùng gửi tiền trước và trả NFT sau. Dù Yuga Labs có độ uy tín cao và nhiều khả năng sẽ trả đủ số tiền, nhưng điều này sẽ tạo nên một scammer's dream trong tương lai.

Mục đích của Yuga Labs

Vậy sau tất cả những điều trên, liệu mục đích thật sự của Yuga Labs khi thực hiện bộ sưu tập này là gì?

Bán bộ sưu tập để kiếm thêm vốn? Tổng doanh thu của bộ sưu tập lần này rất nhỏ so với bộ sưu tập Otherside gần nhất, chưa nói tới doanh thu từ phí trading các bộ sưu tập NFT lớn như BAYC, MAYC, CryptoPunks… Vì vậy mục tiêu gọi vốn trong ngắn hạn là không phù hợp.

Liên kết với hệ sinh thái Bored Ape? Ngay từ đầu Yuga Labs đã khẳng định đây là dự án riêng và không liên quan gì tới Bored Ape và hệ sinh thái sẵn có. Đồng thời, một bộ sưu tập NFT trên Bitcoin cũng khó có thể gia nhập một hệ sinh thái phát triển Metaverse.

Có lẽ lý do hợp lý nhất giải thích việc Yuga Labs phát triển bộ sưu tập TwelveFold là dự án thử nghiệm để tìm ra cách thức tối ưu một dự án NFT trên Bitcoin trong tương lai. Theo dữ liệu từ BitMEX Research, kể từ thời điểm mới xuất hiện (14/12/2022) đến 7/2/2023 đã có 13,000 giao dịch Ordinals, sử dụng 526MB bộ nhớ block space của Bitcoin. Cho thấy đây vẫn là một thị trường tiềm năng.

Yuga Labs - vốn đã là kẻ dẫn đầu, hiện tại đang đặt niềm tin và muốn trở thành người dẫn đầu trên thị trường NFT mới này. Tuy nhiên, không thể phủ nhận Yuga Labs đã quá vội vàng và cần phải suy xét lại cách thức phát triển dự án NFT trên Bitcoin.

Có nên tham gia mua bán dự án NFT tương tự?

Hiện tại thị trường NFT trên Bitcoin vẫn đang rất mới, để có thể tham gia mint hay mua bán, gửi nhận NFT trên Bitcoin yêu cầu người dùng có kinh nghiệm và kiến thức về mạng lưới này. Tức đây không phải là thị trường dành cho người mới, chỉ với một bước sai sót, người dùng có thể mất toàn bộ số tiền.

Chưa kể hiện tại vẫn chưa có cách mở bán, đấu giá NFT nào tối ưu nhất trên Bitcoin. Nếu các dự án không có tên tuổi sử dụng phương pháp giống như Yuga Labs, nhiều khả năng người dùng sẽ là những người chịu thiệt, nặng hơn là scam mất toàn bộ tài sản.

Không có NFT Marketplace không chỉ khiến người dùng gặp khó khăn khi mua bán, các dự án không được nhận tiền phí bản quyền khi có người giao dịch NFT, mà còn khiến người dùng rất khó xác định được giá trị thực sự của NFT, từ đó dễ dẫn tới việc bị mua bán hớ, mua bán không đúng giá trị.

Nếu người dùng có mong muốn tham gia mua bán NFT trên Bitcoin cần cân nhắc kĩ những rủi ro trên có thể gặp phải.

Tổng kết

Ngay khi NFT Ordinals xuất hiện trên mạng Bitcoin, gã khổng lồ NFT Yuga Labs đã cho ra mắt bộ sưu tập NFT đầu tiên trên mạng lưới này với tham vọng đặt ách thống trị trong tương lai. Không thể phủ nhận sức ảnh hưởng của Yuga Labs trên thị trường NFT Ethereum, tuy nhiên, dự án này là một màn chào sân không hoàn hảo Yuga Labs trên Bitcoin.